- Mamy za mało mięsa, mleka i kurczaków. Coś trzeba z tym zrobić - mówi polityk Frp, Harald T. Nesvik i wspólnie ze swoim kolegą z Høyre, Sveinem Flåttenem, deklaruje:

- Dzięki naszej polityce będzie większy wybór produktów spożywczych w sklepach i niższe ceny. Takie będą efekty większej konkurencji i bardziej efektywnego rolnictwa.

Koniec monopolistów i regulatorów

Jednym ze skutków polityki tych dwóch partii może być utrata pozycji monopolisty i podmiotu odpowiedzialnego za regulację rynku, odpowiednio: produktów mlecznych i mięsnych, przez firmy Tine i Nortura.

- To, że Tine i Nortura odpowiadają za regulację rynku można porównać do sytuacji, kiedy pojedynczy oddział Sparebanku1 lub Nordei dostałby za zadanie przyjąć na siebie obowiązki banku centralnego. Spółki regulujące poszczególne rynki same są dużymi podmiotami rynkowymi, a to niedobrze z punktu widzenia konkurencji - mówi Svein Flåtten, rzecznik Høyre ds. gospodarki.

Obecnie do zadań firm Tine i Nortura należy, między innymi, sugerowanie państwu czasowych obniżek ceł w oparciu o prognozowany popyt oraz produkcję. Flåtten uważa, że w nowym systemie Nortura i Tine powinny zadowolić się rolami jednych z wielu podmiotów, które będą regulować rynek wspólnie:

- W najbliższej przyszłości musimy utrzymać jakąś formę regulacji rynku, ale musi być ona luźniejsza i bardziej niezależna niż obecnie, ponieważ widoczne są wyraźne znaki, że istniejący system nie funkcjonuje jak należy.

Na pytanie, czy z czasem Høyre będzie chciało zlikwidować regulację rynku jako taką, Flåtten odpowiada:

- Tak, sądzę że będzie można tak zrobić w przypadku rynku mięsa. Jeśli chodzi o mleko, mam pewne wątpliwości, ale mogę obiecać, że nowy rząd bardzo szybko zamówi obszerną, fachową analizę alternatyw wobec systemu, jaki mamy dziś.

Niższe cła na sery

Høyre uważa, że najważniejszym politycznym posunięciem nowego rządu będzie zmiana zasad udzielania wsparcia dla rolnictwa. Obecnie dopłaty zależą od wielkości produkcji i tego, w którym regionie kraju leży gospodarstwo. Według danych Norweskiego instytutu badań ekonomii rolnictwa, w większości przypadków daje to taki efekt, że największy odsetek dopłat trafia do najmniejszych producentów z regionów peryferyjnych.

- Musimy tak przekierować dopłaty, by wiązały się bardziej z wydajnością produkcji, a mniej z powierzchnią gospodarstwa - mówi Flåtten. - Chodzi o to, by stymulować rolników do zwiększania produkcji, tak by rosła wydajność i opłacalność rolnictwa.

Høyre przymierza się również do zniesienia ostatnich rządowych podwyżek ceł na sery i mięso, ale ponad to nie planuje jakichś natychmiastowych drastycznych cięć stawek celnych.

- Ochrona celna będzie wciąż ważna w dającej się przewidzieć przyszłości. Nie chcemy tego likwidować z dnia na dzień, ale musimy działać na rzecz zmniejszenia zależności naszego rolnictwa od ceł. Obniżenie lub likwidacja ceł może w przyszłości pojawić się w negocjacjach jako warunek umożliwiający zawarcie przez Norwegię umów handlowych. Aby być na to przygotowanymi, musimy pomału i stopniowo sami obniżać bariery celne - argumentuje Flåtten.

Strategiczne zbliżenie

Frp popiera postulaty Høyre, a w wielu dziedzinach chce iść jeszcze dalej. Rzecznik partii ds. gospodarczych, Harald T. Nesvik, chciałby pozbawić zarówno Tine, jak i Norturę wszelkich kompetencji w zakresie regulowania rynku i przekazać je państwowej administracji rolnictwa, przynajmniej na czas trwania prac nad nowym systemem.

- W dalszej perspektywie chcemy likwidacji wszelkich regulacji i otwarcia rynku rolnego na swobodną konkurencję - mówi Nesvik - ale w okresie przejściowym musimy mieć jakieś rozwiązanie robocze.

Zdaniem polityka Frp obecny system zawiódł na całej linii:

- Norweska polityka rolna nie funkcjonuje, ciągle widzimy tego przykłady. Gorzej już chyba być nie może.

Nesvik jest zdania, że Høyre i Frp będą w stanie porozumieć się w kwestii polityki rolnej:

- Widzimy, że w wielu punktach Høyre przyjmuje nasze stanowisko i to nas cieszy. W niektórych obszarach my chcielibyśmy iść jeszcze dalej niż oni, ale jestem zdania, że się dogadamy.

