Ładunek: Żydzi. O czarnym rozdziale w historii Norwegii

- 26 listopada 1942 roku dźwięk dzwonów pokładowych oznajmił wypłynięcie okrętu SS Donau. Statek wyruszył z portu w Oslo, z nabrzeża, przy którym zwykle cumowały jednostki udające się w transatlantyckie rejsy do Ameryki. Na pokładzie SS Donau znajdowało się 532 Żydów aresztowanych przez funkcjonariuszy policji z pomocą członków norweskiego oddziału SS, na mocy rozkazu niemieckich władz okupacyjnych. Trzy dni później okręt zacumował w porcie Stettin (dzisiaj Szczecin), a jego pasażerowie kontynuowali podróż pociągiem. 1 grudnia norwescy Żydzi dotarli do celu: obozu śmierci Auschwitz Birkenau. W dniu przybycia do obozu zabito wszystkich niezdolnych do pracy fizycznej: łącznie 246 osób, w tym zarówno mężczyzn, kobiety, jak i dzieci - opisuje tamten dzień norweskie Centrum Badań nad Holokaustem i Mniejszościami Religijnymi, HL-senteret. Łącznie z 772 osób deportowanych z Norwegii przez statki Donau, Monte Rosa i Gotenland wojnę przeżyły jedynie 34 osoby.

W 80 rocznicę deportacji norweskich Żydów stacja NRK 30 października rozpoczęła emisję sześcioodcinkowego serialu dokumentalnego zatytułowanego Ładunek: Żydzi. - Nie było wcześniej kompleksowej prezentacji w telewizji tego, co stało się z Żydami w Norwegii podczas II wojny światowej. Dziś pozostała tylko niewielka liczba naocznych świadków, którzy są bezpośrednimi źródłami tego, czego doświadczyli, co stało się z nimi i ich rodzinami. Ważne było, aby skłonić ich do mówienia, póki jest jeszcze czas - mówi redaktorka projektu w NRK Marie Sjo, cytowana w komunikacie. 

Stacja chce znaleźć odpowiedzi na pytania, np. jaką rolę odegrały norweskie władze i policja w akcji przeciwko Żydom w Norwegii? Kim byli ci, którzy pomagali Żydom uciec i na jakie ryzyko się narażali? - Mam nadzieję, że serial będzie mógł przyczynić się do przekazania tej ważnej części historii młodym pokoleniom - dodaje Sjo.

Serial ukazuje historie ostatnich ocalałych, którzy byl świadkami tamtych wydarzeń. M.in. Sonji, która pochodziła z jedynej żydowskiej rodziny w Telemarku. Dzięki pomocy dobrych ludzi ona i jej bliscy uciekli do Szwecji przed deportacją.

Emisję kolejnego odcinka zaplanowano na niedzielę 6 listopada. 

HL Senteret, NRK