Wybory parlamentarne 2021: najważniejsze postulaty Socjalistycznej Lewicy, Centrum oraz Partii Liberałów

Norweska Partia Centrum odwołuje się do agraryzmu oraz ruchów ludowych. Jest przykładem organizacji, która nie identyfikuje się z najpopularniejszymi hasłami konserwatyzmu, liberalizmu lub socjaldemokracji. Wśród najpopularniejszych postulatów ugrupowania znajduje się rozwój gospodarczy miast i wsi realizowany poprzez decentralizację organów państwowych i przekazanie uprawnień władzy samorządowej. Także we wstępie do tegorocznego programu wyborczego przeczytamy, że norweskie społeczeństwo powinno inicjować zmiany oddolnie.

Partia Centrum nie postuluje rewolucji w zakresie norweskiej polityki gospodarczej. Ugrupowanie odwołuje się do potrzeby rozwijania obecnego systemu, w którym równolegle funkcjonują kapitał państwowy oraz prywatny. – Chcemy rozwijać norweski model opieki społecznej, wzmocnić prawo własności prywatnej oraz promować demokrację i gospodarkę mieszaną jako realną alternatywę dla liberalizmu rynkowego – czytamy w broszurze wyborczej.

Politycy Sp mają również jasne poglądy dotyczące współpracy międzynarodowej. Podobnie jak w przykładzie gospodarki, odpowiada im obecny model. Nie popierają wstąpienia Norwegii do Unii Europejskiej, a za idealny model uznają kooperację niepowiązanych ze sobą rządów. Chcą szukać także alternatywy dla Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

W programie wyborczym Partii Centrum przeczytamy, że wszystkie przedsiębiorstwa o znaczeniu strategicznym oraz m.in. surowce powinny być zależne jedynie od Norwegów. Przyznają jednocześnie, że kraj fiordów powinien aktywnie wspierać społeczność międzynarodową, która dąży do zielonej zmiany. Odwołują się także do potrzeby obrony praw człowieka oraz praworządności.

Członkowie Partii Centrum, jako zagorzali przeciwnicy centralizacji, zwracają uwagę, że jej głównym problemem jest odpowiedzialność organów państwa. Twierdzą, że jeden błąd polityków w Oslo może mieć różny wpływ na regiony, miasta i wsie. Twierdzą też, że skupienie władzy w jednym miejscu doprowadza do zaniku instytucji lokalnych oraz utrudnia dostęp do wysokiej jakości szkolnictwa, infrastruktury oraz usług. Wzmaga jednocześnie biurokrację. Twierdzą, że decentralizacja przyczyni się do budowy zróżnicowanej Norwegii, w której każdy ma równe szanse, bez względu na miejsce zamieszkania.

Chcąc zrealizować postulaty zapisane w programie wyborczym, przedstawiciele Partii Centrum chcą przekazać możliwie dużo uprawnień władzom lokalnym oraz regionalnym. Twierdzą, że pozwoli to m.in. uniknąć niepotrzebnej biurokracji oraz będzie dobrym narzędziem do wzmocnienia finansów wspólnot samorządowych. Zdaniem polityków, ułatwi również dostęp do wysokiej jakości opieki społecznej, służby zdrowia oraz edukacji mieszkańcom wsi i małych miejscowości. Ma także uwolnić rynek pracy, który skupia się obecnie w Oslo i największych miastach Norwegii.

Premier wyłoniony spośród polityków Partii Centrum przewodził norweskiej Radzie Ministrów w latach 30. oraz 1965-1971. Przedstawiciele ugrupowania pięciokrotnie wchodzili także do koalicji rządzącej. Po raz ostatni w latach 2005-2014. Wspierali wówczas Partię Pracy i Jensa Stoltenberga. Jeśli obecne sondaże potwierdzą się, to właśnie koalicja Partii Pracy i Partii Centrum stworzy we wrześniu 2021 roku nowy rząd. W ostatnich latach walczyła z Partią Postępu o miano trzeciej siły w Stortingu.

Norwescy socjaliści nie mają tak dużego poparcia jak cztery największe norweskie partie. Regularne przekraczanie progu wyborczego sprawiło jednak, że mogą być ważnym graczem politycznym w przypadku zwycięstwa bloku centrolewicowego. SV skorzystało z takiego rozwiązania w latach 2005-2013. Partia weszła w skład koalicji rządzącej, obok m.in. Partii Pracy i Partii Centrum.

