Pieniądze dla przyszłych pokoleń: Fundusz Naftowy w Norwegii

Jak sama nazwa wskazuje, Fundusz Naftowy jest nierozerwalnie związany z ropą naftową. W 1969 roku u wybrzeży Norwegii odkryto jedne z największych pól surowca na świecie. Doprowadziło to do poprawy sytuacji ekonomicznej państwa. Władze zdecydowały, że zyski ze sprzedaży muszą być spożytkowane w ostrożny sposób, by nie doprowadzić do zachwiania gospodarki.

21 lat później Storting uchwalił ustawę o rządowym funduszu emerytalnym, która miała zapewnić bezpieczeństwo finansowe teraźniejszego i przyszłego społeczeństwa Norwegii. Dokument doprowadził do powstania Norweskiego Państwowego Funduszu Emerytalnego. Fundusz Naftowy podzielony jest na dwie części:

• Globalny Państwowy Fundusz Emerytalny (Statens pensjonsfond – Utland),
• Norweski Państwowy Fundusz Emerytalny (Folketrygdfondet).

Zadaniem Folketrygdfondet jest długofalowe zarządzanie inwestycjami Funduszu Naftowego w Norwegii i państwach nordyckich. 85 proc. przeznaczonego na ten cel kapitału lokowane jest w kraju fiordów, a pozostałe 15 proc. w krajach sąsiadujących. Norweski Państwowy Fundusz Emerytalny to największy instytucjonalny inwestor na Giełdzie Papierów Wartościowych w Oslo. W wolnym obrocie posiada około 10 proc. dostępnych akcji. Działania pracujących w Folketrygdfondet menedżerów podejmowane są w imieniu Ministerstwa Finansów.

Menedżerowie krajowej części Funduszu Naftowego prowadzą długofalową politykę inwestycyjną. Choć są uzależnieni od partii kierującej Ministerstwem Finansów, najważniejsze założenia instytucji pozostają niezmienne. Do najważniejszych zadań należą:

• lokowanie kapitału w dobrze prosperujących przedsiębiorstwach,
• aktywne zarządzanie spółkami giełdowymi,
• długoterminowe, cykliczne działania na rynku finansów.

Jak wskazuje nazwa Globalnego Państwowego Funduszu Emerytalnego, płynący do niego kapitał z założenia miał być finansowany na rynkach międzynarodowych oraz poza granicami Norwegii. Za tę część działalności odpowiadają menedżerowie Norges Banku. Instytucja rozpoczęła inwestowanie kapitału płynącego ze sprzedaży ropy naftowej w 1996 roku. Od tamtej pory Norweski Państwowy Fundusz Emerytalny posiada dwa źródła dochodu:

• kapitał z tytułu sprzedaży surowców,
• kapitał z tytułu zwrotu zainwestowanych środków.

W czerwcu 2015 roku Storting podjął decyzję, że kapitał Oljefondet nie będzie inwestowany w spółki, w których ponad 30 proc. przychodów pochodzi z działalności opartej na węglu. Od tamtej pory większość zysków funduszu pochodzi ze środków powierzonych na rozwój przedsiębiorstw zajmujących się odnawialnymi źródłami energii, spółek giełdowych oraz nieruchomości. Część pieniędzy uzyskanych z tytułu sprzedaży ropy naftowej zainwestowano w Polsce.

Głównym celem gromadzenia środków w Norweskim Państwowym Funduszu Emerytalnym jest zapewnienie dostatniej przyszłości pokoleniom, które będą mieszkały w Norwegii po zakończeniu wydobycia ropy naftowej i utraty tej części zysków. Rządzący mogą wykorzystywać środki również na bieżące wydatki budżetu państwa. Z tej możliwości skorzystała m.in. Rada Ministrów poprzedniej premier Erny Solberg, by pokryć straty wywołane pandemią koronawirusa. Na podobny krok zdecydował się rząd Jonasa Gahr Store.

W ostatnich dniach maja 2022 roku Norweski Państwowy Fundusz Emerytalny posiadał udziały w 9338 firmach zlokalizowanych w 70 państwach. Odpowiada to udziałom w około 1,5 proc. spółek notowanych na całym świecie. W marcu 2022 roku wartość Oljefondet szacowano na 1,4 bln USD. Aktualizowaną w czasie rzeczywistym wartość instytucji obserwować można na stronie internetowej Norges Bank.

Źródła: Norges Bank, Folketrygdfondet, MojaNorwegia, E24