Ryba z ługu, żeberka i julebrød: tych potraw nie może zabraknąć na norweskim świątecznym stole

Święta Bożego Narodzenia kojarzą się nam przede wszystkim z rodzinną atmosferą, śpiewaniem kolęd i… pysznym jedzeniem! Norweska wigilia obfituje w wiele tradycyjnych przysmaków, jak różnego rodzaju mięsa, tradycyjna ryba, wiele słodkości oraz rozgrzewający gløgg.

Lutefisk, czyli ryba z ługu, zwana też mydlaną, jest bardzo specyficznym norweskim daniem świątecznym. Lutefisk przygotowuje się poprzez moczenie ryby (najczęściej dorsza) w ługu sodowym. Ług to substancja, która nie nadaje się do spożycia, ponieważ jest silnie żrąca, służy do tępienia ogrodowych chwastów i produkcji biopaliwa. Chociaż rybę wypłukuje się z tej substancji, jej nieprzyjemny zapach pozostaje. Gotowe lutefisk ma galaretowatą konsystencję. Wiele osób uważa to tradycyjne norweskie danie za odpychające i nie jest w stanie go przełknąć. Lutefisk podaje się najczęściej z ziemniakami i dodatkami w postaci boczku i sosów.

Svineribbe to nic innego jak tradycyjne żeberka wieprzowe. Mięso nacina się na krzyż i przyprawia solą oraz pieprzem, a następnie piecze. Żeberka serwowane są ze słodkimi i kwaśnymi dodatkami, np. kiszoną i czerwoną kapustą oraz brukselką. Svineribbe często towarzyszą także ziemniaki oraz mus brukwiowy.

Pinnekjøtt to solone i suszone, a czasami wędzone żeberka jagnięce pokrojone w kawałki. W dawnych czasach to danie jednoznacznie kojarzyło się z Bożym Narodzeniem. Obecnie pinnekjøtt nie jest tak popularne na norweskich stołach wigilijnych jak svineribbe, ale nadal pojawia się bardzo często.

Pinnekjøtt w dosłownym tłumaczeniu to „gałązkowe mięso”. Nazywa się tak, ponieważ umieszcza się je nad brzozowymi gałązkami i gotuje na parze. Mięso podawane jest z kiełbaskami oraz purée z ziemniaków i brukwi lub konfiturą z borówek.

Oczywiście na świątecznym stole nie może zabraknąć tradycyjnych wypieków. Do nich należy julebrød, czyli drożdżowe ciasto pieczone na wzór chleba. Przyprawia się je kardamonem i cynamonem. Do julebrød często dodaje się też rodzynki i skórkę pomarańczową.

Nieodzowną częścią Świąt w Norwegii są ciasteczka – w niektórych domach przestrzega się zasady, że powinno być ich co najmniej siedem rodzajów. Do popularnych należą pepperkaker, czyli norweskie pierniczki, a także peppernøtter – ciasteczka z mąki żytniej z dodatkiem anyżu.

Z kolei risengrynsgrøt, zwany w skrócie risgrøt, to podawany na gorąco pudding, którego składnikami są ryż i mleko. To stare, tradycyjne danie – według legendy właśnie tę potrawę jedzą gnomy, które mieszkają w stodole. Wiele osób na wsi, specjalnie dla tych istot, stawia przed stodołą miskę z risgrøt.

Warto też wspomnieć o zwyczaju związanym z risgrøt. Zgodnie z nim w jednej z misek z puddingiem ukryty jest migdał. Osobę, która na niego trafi, będzie czekać radość i pomyślność.

W Norwegii przez cały grudzień pije się gløgg, czyli popularne w Skandynawii grzane wino. Do napoju dodaje się bakalie, przyprawy korzenne, miód i skórkę pomarańczową.

Z okazji świąt Norwegowie warzą także piwo świąteczne (juleøl), które następnie sprzedaje się w butelkach ze specjalnymi bożonarodzeniowymi etykietami.