Były premier wraca do Norwegii. Jens Stoltenberg nowym prezesem Norges Banku

– Zależało mi na znalezieniu najlepszego kandydata na prezesa norweskiego banku centralnego i jestem przekonany, że jest nim Jens Stoltenberg. Łączy w sobie wykształcenie finansowe, zrozumienie społeczeństwa i doświadczenie menedżerskie, które posiada niewiele osób w Norwegii. Czyni go to odpowiednim dyrektorem Norges Bank, instytucji, która kieruje w naszym imieniu ważnymi zadaniami społecznymi – skomentował czwartego lutego minister finansów Trygve Slagsvold Vedum.

Norweska giełda nazwisk ruszyła w sierpniu 2021 roku. Obecny prezes Norges Bank Øystein Olsen ogłosił wówczas, że pokieruje instytucją do końca lutego 2022 roku. 9 grudnia okazało się, że wyścig o fotel prezesa rozegra się między Jensem Stoltenbergiem a Idą Wolden Bache. Obecna wiceprezes obejmie 1 marca funkcję pełniącej obowiązki prezes banku centralnego. Z instytucją związana jest od 1998 roku. Piastowała m.in. stanowisko dyrektorki ds. polityki pieniężnej i stabilności finansowej. Ma doktorat z ekonomii.

Jak informowały norweskie media, kandydaturę Jensa Stoltenberga rozważano jeszcze przed ogłoszeniem przez Øysteina Olsena planów przejścia na emeryturę. Aftenposten twierdzi, że nad pomysłem dyskutowano już na początku stycznia 2021 roku. Spekulacje rozpoczęły się w sierpniu i trwały do momentu ogłoszenia nowego prezesa Norges Banku. Krytycy zwracali uwagę, że instytucją nie może kierować polityk i były partyjny kolega Jonasa Gahr Støre. W listopadzie premier przyznał, że ze względu na powiązania z Jensem Stoltenbergiem, nie weźmie udziału w procesie wyboru prezesa banku centralnego.

Komunikat ministerstwa finansów dotyczący powołania Jensa Stoltenberga

Sceptycznie wobec kandydatury Jensa Stoltenberga odnosili się przedstawiciele wszystkich partii opozycyjnych: Partii Konserwatywnej (Høyre), Partii Postępu (FrP), Liberałów (Venstre), Zielonych (MDG) i Czerwonych (Rødt). Negatywną opinię wystawiła także Socjalistyczna Lewica (SV), polityczny partner rządu. – Stoltenberg nie powinien dostać tej posady. Ustawa wskazuje, że prezes banku centralnego powinien być osobą niezależną. Ta nominacja kłóci się z tą zasadą – skomentowała na łamach NRK Kari Elisabeth Kaski, odpowiadająca w SV za politykę fiskalną.

Jens Stoltenberg urodził się 16 marca 1959. W młodości zaangażował się w działalność organizacji młodzieżowej Partii Pracy (AUF). Pracował jako dziennikarz oraz wykładowca. Uzyskał dyplom z nauk ekonomicznych. Przez pięć lat pełnił funkcję przewodniczącego. W 1990 roku stanął na czele stołecznego oddziału Ap. W tym samym roku został sekretarzem stanu w ministerstwie środowiska. Trzy lata później po raz pierwszy otrzymał mandat poselski do Stortingu. W latach 1993-1997 pełnił urzędy ministra handlu i energii, a następnie ministra finansów.

W latach 2000-2001 kierował norweską Radą Ministrów po upadku centroprawicowego rządu Kjella Magne Bondevika. Rok później zastąpił Thorbjørna Jaglanda na stanowisku przewodniczącego Partii Pracy. Urząd premiera objął ponownie w 2005 roku i pełnił go przez osiem lat. Zaufanie Norwegów stracił po zamachach z 22 lipca 2011 roku. Z raportu specjalnej komisji wynikało, że masakry dokonanej przez Andersa Breivika można było uniknąć. Do dymisji podali się wówczas szef policji oraz minister sprawiedliwości. Opozycja oczekiwała podobnego kroku od Jensa Stoltenberga. Od 1 października 2014 jest sekretarzem generalnym NATO. Ze stanowiska ustąpi pod koniec września 2022 roku.