Wbrew złudzeniu optycznemu The Twist składa się wyłącznie z linii prostych.
stock.adobe.com/ fot. photoopus/ tylko do użytku redakcyjnego
Minimalistyczna, nawiązująca do kultury i przyrody, funkcjonalna – między innymi takimi epitetami można by było opisać współczesną norweską architekturę. Niektóre z budynków zadziwiają wykorzystanymi materiałami, inne zachwycają innowacyjnością, jeszcze inne ze względu na swój design dzielą opinię publiczną i zyskują miano tzw. gargameli.
Artykuł pochodzi z archiwum MojejNorwegii. Został opublikowany w maju 2023 roku.
Przedstawiamy kilka najciekawszych przykładów obiektów architektonicznych, które w ostatnich latach pojawiły się w kraju fiordów.
Hołd dla Boga i aurora borealis
Katedra Zorzy Polarnej (Nordlyskatedralen) w mieście Alta to nowoczesna świątynia zlokalizowana na północ od koła podbiegunowego w okręgu Finnmark. Jak sama nazwa obiektu wskazuje, kształtem nawiązuje on właśnie do pojawiającej się często na norweskim niebie zielonej wstęgi – a szczególnie w Alcie słynącej jako idealny punkt obserwacyjny tego zjawiska.
Katedra Zorzy Polarnej (Nordlyskatedralen), Alta stock.adobe.com/licencja standardowa
Kościół w kształcie spirali o wysokości 47 metrów zbudowano z surowego betonu, tytanu i drewna, co także miało nawiązywać do jego lokalizacji. Struktura może pomieścić 350 osób w sali kościelnej i obejmuje biura administracyjne, sale lekcyjne, powierzchnie wystawiennicze i część parafialną. Katedrę Zorzy Polarnej otwarto w 2013 roku. W jej murach znajduje się również interaktywna wystawa Borealis Alta, poświęcona zarówno magii, jak i nauce o zorzy polarnej.
Ze starego lotniska w siedzibę giganta naftowego
Equinor to największa norweska firma naftowo-gazowa, dlatego architektura ich biurowca w Fornebu, na obrzeżach Oslo inspirowana jest właśnie stalowymi konstrukcjami offshore. Ukończony w 2012 roku budynek składa się z pięciu lameli tej samej wielkości, ułożonych jedna na drugiej. Identyczne bryły przypominają jednocześnie ułożone w stos poziome drapacze chmur.
Equinor, Fornebustock.adobe.com/ fot. Stasys/ tylko do użytku redakcyjnego
Według biura architektonicznego A-lab każda z lameli ma 3 piętra, 140 metrów długości i 23 metry szerokości, zaś moduły są inaczej zorientowane, aby zoptymalizować wewnętrzne warunki światła dziennego i widok na krajobraz fiordów. Duża część terenu została przekształcona w ogólnodostępny park i promenadę wzdłuż fiordu. Nowy biurowiec stoi w miejscu wielopoziomowego parkingu dawnego lotniska.
Ufo nad fiordami
Norweskie Muzeum Lodowców (Norsk Bremuseum) znajduje się w Fjaerland, w okręgu Sogn og Fjordane. Jego celem jest „gromadzenie, tworzenie i rozpowszechnianie wiedzy o lodowcach i klimacie”. Poza charakterem swojej misji wyjątkowy ma jednak również wygląd – obiekt powstał w 1991 roku i porównano go m.in do schronu przeciwlotniczego lub statku kosmicznego, który wylądował na terenie wyrzeźbionym przez lodowiec Jostedal.
Norsk Bremuseum, Fjaerlandflickr.com/Foto: Asbjørn Ness/Sogn og Fjordane fylkeskommune/https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.0/
Zresztą zgodnie z koncepcją budowli zaprojektowanej przez architekta Sverre Fehna ma ona dawać wrażenie, że zrodziły ją właśnie znajdujące się wokół lodowe formacje. Kanciaste kształty sugerują postrzępione formy otaczających gór, z którymi jednocześnie zgrywa się szary beton. Na dachu muzeum znajduje się taras z rozpościerającym się widokiem na okolicę.
Nadrzeczny tunel z artystycznym twistem
The Twist to galeria sztuki, most i rzeźba w jednym. Budynek o powierzchni 1000 metrów kwadratowych skręca się w plastyczną formę i rozciąga się na 60 metrów w poprzek rzeki Randselva, łącząc jej brzegi. Położona pośrodku parku rzeźb Kistefos struktura znajduje się w Jevnaker w Norwegii, godzinę drogi na północ od Oslo. W środku można obejrzeć modernistyczne dzieła stworzone przez artystów z całego świata – a wszystko to w otoczeniu przepięknej norweskiej przyrody.
