Kino, prywatna plaża, żadnych krat. To Bastøy – więzienie luksusowe, liberalne i… ekologiczne

Więzienie na wyspie Bastøy wiąże się z ciekawą historią. Od 1900 roku w tym miejscu działał ośrodek poprawczy dla nastoletnich chłopców. Wkrótce jednak o wyspie zaczęły krążyć przerażające opowieści o nieludzkim traktowaniu nastolatków i surowym reżimie. W 1915 roku grupa chłopców z ośrodka zbuntowała się przeciwko przełożonym i próbowała uciec. Wybuchły zamieszki, które udało się stłumić dopiero norweskim siłom zbrojnym. W wyniku rebelii złagodzono panujący w ośrodku dryg. Dom dla chłopców zamknięto jednak na stałe w 1953 roku.

W 1982 roku na wyspie Bastøy otwarto więzienie o tej samej nazwie. Bastøy uchodzi za najłagodniejszy zakład karny na świecie, w którym na próżno szukać spacerniaków ogrodzonych drutem kolczastym czy ciasnych cel za kratami.

Zakład karny Bastøy zwany jest pierwszym „ekologicznym” więzieniem na świecie – zasila go energia słoneczna. Placówka produkuje także żywność na własne potrzeby. Podczas odsiadywania wyroku osadzeni pracują po to, by utrzymać jego samowystarczalność.
   
Na stronie internetowej więzienia możemy także przeczytać na czym polega „ekologia człowieka’’ (ang. human-ecology ), według której wyspa funkcjonuje:

Wiezienie przypomina wioskę, gdzie znajdują się drewniane pawilony, między którymi ciągną się spacerowe ścieżki. Osadzeni żyją w warunkach komunalnych – mają telewizję, kuchnie, salony i prywatne sypialnie.

Więźniowie wstają rano i wspólnie przygotowują śniadanie i lunch. Posiłki spożywa się w kantynie, której ściany zdobi norweska sztuką ludowa. Osadzeni o 8.30 stawiają się w miejscach, w których wykonują swoje obowiązki, a dzień ich pracy kończy się o 14:30. Następnie jedzą obiad, a potem do godziny 23 mają czas wolny. Dniówka więźniów, po przeliczeniu, wynosi około 30 zł. W związku z tym, że skazani pracują, koszty obsługi tego „ekowięzienia" są najniższe w całym kraju.

Podczas wolnego czasu więźniowie mogą jeździć konno, łowić ryby, grać w tenisa, biegać lub pływać na ich własnej plaży oraz spacerować po leśnych ścieżkach. Do dyspozycji mają także więzienną saunę, kino i bibliotekę. Osadzeni mogą korzystać z komputerów i Internetu.

Obecnie w Bastøy przebywa 120 więźniów, którzy odsiadują wyroki głównie za groźne przestępstwa: gwałty, napady, handel narkotykami czy nawet morderstwa. Jednak nie jest tak, że kryminalista może od razu trafić do tego miejsca. O pobyt na wyspie można ubiegać się dopiero pięć lat przed ukończeniem długoletniego wyroku więzienia oraz pod warunkiem wzorowego zachowania w poprzedniej placówce. W Bastøy pracuje około 70 pracowników kadry, z czego mniej niż połowę stanowią funkcjonariusze więzienni (zaledwie czterech z nich zostaje w Bastøy na nocną straż!).

Naturalnymi „murami" zakładu jest morze. Na Bastøy nie znajdziemy jednak żadnych innych ogrodzeń, krat, cel ani systemu monitoringu, a osadzeni mają dostęp do różnych niebezpiecznych narzędzi (np. pił czy siekier) ze względu na pracę, jaką wykonują. Mimo tego w historii więzienia nie odnotowano ani jednego pobicia czy morderstwa.

Spora część więźniów, po odbyciu większej części wyroku w innej placówce, traktuje Bastøy jako pierwszy krok do powrotu do normalnego życia. To więzienie jest dla nich szansą, by pozostawić za sobą przeszłość, i zacząć od nowa, na przykład poprzez możliwość szkolenia zawodowego. Obcokrajowcy zagwarantowany mają dodatkowo kurs języka norweskiego i angielskiego.

Wydawać by się mogło, że więzienie prowadzone w ten sposób jest pomysłem ryzykownym i nie wróży nic dobrego. Praktyka pokazuje jednak coś innego – po opuszczeniu zakładu zaledwie 16 proc. więźniów dopuszcza się recydywy i jest to zarazem najniższy jej poziom w Europie. Dla porównania, średnia europejska wynosi ok. 70 proc. To więzienie naprawdę działa!

źródło: bastoyfengsel.no, news.com.au, onet.pl, rembridge.pl, wikipedia.org