Urlop a prawo pracy: odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania

Arbeidstilsynet wyjaśnia kwestie związane z urlopami, które często budzą wątpliwości wśród pracowników. Inspekcja zebrała sześć najczęściej powtarzających się pytań, na które odpowiedzi znajdują się poniżej.

Kto decyduje o tym, kiedy pracownik powinien iść na urlop?
Jak podkreśla Inspekcja Pracy, o terminie urlopu pracownika decyduje w głównej mierze pracodawca. 
Pracownik może jednak zażądać od szefa minimum trzech tygodni urlopu w trakcie głównego okresu urlopowego, wypadającego między 1 czerwca a 30 września.

Do kiedy najpóźniej pracodawca musi poinformować pracownika o urlopie?
Pracodawca w odpowiednim czasie przed urlopem omówi jego termin z mężem zaufania (tillitsvalgt) lub bezpośrednio z pracownikiem. Inspekcja Pracy informuje, że pracownik może zażądać poznania terminu urlopu nie później niż dwa miesiące przed jego rozpoczęciem. 

Co, jeśli pracownik nie ustalił z pracodawcą terminu urlopu?
Jak wyjaśnia Arbeidstilsynet, jeśli pracownik nie dojdzie do porozumienia z pracodawcą co do terminu urlopu w trakcie głównego sezonu urlopowego, to ostatnie słowo w tej kwestii należy do szefa. Zatrudniony może jednak domagać się przyznania mu trzech kolejnych tygodni urlopu w okresie wakacyjnym, czyli od 1 czerwca do 30 września. 

Czas trwania urlopu, o którym pracownik został powiadomiony, może zostać zmieniony przez pracodawcę w razie konieczności ze względu na nieprzewidziane zdarzenia. Takiej zmiany można dokonać tylko wówczas, gdy zakończenie zaplanowanego urlopu z powodu nieprzewidzianych zdarzeń spowoduje poważne problemy w prowadzeniu działalności przedsiębiorstwa, a nie można uzyskać zastępstwa na stanowisko, precyzuje też ustawa urlopowa.

Czy pracownik musi wziąć urlop?
Tak, każdy pracownik musi wziąć urlop, podkreśla Inspekcja Pracy. 

Wszystkie urlopy ustawowe niewykorzystane w ciągu roku urlopowego przechodzą na następny. Dotyczy to również przypadków, gdy np. pracownik był często chory na przestrzeni kilku lat i ma dużo urlopu do wykorzystania.

Urlop należy wykorzystać jako dni wolne, a nie w formie ekwiwalentu finansowego. Nie wolno otrzymywać feriepenger za urlop, który został przerwany lub przeniesiony na kolejny rok urlopowy. Dotyczy to również przypadków, w których mówi się o przeniesieniu wolnego z powodu niezdolności do pracy lub urlopu rodzicielskiego. Jedyną możliwością otrzymania feriepenger za urlop, którego pracownik nie wykorzystał, jest zakończenie stosunku pracy.

Pracownik właśnie rozpoczął nową pracę. Czy może wziąć urlop?
Arbeidstilsynet informuje, że pracownik ma zarówno prawo, jak i obowiązek wziąć urlop, nawet jeśli rozpoczyna nową pracę. Aby móc ubiegać się o urlop u nowego pracodawcy, głównym warunkiem jest to, że pracownik nie wykorzystał pełnego urlopu u poprzedniego pracodawcy. Z kolei aby pracodawca mógł żądać wzięcia urlopu przez pracownika, musi on mieć wypracowane feriepenger za poprzedni rok.

Czy pracownik może przełożyć urlop z powodu choroby?
Jeśli pracownik przebywa na zwolnieniu lekarskim w czasie urlopu, może ubiegać się o dni urlopu przesunięte od pierwszego dnia zachorowania, włącznie z sobotą. Musi jednak udokumentować ten wymóg zwolnieniem lekarskim, i przedstawić je pracodawcy jak najszybciej po powrocie do pracy, zaznacza Inspekcja.

Aby mieć prawo do nowego urlopu, musi przebywać całkowicie (100 procent) na zwolnieniu chorobowym. Jeśli jako pracownik stanie się całkowicie niezdolny do pracy przed urlopem, może ubiegać się o przełożenie urlopu na późniejszy rok. Podobnie jak w poprzednim przypadku, trzeba jednak udokumentować to zwolnieniem lekarskim, i przedstawić pracodawcy najpóźniej ostatniego dnia roboczego przed urlopem.

arbeidstilsynet, ferieloven