The TwistŹródło: Kistefos / Laurian Ghinitoui
Wbrew złudzeniu optycznemu The Twist składa się wyłącznie z linii prostych. Długie aluminiowe i drewniane panele są skręcone jak w talii kart, tworząc kształt wachlarza. Zbudowany wokół historycznej celulozowni obiekt jest pomyślany jako belka wygięta o 90 stopni w pobliżu środka. Budynek zaprojektowało duńskie studio architektoniczne Bjarke Ingels Group.
Porcelanowa iglica zamiast rokoko
Nowy kościół Østre Porsgrunn to modernistyczny obiekt, który zastępuje XVIII-wieczną świątynię zniszczoną w pożarze w 2011 roku. Budynek wygląda znacznie bardziej nowocześnie w porównaniu do swojego rokokowego poprzednika, jednak ma na celu zachowanie jego monumentalnego charakteru.
Został zaprojektowany przez architekta Espena Surnevika i Trodahl Architects. Budynek często nazywany jest „porcelanowym kościołem”, gdyż został pokryty z zewnątrz płytkami właśnie z tego materiału, z którego produkcji od lat słynie Porsgrunn. Sam kolor jest również reprezentacją starego drewnianego kościoła, który spłonął.
Østre Porsgrunn kirkewikimedia.org/ fot. Haavard T. Gjestland/ https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.en
Budowla składa się z 11 geometrycznych części, które symbolizują poszczególne elementy kościoła i są uporządkowane według ich znaczenia. Østre Porsgrunn został ukończony jesienią 2019 roku. Jest otwarty dla zwiedzających w wybrane dni.
Tożsamość narodowa zaklęta w architekturze
Budynek Parlamentu Samów znajduje się na wzniesieniu powyżej centrum miasta Karasjok. Otoczenie obiektu to krajobraz składający się z naturalnej roślinności, a jego elementy, takie jak beton i szary kolor modrzewiowej boazerii, pozwalają konstrukcji wtopić się w przyrodę wokół. Parlament Samów poza polityką ma znaczenie dla budowania tożsamości narodowej i dla samego projektu stożkowatego budynku podstawą poza silną więzią z naturą była tradycja architektoniczna rdzennej ludności Norwegii.
Sametinget, Karasjokstock.adobe.com/licencja standardowa
Sala wejściowa Vandrehallen służy zarówno jako foyer, jak i biblioteka. Proste światła zawieszone na suficie zostały zainspirowane nocnym niebem, a łukowate poręcze na balustradzie zorzą polarną. Licząca 30 tys. woluminów biblioteka zawiera największy w Norwegii zbiór książek i dokumentów dotyczących języków i tematów ważnych dla Samów.
Ukłon w stronę sztuki i… aluminium
Chociaż dla jednych to 13-piętrowe muzeum poświęcone jednemu artyście i „nowy punkt odniesienia w panoramie Oslo”, a dla innych szkarada z blachy falistej, budynku Munch z pewnością nie da się przeoczyć. Projekt Estudio Herreros znajduje się w stołecznej dzielnicy Bjørvika, na nabrzeżu, i zawiera największą na świecie kolekcję dzieł malarza najbardziej znanego z obrazu Krzyk.
Obiekt wznosi się na wysokość 57,4 metra i jest pięć razy większy niż oryginalne muzeum znajdujące się w dzielnicy Tøyen w stolicy Norwegii. Muzeum oferuje ponad 26 tys. metrów kwadratowych powierzchni wystawienniczej na 13 kondygnacjach, a na samej górze taras z widokiem na Oslo. Zdaniem twórców kanciasta forma budynku wydaje się pochylać w kierunku pobliskiej opery i historycznego centrum miasta, tak jakby w powitalnym geście zapraszała gości do obcowania ze sztuką.
MUNCH, Oslostock.adobe.com/ fot. xbrchx/ tylko do użytku redakcyjnego
Elewację Munch wykonano z paneli aluminiowych o różnym stopniu przezroczystości. Ma to pozwolić na obserwację, jak zmienia się światło w ciągu dni i pór roku. W budynku zastosowano materiały pochodzące z recyklingu.
Źródła: architectuul.com, visitnorway.com, kistefosmuseum.com, archdaily.com, dezeen.com, shl.dk, nordnorge.com, visitoslo.com, MojaNorwegia.pl