Własna działalność w Norwegii. O kapitale i biznesplanie lepiej pomyśl zawczasu

Własna działalność i pełna niezależność od niesprawiedliwego szefa czy trudnych współpracowników to wizja przyszłości, która wielu z nas pozwala przetrzymać najgorsze chwile w pracy na etacie. Plany założenia jednoosobowej firmy ma coraz więcej Polaków. Pytań o „haczyki” i najtrudniejsze decyzje nie brakuje także w sieci. Odpowiedzi zwykle sprowadzają się do kilku prostych zasad.

Ci, którzy tajniki założenia jednoosobowej działalności gospodarczej mają w małym palcu, przestrzegają nowicjuszy przed ich największym wrogiem – brakiem planu. Chaos, organizowanie „na hurra” i brak konkretnych wizji na kilkanaście lub kilkadziesiąt następnych miesięcy to główne powody, przez które plany założenia firmy jednoosobowej kończą się fiaskiem.

Choć zasady założenia najpopularniejszej formy działalności jednoosobowej, tzw. enkeltpersonforetak (EPF), wydają się nieskomplikowane, przyszli właściciele muszą przede wszystkim rozważyć swoje osobiste potrzeby. Chodzi tu zarówno o biznesplan, jak i charakter osoby zabierającej się za założenie firmy.

Przyszły właściciel z pewnością musi być odpowiedzialny i rozsądny – kreatywność i odwaga mogą w tym temacie po prostu nie wystarczyć. EPF to nie tylko wolność i niezależność finansowa, lecz także determinacja i gotowość do mozolnej pracy nad czymś, co musimy stworzyć zupełnie sami, od podstaw. Musimy liczyć się z tym, że rozliczenia mogą wyglądać różnie, a klientów niekoniecznie będzie przybywać. W momentach zwątpienia uratują nas tylko szczegółowy plan i konkretne cele.

Jednym z największych „wabików” EPF jest – teoretycznie – wolność finansowa. Wymagania dotyczące założenia działalności nie wydają się skomplikowane pod względem prawnym: kapitał startowy jest niepotrzebny, a rejestracja jest w większości przypadków w pełni darmowa.  Nie możemy jednak zapominać, że przepisy nie uwzględniają przecież naszych osobistych zobowiązań i planów. Samo ustanowienie działalności może – teoretycznie – nic nie kosztować, ale co z naszą wizją na przyszłość? Oprócz założenia firmy, musimy przecież rozważyć kwestię zakupu lokalu, potrzebnego sprzętu, samochodu czy kosztów utrzymania.

Dzięki bardzo szczegółowemu biznesplanowi będziemy mogli zminimalizować ryzyko fiaska. To szczególnie ważne w przypadku EPF, bo przy firmie mającej tylko jednego właściciela, prowadzonej na własny rachunek, wyłącznie my ponosimy za nią odpowiedzialność. Nieodpowiedzialne zobowiązania i plany „na wyrost” mogą nam poważnie zaszkodzić, bo w przypadku EPF majątek firmy nie jest rozdzielany od majątku prywatnego.

Kapitał startowy to dla przyszłych założycieli EPS słowo-klucz. Internauci, którzy od lat prowadzą własną firmę, jak mantrę powtarzają jednak, że bez własnego wkładu wiele nie zdziałamy. Musimy pracować na konkretnym sprzęcie, dysponować sprawnym autem, w wielu przypadkach wynająć lokal lub kupić nieruchomość. Dlatego „weterani EPF” radzą, by o potrzebne pieniądze zatroszczyć się zawczasu.

Wśród najpopularniejszych wskazówek jest ta najbardziej logiczna: zaplanowanie, bezpieczne przeczekanie konkretnego okresu na etacie, zebranie potrzebnego nam kapitału i ruszanie „do boju” z konkretnymi założeniami i środkami finansowymi. Użytkownicy szybko pozbawiają złudzeń tych, którzy do założenia firmy dopiero się zabierają: „nie ma co liczyć na łut szczęścia, tu trzeba planować” – piszą na forach.

Choć firma EPF to działalność założona przez jednego właściciela, prowadzeniem mogą zajmować się także małżeństwa. To dobra wiadomość dla tych, którzy nie chcą kumulować środków na przyszły biznes w pojedynkę.  Najlepiej, gdy tematem oszczędzania na przyszłe „rozkręcenie” działalności zajmiemy się już zawczasu – np. przez wspólne odkładanie podczas pracy na etacie, albo zaciągnięcie kredytu wraz ze współmałżonkiem (nasze szanse na uzyskanie go wzrastają, gdy mamy współkredytobiorcę). W ten sposób z wyprzedzeniem zyskamy pieniądze, które pozwolą nam na zakup sprzętu czy samochodu już teraz i nie nadwyrężą budżetu, gdy zdecydujemy się założyć działalność.

Wielu rodaków nie ma jeszcze świadomości, że założenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest stosunkowo łatwe. Największą blokadą jest zazwyczaj – standardowo – bariera językowa i obawa przed kontaktem z urzędnikami. Choć istnieją sytuacje wyjątkowe, w których będziemy musieli spełnić szereg specjalistycznych wymogów, do założenia większości rodzajów EPS wystarczy nam jednak stały numer personalny (odpowiednik norweskiego peselu) i wysłanie dokumentów w formie papierowej – w tym tzw. rett kopi paszportu, czyli kopii potwierdzonej przez norweską instytucję publiczną.

Sprawa wygląda jeszcze łatwiej w przypadku osób, które posiadają już numer personalny – wówczas wystarczy zalogować się na portalu altinn.no i wypełnić stosowne wnioski.

Formalności przy zakładaniu firmy nie są skomplikowane – wystarczy za darmo zarejestrować firmę w rejestrze podmiotów gospodarczych (Enhetsregisteret).

Przedsiębiorca ma również prawo zarejestrować się w rejestrze przedsiębiorstw (Foretaksregisteret), ale ta czynność jest już płatna. Cała procedura rejestracji nie zajmie więcej niż pięć dni w przypadku osób bez norweskiego odpowiednika peselu lub maksimum dwa dni w przypadku osób, które już posiadają stały numer personalny. Proces skończy się uzyskaniem norweskiego odpowiednika NIP-u (organisasjonsnummer), z którym w końcu będziemy mogli zacząć spełniać wizję prowadzenia własnej jednoosobowej firmy.

Przygotowani na różne wyzwania finansowe, możemy bez problemu planować założenie EPF. Najważniejszym wymogiem podczas samej rejestracji jest posiadanie aktualnego adresu w Norwegii i ukończenia 18 lat. Sama rejestracja firmy jest rzeczywiście bezpłatna (oprócz przypadków firm związanych z handlem lub zatrudniających więcej niż 5 osób).

Brak kapitału startowego i darmowa rejestracja to główne powody popularności EPF zarówno wśród Norwegów, jak i imigrantów. Statystyki pokazują, że Polacy w Norwegii coraz częściej decydują się na założenie tego typu działalności – w ten sposób uwalniają się od niewygód pracy na etacie i budują „coś swojego” w innym kraju. Jeszcze dwa lata temu firm jednoosobowych było w Norwegii aż 40 tys. Dziś chętnych wciąż przybywa. Z danych norweskiego Centralnego Biura Statystycznego (SSB) wynika, że Polacy najczęściej decydują się na EPF w branży budowlanej i sprzątającej – po nabyciu doświadczenia w kontaktach z Norwegami, mogą w ten sposób poczuć się pewniej i uniezależnić, poczuć bardziej „u siebie”.