Również Svein Flåtten uważa, że obydwie partie, tworzące obecnie opozycję parlamentarną, zbliżyły się do siebie:

- Debata na temat rolnictwa jest gorąca również po stronie partii mieszczańskich (prawicowych), ale w ostatnich latach nastąpiło pewne zbliżenie stanowisk.

Oto punkty, co do których Høyre i Frp są zgodne:

• Cofnięcie podwyżki ceł na sery i mięso. Stopniowe obniżanie barier celnych w celu dostosowania Norwegii do nowej umowy WTO.

• Wprowadzenie jasnego rozróżnienia pomiędzy producentami, a podmiotami odpowiedzialnymi za regulowanie rynku (przykład Tine/Nortura), na początek przygotowanie analizy i projektu nowego rozwiązania.

• Likwidacja wszystkich dopłat eksportowych, takich jak na przykład pośrednie subsydiowanie eksportu firmy Jarlsberg.

• Likwidacja obowiązku zamieszkiwania w gospodarstwach rolnych oraz państwowej regulacji cen gospodarstw.

• Zniesienie prawa pierwszeństwa do przejęcia ziemi przez krewnych poprzedniego właściciela (norw. odelsrett).

• Zadbanie o to, by większa część dopłat w rolnictwie związana była bezpośrednio z produkcją, a nie z powierzchnią, czy położeniem gospodarstwa.

• Likwidacja części kwot produkcyjnych oraz ograniczeń i koncesji, zarówno w odniesieniu do pojedynczych gospodarstw, jak i spółdzielni produkcyjnych.

• Likwidacja podatku majątkowego oraz podatku od spadków.

Niszczenie rolnictwa

Obecny minister rolnictwa, Trygve Slagsvold Vedum, nie jest, łagodnie rzecz ujmując, zachwycony pomysłami swoich politycznych rywali:

- Nazwałbym to projektem niszczenia rolnictwa - stwierdza i dodaje, że podczas poprzednich rządów partii mieszczańskich w skład koalicji rządowej wchodziły zawsze również partie centrowe (Sp i Krf), które temperowały najbardziej wolnorynkowe zapędy Høyre, natomiast teraz raczej nie będą miały zbyt wiele do powiedzenia. Według najświeższych sondaży, Høyre i Frp wspólnie będą miały zapewnioną większość w Stortingu.

- Partia Postępu nigdy dotąd nie otarła się o gabinety rządowe. Teraz może do tego dojść i będzie to dramatyczne dla rolnictwa - wieszczy ponuro Slagsvold Vedum, zapowiadając niechybną rujnację norweskiego rolnictwa pod rządami koalicji Høyre-Frp.

Minister nie wierzy w to, że wydajni rolnicy wielkoobszarowi wyjdą lepiej na polityce rolnej Høyre, niż na polityce jego rządu:

- Najwięksi producenci jako pierwsi odczują skutki obniżania ceł, ponieważ nie mają takich samych, jak mniejsze podmioty, możliwości przerzucenia się na rolnictwo niszowe. Nawet minimalne zmiany stawek celnych mogą mieć dla nich kolosalne skutki, ponieważ całe rolnictwo norweskie jest w stanie bardzo kruchej równowagi.

Odczepcie się w końcu od masła!

Minister nie sądzi również, by dobrym pomysłem było odebranie firmom Tine i Nortura uprawnień do regulowania rynku, bądź zmuszenie ich, by podzieliły się tymi kompetencjami z innymi podmiotami:

- Bardzo pozytywnym aspektem tego, że to spółdzielnie zajmują się regulowaniem rynku, jest ścisła współpraca między branżą, a państwem. Uważamy, że nie tylko państwo może pełnić rolę regulatora. Poza tym obecny system stanowi ważną część norweskiej polityki rolnej. Tine i Nortura mają obowiązek odbierania produktów nawet od położonych zupełnie na uboczu gospodarstw, składających się z przysłowiowych kilku krów na krzyż.

- Ale czy ubiegłoroczny "kryzys maślany" nie wykazał, że obecny system sprawdza się źle? Zresztą Tine sygnalizowało już, że i w tym roku są kłopoty z zaspokojeniem popytu na masło...

- Brak masła był wpadką i firma Tine wyraziła ubolewanie z tego powodu, a w tym roku podjęła konieczne kroki, by zapobiec powtórce. Chciałbym jednak w tym miejscu podkreślić, że takie rzeczy nie zdarzają się tylko w Norwegii. Wiele państw europejskich doświadczyło w ciągu ostatniego roku takich samych braków masła - zaznacza Slagsvold Vedum.

Minister jest przekonany, że norweska polityka rolna ogólnie rzecz ujmując jest skuteczna i przynosi sukcesy.

- Mamy w kraju żywe rolnictwo, co pokazuje, że obecna polityka działa. Bez woli politycznej nie byłoby w naszym kraju rolnictwa w ogóle, ponieważ Norwegia jest zimna, wilgotna, a skrawki ziemi nadającej się pod uprawę niewielkie i rozproszone.

Na podstawie: Aftenposten

Reklama