W wodach Bergen spoczywa wrak nazistowskiej łodzi. Wciąż skrywa ładunek rtęci

Minister ds. rybołówstwa i oceanów Marianne Sivertsen Næss oraz minister ds. dzieci i rodziny Kjersti Toppe ogłosiły 13 maja, że zastosują się do wniosków komisji ekspertów w sprawie zgromadzenia jak największej ilości rtęci z wraku.

W pierwszej kolejności Norweska Administracja Przybrzeżna (Kystverket) sprawdzi, czy możliwe jest wydobycie części ładunku. Prace te rozpoczęłyby się w pierwszej połowie 2025 r. Kystverket następnie zaplanuje i przygotuje grafik, zakupi niezbędną pomoc zewnętrzną i sama przeprowadzi badanie.

Niemiecki okręt podwodny został zatopiony przez Brytyjczyków kilka kilometrów od wyspy Fedje 9 lutego 1945 r. Wydarzyło się to na wodach u wybrzeży Bergen poczas wyjątkowego w historii polowania na łodzie podwodne. Zakończyło się dwie mile morskie na zachód od wyspy Fedje, kiedy brytyjski okręt podwodny HMS Venturer storpedował niemiecki okręt podwodny U-864.

Zginęła cała 73-osobowa załoga. Według dokumentów historycznych łódź podwodna mogła przewieźć 67 ton rtęci. Wrak jest podzielony na dwie części, a powierzchnia 47 tys. metrów kwadratowych wokół niego została skażona substancją chemiczną.

Zatopiony model U-864 z II wojny światowej leży niedaleko Fedje w Hordaland. Łódź podwodną znaleziono na głębokości 150 metrów w 2003 roku. Od tego czasu norweskie władze zastanawiały się, co z nią zrobić i jaka jest najlepsza alternatywa zapobiegania dalszym zanieczyszczeniom. Rozważano różne rozwiązania: wydobycie wraku, przykrycie go piachem bez usuwania ładunku i usunięcie rtęci przed zasypaniem go na dnie.

Niemiecki okręt podwodny U-864 został zbudowany jesienią 1943 roku w Bremie i płynął z Niemiec przez Norwegię do Japonii z personelem posiadającym specjalną wiedzę techniczną i sprzętem wojennym, kiedy został storpedowany. Część ładunku składała się z rtęci.

Nie można z całą pewnością stwierdzić, ile substancji faktycznie znajdowało się na pokładzie łodzi. W angielskich archiwach wojennych odnaleziono jednak rozszyfrowane zamówienie z Japonii do Niemiec na pojemniki z rtęcią z 1867 roku. Jeśli U-864 załadował wszystkie te kontenery na pokład, w chwili zatonięcia przewoził od 65 do 67 ton rtęci metalicznej.

Pod koniec lat 90. Niemiec Wolfgang Lauenstein rozpoczął badania nad możliwością załadowania U-864 pojemnikami z rtęcią. W 2003 roku powiadomił norweskie władze ds. ochrony środowiska o swoich podejrzeniach dotyczących potencjalnego ładunku i w tym samym roku statek marynarki wojennej KNM Tyr odnalazł wrak. Natychmiast wszczęto pierwsze badania.

W rybach i skorupiakach U-864 nie ma wyższej zawartości rtęci niż w innych miejscach na wybrzeżu.

Źródła: Kystverket, NTB, VG