Dylematy po norwesku. Imigranci zwiększają liczbę zatrudnionych i... bezrobotnych

W latach 2015–2024 imigracja doprowadziła do wzrostu liczby mieszkańców oraz liczby osób pracujących, ale jednocześnie zwiększyła grupę nieaktywnych zawodowo. W populacji bez imigranckiego pochodzenia odnotowano niewielki spadek liczby mieszkańców w wieku 20–66 lat, podczas gdy wśród imigrantów nastąpił wyraźny wzrost grupy.

Imigranci odpowiadają za większość przyrostu liczby zatrudnionych – prawie 163 tys., co stanowi 76 proc. całkowitego wzrostu zatrudnienia. W tym samym czasie liczba niepracujących wśród pozostałej ludności spadła o ponad 55 tys., natomiast wśród imigrantów wzrosła o ponad 46 tys. Udział imigrantów wśród osób niepracujących zwiększył się z 26,2 do 32,4 proc., przy czym na wzrost znacząco wpłynęła fala uchodźców z Ukrainy.

Najwięcej imigrantów pozostających bez pracy pochodzi z Azji – to prawie 83 tys. osób. Kolejne duże grupy stanowią imigranci z Europy Wschodniej, zarówno z państw UE, jak i spoza Unii, gdzie każda z tych grup liczy niespełna 50 tys. osób bez zatrudnienia.

Z Afryki pochodzi 34,4 tys. niepracujących, a z Europy Zachodniej (bez krajów nordyckich) niespełna 18 tys. osób. Pod względem struktury udziałów Azja odpowiada za nieco ponad 32 proc. wszystkich niepracujących imigrantów, a każda z dwóch grup wschodnioeuropejskich za nieco ponad 19 proc.

Najliczniejszą grupę wśród niepracujących imigrantów stanowią osoby z krótkim pobytem, poniżej czterech lat w Norwegii – 31,2 proc. Druga co do wielkości grupa to osoby mieszkające w kraju od co najmniej 20 lat, z udziałem 24,2 proc., co wiąże się z wyższą średnią wieku i niższą aktywnością zawodową.

Pod względem przyczyny imigracji dominują uchodźcy, w tym ich bliscy objęci łączeniem rodzin. To ponad 46 proc. wszystkich niepracujących. Około jedną piątą stanowią inni migranci rodzinni, a podobny odsetek migranci zarobkowi. Uchodźcy, imigranci z Azji oraz osoby z krótkim pobytem są wyraźnie nadreprezentowani wśród niepracujących w stosunku do ogółu imigrantów.

Wśród pozostałej ludności największą część nieaktywnych zawodowo stanowią osoby w wieku 55–66 lat, podczas gdy wśród imigrantów rozkład jest bardziej wyrównany między grupami wiekowymi. Aż 69,6 proc. niepracujących imigrantów ma od 25 do 54 lat, w porównaniu z 46,3 proc. w pozostałej populacji.

Odsetek osób z podstawowym wykształceniem jest podobny, ale wśród imigrantów 34 proc. osób bez pracy ma wyższe wykształcenie, wobec 25 proc. w pozostałej populacji. Wśród osób spoza grupy imigrantów największy udział stanowią osoby z wykształceniem średnim, które przewyższają o 4 punkty proc. udział osób z wykształceniem podstawowym.

Wśród niepracujących bez imigranckiej przeszłości 57 proc. otrzymuje świadczenia zdrowotne, a 9 proc. pobiera emerytury i renty, co ogranicza ich potencjał powrotu na rynek pracy. Wśród imigrantów odsetek korzystających ze świadczenia zdrowotnego jest znacznie niższy i wynosi 26,7 proc.

Imigranci częściej wpisują się natomiast w status poszukujących pracy lub pobierających inne świadczenia, głównie z pomocy społecznej. W tej grupie większy jest również udział osób w nieznanym statusie – 36,6 proc., wobec ponad 10 proc. wśród pozostałych niepracujących.

Dane pokazują, że różnice między grupami imigrantów a resztą populacji są wyraźnie powiązane z regionem pochodzenia oraz długością pobytu w Norwegii. Imigranci z Azji i Afryki częściej korzystają ze świadczeń zdrowotnych, natomiast osoby z Europy Wschodniej spoza UE w dużym stopniu uczestniczą w programach integracyjnych.

Uwzględnienie osób uczących się i poszukujących pracy wskazuje, że prawie 40 proc. niepracujących imigrantów z tej grupy znajduje się w fazie przygotowań do wejścia na rynek pracy. Z kolei duży udział nieznanego statusu wśród imigrantów z krajów UE wiąże się z wysokim poziomem niezgłoszonej emigracji, która wpływa na obraz faktycznej aktywności zawodowej.