Sekrety norweskiej monarchii: „najnormalniejszy dwór w Europie”

Monarchę oraz jego rodzinę wielokrotnie nazywano „najnormalniejszym dworem w Europie”. Związane z nim osoby uczą się w publicznych szkołach i zdobywają wykształcenie na państwowych uniwersytetach. Król nie wypowiada się na tematy polityczne i biznesowe. Wszystko po to, by zachować bezstronność. Obecny władca Norwegii - Harald V - nie posiada w kraju władzy politycznej. Ta sprawowana jest przez rząd i parlament. Monarcha nie otacza się dworem, którego w Norwegii… nie ma. Krótka historia królestwa nie pozwoliła na wykształcenie arystokracji. Do 1905 roku kraj fiordów pozostawał państwem zależnym od Danii, Danii i Szwecji oraz samej Szwecji. Uzyskanie niepodległości wymusiło na Norwegach wskazanie monarchy z rodu Glücksburgów. To dynastia „zapożyczona” z Danii, która zasiada również w pałacu w Kopenhadze. Jej pełna nazwa brzmi Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg. W rodowodzie znajdują się m.in. średniowieczni władcy, tacy jak Harald Pięknowłosy.

Monarcha będący na czele kraju fiordów ma być podobny do mieszkańców kraju. W związku z tym Harald V aktywnie wspiera sportowców. Sam startował na igrzyskach olimpijskich oraz mistrzostwach świata. Zdobywał medale w konkurencjach żeglarskich. Kiedy objął tron, jego rola ograniczyła się do kibicowania norweskim sportowcom. Zasiadał na trybunie na skoczni w Oslo Holmenkollen oraz przy mecie tras biegowych. Jako głowa państwa przyjmuje także audiencje, bierze udział w wyjazdach zagranicznych, a także otwiera posiedzenia Stortingu i mianuje rząd oraz ambasadorów. Przewodniczy również posiedzeniom Rady Stanu i przynajmniej raz w tygodni rozmawia z premierem oraz ministrami o sprawach państwowych.

Kompetencje króla Norwegii nie sięgają dalej. Ma możliwość wydawania dekretów, które mogą w wyjątkowych sytuacjach cofać prawodawstwo parlamentu. Od wielu lat nie król nie korzystał z tego typu przywilejów.

Kwestiami politycznymi kieruje premier. Szef rządu reprezentuje Norwegię na szczytach państw i przy negocjowaniu umów międzynarodowych. W trakcie podróży zagranicznych, parze królewskiej towarzyszy świta ministrów, którzy odpowiadają za polityczne kwestie wizyt w innym państwie. Znikoma władza głowy państwa jest charakterystyczna dla dziedzicznych monarchii konstytucyjnych, których przykładem jest Norwegia.

Król Harald V nie może głosować w trakcie wyborów. Wszystko dlatego, że nie jest obywatelem. Z prawa wyborczego mogą skorzystać pozostali członkowie rodziny królewskiej. Nie wybierają jednak władz politycznych, by zapewnić bezstronność dworu. Następcą tronu jest Jego Wysokość Następca Tronu Książę Haakon. Od 18 roku życia towarzyszy ojcu w codziennych obowiązkach. Gdy Harald V choruje, zastępuje go na audiencjach i wyjazdach zagranicznych. Nie przysługiwało mu specjalne traktowanie. Za mieszkanie księcia poza pałacem król musiał zapłacić z własnej kieszeni. Pensję monarchy ustala rząd. Pałac nie jest jego majątkiem, a należy do państwa.

Król Harald V i królowa Sonja długo oczekiwali zgody na małżeństwo. W związku z tym, że małżonka władcy pochodzi z ludu, Olaf V - ojciec Haralda - wydał pozwolenie dopiero po dziewięciu latach związku. W burzliwych okolicznościach pobrał się także następca tronu Haakon. Książę koronny ożenił się 25 sierpnia 2001 z Mette-Marit Tjessem Høiby. Kiedy opinia publiczna dowiedziała się o ślubie, popularność rodziny królewskiej spadła o blisko 30 punktów procentowych, do poziomu 60 proc. Wszystko za sprawą panny młodej. Mette-Marit posiadała nieślubne dziecko, którego ojcem był kryminalista. Odsiadywał wyrok m.in. za posiadanie narkotyków. Norwegowie na nowo pokochali księcia i jego małżonkę, gdy ta wystąpiła w telewizji, przeprosiła za swoją przeszłość i popłakała się na wizji.

Drugie miejsce w linii sukcesji norweskiego tronu zajmuje Ingrid Aleksandra, córka Haakona. Dziedziczenie przez nią tronu jest możliwe na mocy nowych zasad. Zgodnie z nimi, władcą zostaje najstarszy potomek, bez względu na płeć. Wcześniej koronę dzierżył najstarszy syn. Na mocy tamtych przepisów starsza siostra Haakona - Marta Ludwika, jest dopiero czwartą osobą w kolejce do norweskiego tronu.

Norwegowie chętnie wspominają również historię Olafa V, ojca Haralda. W 1973 roku media obiegła fotografia, na której przedstawiono władcę siedzącego w pojeździe komunikacji publicznej. Król dostosował się wówczas do założeń racjonowania paliwa, które wymusił w Norwegii kryzys naftowy. Dziadek księcia Haakona chętnie biegał na nartach. Na znaczku pocztowym przedstawione było zdjęcie Olafa V, który skacze ze skoczni w Oslo Holmenkollen.

Tradycję “najnormalniejszej rodziny królewskiej” pielęgnują również Harald V i książę Haakon. Dopóki zdrowie na to pozwalało, obecny król Norwegii sam prowadził samochód i nie otaczał się przy tym świtą. Haakon i Mette-Marit również starają się nie wyróżniać na tle norweskiego społeczeństwa. Podobnie do innych mieszkańców kraju fiordów korzystają z mediów społecznościowych. Zamieszczają tam m.in. fotografie ulubionych książek.

Norwegowie oczekują od rodziny królewskiej dostojności i podkreślenia władzy monarchy. Te elementy mają być połączone ze skromnością i normalnością, które nawiązują do przeszłości Norwegów. Te aspekty wyróżniają norweski dwór na tle innych władców Europy.