W nadchodzącej kampanii parlamentarnej głównym hasłem Socjalistycznej Partii Lewicy jest slogan „Społeczeństwo dla wielu, nie dla nielicznych”. Wśród głównych problemów Norwegii partia wymienia kwestie nierówności oraz klimatu i problemów międzynarodowych. – Musimy walczyć z surową centralizacją, która wypiera lokalną władzę oraz możliwości wspólnot lokalnych. Naszą odpowiedzią jest bliskość oraz więcej demokracji – czytamy w programie wyborczym SV. Politycy partii zwracają także uwagę, że Norwegia musi uzyskać większą niezależność od Stanów Zjednoczonych i innych wielkich mocarstw.

SV w programie wyborczym bardzo często odwołuje się do socjalizmu, socjaldemokracji oraz innych nurtów uznanych powszechnie za lewicowe oraz centrolewicowe. Część postulatu można przypisać także tzw. zielonym ruchom. Socjalistyczna Partia Lewicy zwraca uwagę, że jej politycy znajdą odpowiedź na obecne problemy Norwegii, z których najpoważniejszym jest nierówność. Ma ona charakteryzować się m.in. bogaceniem najbogatszych i ubożeniem biednych. 

Przedstawiciele SV przyznają, że myśl socjaldemokratyczna przyczyni się do pokojowego rozwiązania kwestii sprawiedliwości społecznej, praw mniejszości oraz ochrony wspólnej przestrzeni życia. Dodają, że wsłuchują się w głos ruchów feministycznych, organizacji ekologicznych oraz antyrasistowskich.

Poza wzmocnieniem wspólnot samorządowych, Socjalistyczna Partia Lewicy postuluje odrzucenie wszystkich pomysłów obecnego rządu, które doprowadziły lub mogą doprowadzić do prywatyzacji kapitału państwowego. Twierdzą, że Norwegowie powinni znaleźć zatrudnienie w przedsiębiorstwach, w których większą niż obecnie rolę pełnią związki zawodowe. Przyznają też, że pełnia usług, takich jak edukacja i służba zdrowia, powinna być w pełni refundowana przez państwo. – Aby osiągnąć dobrobyt, redystrybucja jest konieczna. [...] Czas na bardziej socjalistyczną politykę. Dla wielu – nie dla nielicznych – podsumowują program.

Norweska Partia Liberalna jest najstarszym ugrupowaniem kraju fiordów. Powstała w 1884 roku. Wśród założycieli znalazły się osoby, które sprzeciwiały się unii szwedzko-norweskiej. Jej politycy stali na czele 11 rządów w latach 1884-1935. Obecnie Venstre wchodzi w skład koalicji rządzącej. Jej przedstawiciele utożsamiają się z szeroko rozumianą ideologią liberalizmu oraz jej odłamami, np. socjalliberalizmem. Wchodzą w skład europejskiej Partii Porozumienia Liberałów i Demokratów na rzecz Europy

Głównymi elementami programu wyborczego Venstre jest postawienie na klimat i edukację. Partia chce także zagwarantować lepszy start osobom, którym doskwierają nierówności społeczne. Politycy ugrupowania przyznają, że to dzięki nim udało się przedstawić reformę polityki narkotykowej, która gwarantuje leczenie, a nie karanie narkomanów. Przypominają, że liberałowie doprowadzili także do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz poprawy sytuacji 45 tys. rodzin, których dzieci trafiły do przedszkoli.

W obszarze edukacji Partia Liberalna zwraca uwagę na status nauczycieli. Politycy zwracają uwagę, że zasługują oni na lepsze warunki pracy oraz zapewnienie możliwości ciągłego rozwoju. Chcą zadbać o rozwijanie ich umiejętności. Jak zwracają uwagę, to od nich zależy rozwój najmłodszych Norwegów.

Venstre odwołuje się także do potrzeby stworzenia przyjaznego środowiska biznesowego. Liberałowie zwracają uwagę, że w Norwegii muszą pojawić się nowe przedsiębiorstwa, które zaproponują mieszkańcom kraju fiordów tzw. zielone miejsca pracy. Zgodnie z ich programem, za zatrudnienie powinni odpowiadać przede wszystkim właściciele kapitału prywatnego. Państwo ma umożliwić im dogodne funkcjonowanie.

Zdecydowana większość członków Partii Liberalnej opowiada się za integracją europejską. Na spotkaniu delegatów, które odbyło się we wrześniu 2020 roku, oznajmiono, że partia popiera przyłączenie się do Unii Europejskiej. Pozytywnie ocenia także obecne działania skupiające się na współpracy w ramach Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Za tydzień ostatnia część latarnika wyborczego MojejNorwegii. Przedstawimy w nim trzy najmniejsze partie, które zasiadają obecnie w Stortingu.