Ogólne zasady koordynacji świadczeń socjalnych w Europejskim Obszarze Gospodarczym, por. rozporządzenie 883/2004, zakładają, że osoby, które pracują w dwóch lub większej ilości państw, są członkami systemu ubezpieczeń społecznych w kraju zamieszkania, jeśli istotna część pracy wykonywana jest w tym kraju. Przez "istotną część" rozumie się co najmniej 25% czasu pracy i/lub dochodów z pracy.
Jeśli pracownik nie wykonuje co najmniej 25% pracy w swoim kraju zamieszkania, będzie uznany za członka systemu ubezpieczeń społecznych w tym kraju, w którym mieści się siedziba pracodawcy.
Zasady powyższe zaczęły funkcjonować w Norwegii od 1.czerwca 2012 roku, aczkolwiek analogiczne zasady obowiązywały już od momentu wejścia w życie umowy EOG, czyli od roku 1994.
Specjalne regulacje dotyczące pilotów i personalu pokładowego
Poprzez rozporządzenie 465/2012 do opisanych powyżej przepisów dołączona została szczególna zasada wyboru ustawodawstwa, dotycząca pilotów i personalu pokładowego. Zgodnie z tym przepisem uznaje się, że piloci i personel pokładowy wykonują pracę w tym kraju członkowskim, w którym znajduje się ich baza.
Operator rozstrzyga o przynależności do danej bazy
O tym, gdzie znajduje się baza danych członków załóg decyduje operator. Przez bazę rozumiemy miejsce, w którym pracownik zazwyczaj rozpoczyna i kończy swoją służbę i w przypadku pobytu w którym pracodawca nie jest zobowiązany do pokrywania pracownikowi kosztów zakwaterowania i wyżywienia. Definicja bazy została zaczerpnięta z rozporządzenia EWG 3922/91, określającego zasady międzynarodowego ruchu powietrznego.
W praktyce oznacza to, że personel lotniczy będzie objęty prawodawstwem tego kraju, w którym znajduje się baza, do której operator przydzieli dane osoby.
Władze/urzędy ubezpieczeniowe nie mogą orzekać, że dany pracownik przynależy do innej bazy, niż ta, jaką określił operator. Jeśli kraje, których dotyczyłby ewentualny spór, doszłyby do wniosku, że stan faktyczny nie zgadza się z informacjami podanymi przez operatora, kwestia ta będzie musiała zostać rozpatrzona przez instancje kontroli ruchu powietrznego, odpowiedzialne za wdrożenie i przestrzeganie rozporządzenia 3922/91.
10-letni okres przejściowy
Opisane zmiany weszły w Norwegii w życie 2. lutego bieżącego roku. Przed tą datą zasady ogólne o pracy w dwóch lub większej ilości państw obowiązywały personel lotniczy na równi z innymi pracownikami, czego efektem było to, że jedna część personelu pokładowego w jedynym i tym samym samolocie mogła być członkami systemu ubezpieczeń społecznych w tym kraju, gdzie towarzystwo lotnicze miało swoją siedzibę, a druga część w swoim kraju zamieszkania. Wyboru kraju ubezpieczenia dokonywano na podstawie analizy list zmianowych itp. dotyczących danego pracownika.
Te "stare" zasady, mimo formalnego wejścia w życie zmian od 02.02.2013, będą jeszcze obowiązywać w okresie przejściowym o długości 10 lat. Osoba, której baza lotnicza znajduje się w Norwegii, a która była dotąd (przed. 2. lutym) członkiem systemu ubezpieczeń społecznych na przykład w Danii, Irlandii czy Polsce, nadal będzie ubezpieczona w tym państwie (niejako z rozpędu). Pracownik może jednak poprosić o to, by zastosować do niego nowe zasady. Zmiana kraju ubezpieczenia może nastąpić również w związku ze zmianami w sytuacji zawodowej.
Wyjątki
Wyjątki od zasad opisanych powyżej mogą wynikać z innych przepisów, na przykład zasad dotyczących delegowania pracowników. Dlatego też konkretne przypadki zawsze należy rozstrzygać w oparciu o pełne dane i dokumentację sprawy. W Norwegii rozstrzyganiem spraw związanych z wyborem ustawodawstwa oraz członkostwem w systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do przepisów UE i EOG oraz innych umów regulujących ubezpieczenia społeczne rozstrzyga urząd NAV Internasjonalt.
Źródło: NAV
To może Cię zainteresować