Te rury mają nawet 150 lat: skażenie wody w gminie otworzyło Norwegom oczy

Norwegia jest bowiem krajem, gdzie picie wody z kraju jest nie tylko zalecane przez instytucje, ale też bardzo powszechne – zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci.

System wodociągowy w Norwegii należy z pewnością do jednych z najbardziej zaniedbanych w Europie – znaczna część wszystkich rur w całym kraju nie była modernizowana nawet od XIX wieku. Już od lat wiadomo też, że wymiana instalacji jest niezbędna, a zwlekanie z decyzją może mieć nie tylko duże konsekwencje finansowe, ale nawet zagrozić zdrowiu i bezpieczeństwu mieszkańców.

Głównym powodem zwłoki może być przede wszystkim ogrom inwestycji – według wstępnych wyliczeń z 2016 roku wymiany wymaga nawet 70 proc. rur, co może zająć aż… 160 lat. Tak wielka przebudowa wiązałaby się też z gigantycznym obciążeniem dla norweskiego budżetu – jedynie do 2040 roku modernizacja pochłonęłaby nawet 280 miliardów koron.

Ignorowanie problemu, który od lat znany jest zarówno politykom, jak i mieszkańcom, może mieć jednak poważne konsekwencje dla wszystkich osób przebywających w Norwegii. Nad fiordami picie wody z kranu jest bowiem normą nie tylko wśród dorosłych, ale także wśród dzieci. Ponad stuletnie rury, którymi doprowadzana jest woda, są jednak dużo bardziej podatne na awarie i przecieki – w ten sposób do popularnej kranówki dostawać się mogą szkodliwe dla zdrowia substancje i mikroorganizmy, które stanowią zagrożenie dla ludzkiego zdrowia.

Najprawdopodobniej do takiej sytuacji doszło w gminie Askøy, gdzie w źródle wody kranowej wykazano bakterie E. coli. Przypomnijmy, że w związku ze skażeniem w ostatnich dniach zachorowało tam ponad 2000 osób, z czego wiele musiało być hospitalizowanych. Z bakteriami w wodzie pitnej wiązana jest także śmierć rocznego chłopca, do której doszło w ubiegłym tygodniu – mimo że nie ma jeszcze oficjalnych wyników badań, które potwierdzają przyczynę zgonu, to wszystko wskazuje na to, że przyczyną była infekcja spowodowana właśnie przez bakterie w miejskie wodzie.

Epidemia w Askøy otworzyła Norwegom oczy. Zrozumieli, że skażenie wody to realny problem, który może dotknąć także inne gminy. Skalę problemu starał się im uświadomić także Norweski Instytut Zdrowia Publicznego (Folkehelseinstituttet). W 2018 opublikował raport, z którego wynikało, że ryzyko chorób spowodowanych zanieczyszczoną wodą jest w Norwegii wyższe niż w innych krajach skandynawskich. Powodem jest przede wszystkim zły stan starych rur, ale także fakt, że ok. 11 proc. Norwegów w wodę zaopatruje się z własnych studni lub małych wodociągów, które nie podlegają kontroli publicznej.

W obliczu ostatnich zachorowań w Askøy do problemu odniosła się również premier Norwegii. Erna Solberg w rozmowie z telewizją publiczną NRK stwierdziła, że to przede wszystkim gminy ponoszą odpowiedzialność za dostarczanie swoim mieszkańcom czystej wody pitnej. 

– Woda pitna jest opodatkowaną usługą, której poprawę jakości gminy muszą traktować priorytetowo – powiedziała.

Zaznaczyła jednak, że w przyszłości opłata za wodę może być wyższa.

Mimo że koszt modernizacji norweskich rurociągów pochłonąłby wiele setek miliardów koron, może okazać się, że inwestycja szybko by się zwróciła. Nieszczelne obecnie systemy generują bowiem duże straty – szacuje się, że nawet ponad 30 proc. wody uzdatnianej w norweskich stacjach traci się z powodu przecieków. Dodatkowo regularnie dochodzi też do większych awarii.

Przykładem konsekwencji niemodernizowanego przez lata systemu rur mogą być także ostatnie zdarzenia z centrum Oslo. 29 maja doszło pękła tam rura pochodząca jeszcze z XIX wieku – w efekcie woda zalała ulice stolicy, odcinając je od ruchu samochodowego. Mieszkańcy z kolei nie mieli dostępu do bieżącej wody.