Nierealne przepisy w Norwegii. Liczą, że... drapieżniki będą szanować strefy wyznaczone na mapie

W Norwegii wypłacono w ostatnich 20 latach odszkodowania za ponad 800 tys. owiec i reniferów. Tylko w ubiegłym roku państwo przeznaczyło na ten cel ponad 159 mln NOK. Linnell, pracujący w norweskim Instytucie Badań nad Naturą i na Uniwersytecie w Innlandet, podkreśla, że drapieżniki nie respektują granic administracyjnych ani linii wyznaczonych na mapie.

Zwraca uwagę, że obecny system przypomina „szachownicę” złożoną z małych pól, które nie odpowiadają potrzebom dużych zwierząt. Jego zdaniem model z Vestlandet, gdzie wyznaczono rozległe strefy bez drapieżników, niemal wyeliminował straty wśród zwierząt hodowlanych.

Badacz ocenia, że oddzielenie drapieżników i zwierząt hodowlanych może działać, ale wymaga jasnych i dużych stref po obu stronach. Uważa, że istnieje potrzeba zmian w sposobie prowadzenia hodowli tam, gdzie to drapieżniki mają pierwszeństwo. Wskazuje na rozwiązania stosowane w Europie, takie jak elektryczne ogrodzenia, psy pasterskie czy wcześniejsze sprowadzanie owiec z pastwisk.

Zauważa jednak, że wdrożenie takich metod oznaczałoby duże zmiany dla wielu gospodarstw. Linnell podkreśla, że dzisiejszy kompromis nie daje oczekiwanych rezultatów i konflikt wciąż narasta.

Równolegle narastają napięcia między organizacjami zajmującymi się ochroną zwierząt a przedstawicielami rolnictwa i hodowcami reniferów. Organizacja zajmująca się ochroną praw zwierząt przekonuje, że zbyt mało przestrzeni przeznacza się dla drapieżników, a rzeczywista liczba udokumentowanych strat jest niższa niż wypłacane odszkodowania. Organizacja krytykuje wypas bez nadzoru i wskazuje na konieczność zmniejszenia liczby zwierząt hodowlanych.

Z kolei norweski Krajowy Związek Hodowców Reniferów alarmuje, że straty wśród hodowli reniferów są zbyt wysokie i ich zdaniem jedynym skutecznym sposobem jest zmniejszenie populacji drapieżników.  Norweska Federacja Rolników argumentuje, że warunki w Norwegii nie pozwalają porównywać krajowej hodowli z innymi państwami Europy.

Norweski Urząd ds. Środowiska potwierdza, że część stref jest niefunkcjonalna i zbyt mała, by zapewnić stabilne warunki życia drapieżnikom. Urzędnicy wskazują regiony, w których zwierzęta, w tym niedźwiedzie, unikają miejsc formalnie im przeznaczonych i przemieszczają się w obszary priorytetowe dla wypasu, co prowadzi do nowych strat.

Zapowiadają, że w niektórych przypadkach konieczne mogą być decyzje polityczne. Jednocześnie zwracają uwagę, że w regionach z intensywną hodowlą reniferów możliwe są takie działania jak przesuwanie stad na mniej zagrożone tereny. Podkreślają jednak, że w północnych regionach wyzwaniem pozostaje duża liczba rysi i rosomaków.

Władze państwowe utrzymują, że dotychczasowa podział na strefy działa w większości przypadków, choć dostrzegają miejsca wymagające zmian. Regionalna komisja ds. drapieżników w Nordland uznaje natomiast, że nie ma realnych możliwości modyfikowania stref na własną rękę. Przedstawiciele regionu podkreślają, że warunki geograficzne utrudniają osiągnięcie celu, jakim jest stała obecność niedźwiedzia brunatnego z młodymi.

Wskazują, że dotychczasowe próby nie przyniosły rezultatów, a ostatnia zarejestrowana samica niedźwiedzia z młodymi zginęła w 2015 roku. Zaznaczają, że bez wsparcia władz centralnych nie da się stworzyć większych i stabilnych obszarów dla drapieżników.

Dyskusja o nowych granicach stref i sposobach ograniczania strat w hodowli będzie trwać, a instytucje państwowe przygotowują kolejne analizy i rekomendacje. W tle pozostaje pytanie, jak połączyć ochronę gatunków zagrożonych z potrzebami sektoru wypasu zwierząt. Nadchodzące decyzje mogą na nowo określić relacje między drapieżnikami, zwierzętami wypasanymi i ludźmi, którzy od dziesięcioleci dzielą z nimi wspólne tereny.