Dziś noc świętojańska i najgorętszy dzień w Norwegii

Sankthans (lub jonsok) to przypadające na 24 czerwca katolickie święto upamiętniające narodziny Jana Chrzciciela. Fakt, że zbiegało się ze starożytnymi tradycjami związanymi z przesileniem letnim (midsommer), uczynił Sankthans bardzo ważnym elementem wierzeń ludowych. Wiele zwyczajów dotyczyło ochrony życia lub płodności. W wigilię święta (sankthansaften, 23 czerwca) do dziś praktykuje się palenie ognisk.

Uważano, że Sankthansnatten ma właściwości magiczne. W niektórych miejscach w regionie nordyckim istniała m.in. tradycja dekorowania domu liśćmi i polnymi kwiatami, aby go chronić i pobłogosławić. Wierzono, że wszystkie rodzaje roślin mają w noc świętojańską dodatkową moc. Np. jeśli 23 czerwca dana osoba położyłaby się z siedmioma odmianami kwiatów pod poduszką, we śnie mogła zobaczyć, kogo poślubi. Noc świętojańską uważano jednocześnie za punkt kulminacyjny złej magii i jedną z głównych uroczystości czarownic.

O zwyczaju palenia ognisk z okazji Sankthans wspominano w archiwach już wiele wieków temu. Szwedzi obchodzili święto na zgromadzeniach na placu lub polach przy ogniskach i tańcach. Również w Norwegii były one kluczowym elementem obchodów Sankthans i zresztą są do tej pory. Na wsiach wokół wspólnego paleniska gromadziło się często kilka gospodarstw.

Skoro mowa o celebracji przesilenia letniego w plenerze i palenia symbolicznych ognisk, warto wspomnieć o pogodzie. Jak donosi Norweski Instytut Meteorologiczny 23 czerwca ma być w kraju fiordów najgorętszym dniem jak dotąd w roku. Prognoza sugeruje, że w kilku miejscach we wschodniej Norwegii (m.in. w Oslo) temperatura będzie wynosić od 26 do 30 stopni. Ogółem najbardziej letnie warunki w noc świętojańską zapanują właśnie na wschodzie i południu Norwegii. Mimo że dzień może zacząć się pochmurno, a nawet deszczowo, z upływem godzin się wypogodzi i wyjdzie słońce.

Pewien aspekt może jednak pokrzyżować plany osobom planującym tańce wokół ogniska. Z uwagi na przewidywany silne wiatry z południowego zachodu ta część celebracji Sankthans może zostać odwołana w niektórych miejscach południowej Norwegii.

Od centralnej Norwegii i na północ będzie bardziej szaro i mokro: im dalej na północ, tym więcej będzie padać. Pogoda w noc świętojańską nie zachwyci np. w północnych częściach Trøndelag, Nordland oraz Troms og i Finnmark.

Upalna pogoda w noc świętojańską to jednak nie w każdym przypadku dobra wiadomość. Brak opadów powoduje, że utrzymuje się zagrożenie pożarowe lasu. W Agder i Telemark ostatnio już kilka pożarów lasów. Trøndelag, Nordland i Troms og Finnmark również muszą podjąć pewne środki ostrożności w związku z rozpalaniem ognisk w tym roku.

Straż pożarna przypomina, że od 15 kwietnia do 15 września w Norwegii obowiązuje zakaz rozpalania ognia na własną rękę w pobliżu lasu i na terenach zielonych, więc jeśli pogoda dopisze, wspomniane tradycyjne ogniska będą mogły powstać w ramach oficjalnego zorganizowanego wydarzenia kulturalnego. Wiadomo, że w niektórych miejscach zrezygnowano już z palenia ognisk, które miały być punktem kulminacyjnym programów świętowania Sankthans.

Zasady rozpalania ognisk mogą się jednak różnić w zależności od gminy. Przykładowo w Bergen, Samnanger, Osterøy i Vaksdal dozwolone jest rozpalanie ognia, o ile znajduje się on w odpowiedniej odległości od budynków, obszarów leśnych, roślinności i materiałów palnych. W niektórych gminach można poprosić o specjalne zezwolenie.

Źródła: snl.no, Meteorologene, VG, NTB, MojaNorwegia