Osoby dotknięte paranoicznym zaburzeniem osobowości:
– bezpodstawnie podejrzewają, że są wykorzystywane, krzywdzone lub oszukiwane
– bez przerwy żywią nieuzasadnione wątpliwości co do lojalności przyjaciół lub współpracowników
– bez przerwy żywią urazę.
– nie wybaczają zniewag ani lekceważenia
„Paranoik wciąż szuka ukrytych sygnałów wskazujących na obecność wrogów, o których wie, że go otaczają.”
„Paranoik wychwytuje najdrobniejsze oznaki potwierdzające jego hipotezę o spisku”
„Paranoik nie toleruje dwuznaczności, klasyfikuje w kategoriach albo/albo: dobry/zły, przyjaciel/wróg.”
„Jedna z głównych cech paranoicznego myślenia jest przekonanie, że sam paranoik stanowi obiekt złowrogich zamysłów.”
„Pierwsza cecha, która rzuca się w oczy w zetknięciu z paranoikiem jest nie tyle jego przekonanie o spisku, czy arogancja, ale generalnie wrogie nastawienie do świata. Paranoik jest wojowniczy i łatwo się irytuje, nie ma poczucia humoru, jest niezwykle wrażliwy na oznaki lekceważenia, kłótliwy, spięty, nastawiony obronnie.”
„Paranoik nie akceptuje kompromisów, jest wiec w stanie nieustannej wojny z prawdziwymi i wyimaginowanymi przeciwnikami.”
Osobnicy o takich ( paranoicznych) cechach osobowości wywołują w społeczeństwie paranoje, by przez manipulowanie grupami umocni
Paranoicy w każdej sytuacji spostrzegają przede wszystkim selektywnie to, czego oczekują - dowody odrzucenia, niedoceniania, wrogości. Jeśli czują, że są nieważni, to urojenia o spisku, dodadzą im poczucia własnej wartości. Lepiej być prześladowanym niż ignorowanym.
W dyskusji paranoik zazwyczaj uparcie, nieustępliwie broni swego zdania, nie znosi krytyki.
Jego życie uczuciowe jest zwężone i sprawia wrażenia "chłodnego" dla innych. Brak mu poczucia humoru i jest dumny ze swego "obiektywizmu", racjonalności. Przez otoczenie postrzegany jest jako ambitny, energiczny, ale również sztywny, wrogi, nie czuły. Zawsze kontratakujący w przewidywaniu ataku, ponieważ rzutuje swój lęk na otoczenie. Zaufanie ma jedynie do nielicznych osób. Paranoik ma potrzebę bycia samowystarczalnym, unikającym uczestnictwa w grupie, w której nie można dominować. Wyczuwa dobrze, kto w jego grupie ma ważną pozycję. Zazdrości mu, ale się z nim liczy, natomiast lekceważy słabszych.
Cechy osobowości paranoidalnej powodują bardzo często odrzucanie przez innych. Są one też powodem trudności w życiu zawodowym, w kontaktach ze współpracownikami, kierownikami. W sytuacjach trudnych może dojść do reakcji paranoicznych. Ludzie z osobowością paranoidalną stają się niekiedy pieniaczami, fanatykami. Ich wysokie mniemanie o swej moralności i ambicja powodują, że chcą być przywódcami, chcą naprawiać świat, innych, "walczyć o słuszną sprawę".
Urojenia to tarcza za którą się chowają. Kiedy przebije się przez nią rzeczywistość skutkiem bywa trudny do zniesienia wstyd, uraza, wściekłość. Paranoik oczekuje, że będzie traktowany w sposób szczególny, kiedy tak nie jest reaguje wściekłością.