Norwegia najbardziej boi się prawicowych ekstremistów. „Będą chcieli zabić i zranić jak najwięcej osób”

Służby bezpieczeństwa cyklicznie aktualizują ocenę zagrożenia terrorystycznego. Pierwsze sprawozdanie na 2020 rok pokazuje, że Norwegia obawia się fundamentalistów, terroryzmu politycznego, a także cyfrowych ataków na krajowe instytucje. PST zdaje sobie sprawę, jak potężnym nośnikiem informacji i ułatwieniem komunikacji dla zagrażających państwu podmiotów i jednostek jest internet. Dlatego podkreśla, że coraz więcej działań wymierzonych w strategiczne narodowe interesy ma miejsce właśnie w sieci, a ryzyko cyberataków określa się jako wysokie. Służby zwracają uwagę, że cyfrowe społeczeństwo i jego zależność od łączności elektronicznej również zwiększają podatność Norwegii na potencjalne zagrożenia, stwarzają także możliwość szpiegostwa, manipulacji oraz sabotażu.

PST w nowej ocenie określa, że możliwy jest atak terrorystyczny ze strony prawicowych ekstremistów lub islamskich fundamentalistów. Służby zwracają uwagę, że w ubiegłym roku zagrożenie ze strony prawicowych radykałów wzrosło, a w 2020 roku istnieje możliwość, że będą chcieli przeprowadzić atak w Norwegii. Nie oznacza to jednak  że zmalało ryzyko ataku ze strony islamskich radykałów. W tym wypadku PST również zakłada możliwość zamachu dokonanego przez osoby przynależące do tego środowiska. Praktycznie wyklucza się jednak ryzyko zamachu ze strony lewicowych ekstremistów. 

Jeśli chodzi o prawicowy ekstremizm, służby podkreślają, że coraz częściej obserwują w tym środowisku przypadki wykorzystania terroru jako narzędzia służącego realizacji celów. W 2019 doszło do dwóch zamachów ze strony prawicowych radykałów. W marcu w Nowej Zelandii zamachowiec zastrzelił w meczecie 51 osób, zaś prawie pół roku po tej tragedii młody Norweg, prawdopodobnie wzorując się na nowozelandzkim terroryście, otworzył ogień w norweskim meczecie. Służby analizują, że zwłaszcza zamach w Nowej Zelandii stanie się w 2020 inspiracją dla kolejnych zamachowców. 

W sprawozdaniu podkreśla się, że dużym zagrożeniem jest atak terrorystyczny przeprowadzony przez jednostki, takie jak Anders Breivik (obecnie Fjotolf Hansen) czy Philip Manshaus. Działający w pojedynkę ekstremiści są zdecydowanie bardziej niebezpieczni niż zorganizowane grupy, uważają służby.

Służby uważają, że ewentualne ataki zostaną przeprowadzone z użyciem broni palnej, prowizorycznych materiałów wybuchowych czy pojazdów.

Poniżej: Norwegia obawia się prawicowych radykałów, władze wiedzą bowiem, jak tragicznie może skończyć się niczym nieskrępowane szerzenie skrajnie prawicowych i radykalnych ideologii. 22 lipca 2011 Anders Breivik dokonał zamachów w dzielnicy rządowej w Oslo i na wyspie Utøya, w których łącznie zginęło 77 osób. Większość stanowiła młodzież  – najmłodsza ofiara miała zaledwie 14 lat. 

Norwegia ma też problem z rosnącym poparciem społecznym dla skrajnej prawicy. W 2019 więcej mieszkańców kraju fiordów wyraziło swoje poparcie dla skrajnie radykalnych działań niż w roku ubiegłym. Wśród zwolenników zamachów dokonywanych przez skrajną prawicę są zarówno osoby ze środowisk neonazistowskich, jak i obywatele wykazujący antyimigranckie postawy. PST wskazuje, że w 2020 przestrzenią pozwalającą na rozwój skrajnego radykalizmu będzie internet. To w sieci prawicowe środowiska będą szerzyć propagandę, a także publikować antyimigranckie i antyislamskie oświadczenia. Służby zwracają tu także uwagę na osoby zamieszczające komentarze na różnych forach, gdzie otwarcie nawołuje się do przemocy, nienawiści, a także stosuje się groźby wobec mniejszości narodowych, polityków czy przeciwników ideologii. Dlatego PST podsumowuje, że w 2020, podobnie jak w 2019, internet będzie stanowić ważną arenę rozprzestrzeniania się prawicowej, terrorystycznej propagandy.

Służby bezpieczeństwa uważają, że Norwegia musi przygotować się na próby szpiegostwa zwłaszcza ze strony Rosji, Chin i Iranu. PST uważa, że służby wywiadowcze skierują swoje działania przeciwko politykom, przedsiębiorstwom, gotowości obronnej państwa, gotowości na sytuacje kryzysowe, a także norweskim środowiskom naukowym. Norwegia, stwierdza się w sprawozdaniu, jest podatna na ataki szpiegowskie z powodu sąsiedztwa z największymi krajami świata, zarządzanie ogromnymi zasobami naturalnymi, członkostwo w NATO, a także zaangażowanie w międzynarodowe sprawy. Ponadto norweskie zasoby naturalne mają duże znaczenie dla dostaw energii do innych krajów, dlatego niektórym państwom zależy na infiltracji norweskiego sektora energetycznego. 

PST wskazuje, że zagraniczne służby wywiadowcze kilku krajów zbierają informacje w obszarze funkcjonowania norweskiego parlamentu, rządu, ministerstw, partii politycznych, firm konsultingowych, instytucji badawczych i mediów. Celem takiego wywiadu jest wywieranie wpływu na decyzyjne podmioty w norweskiej polityce. Szpiedzy będą chcieli przekonać, zmusić, czy przekonać decydentów do zajęcia konkretnego stanowiska promującego interesy innych państw. 

Poniżej: wojna wywiadów między Norwegią a Rosją trwa od lat i jest stałym elementem gry politycznej obu państw. W 1999 roku Rosjanie ostrzelali norweski statek szpiegowski w rosyjskiej części na Morzu Barentsa.  „Marjata” ledwo uniknął trafienia – rakiety eksplodowały tuż za jego rufą. Co ciekawe, Norwegia ukryła ten incydent przed opinią publiczną.

Poprzednią ocenę zagrożenia terrorystycznego opublikowano w grudniu 2019. Wówczas, podobnie jak teraz, służby szacowały prawdopodobieństwo ataku terrorystycznego jako możliwe. 

Całe sprawozdanie za 2020 znajduje się tu.