Samboere – coś więcej niż konkubinat. O związkach partnerskich w Norwegii [CZ.1]

W przeciwieństwie do polskiego słowa konkubent, które w polskich mediach pojawia się zazwyczaj w materiałach informacyjnych o patologiach i przestępstwach związanych z przemocą domową, i budzi raczej negatywne skojarzenia, norweskie określenie samboer w zupełności pozbawione jest pejoratywnego zabarwienia. Ponadto, w kraju fiordów związek partnerski można zarejestrować. Czym w takim razie różni się on od małżeństwa?

Samboere to osoby, które mieszkają razem, a także „żyją w związku podobnym do małżeństwa”, jak to wyjaśniają norweskie źródła.  Określenie to nie obejmuje współlokatorów, krewnych lub osób, które nie mogłyby zawrzeć związku małżeńskiego, ponieważ np. jedna z osób pozostaje w związku małżeńskim z kimś innym.

Norweskie prawo nie traktuje związków partnerskich na równi z małżeńskimi w kwestiach związanych z ojcostwem oraz prawem do opieki nad dziećmi. Oznacza to, że jeżeli para nie jest po ślubie, ojciec dziecka musi złożyć pisemne oświadczenie o ojcostwie.

Odpowiedzialność rodzicielska spoczywa na obu rodzicach, o ile uznane zostało ojcostwo, a para złożyła pisemne oświadczenie, że mieszka razem. W przeciwnym wypadku odpowiedzialność rodzicielska spoczywa na matce.

Po rozstaniu pary, mimo że nie zawarła związku małżeńskiego, odpowiedzialność za dziecko spoczywa na obojgu rodziców.

Podstawową różnicą między związkiem partnerskim a małżeństwem jest status ekonomiczny – obowiązuje zasada, że rzeczy zakupione przez jedną ze stron pozostają jej własnością w przypadku rozstania. Osoby w związku nieformalnym nie mogą też wspólnie rozliczać się z podatku dochodowego. O ile nie został spisany testament, partnerowi nie przysługuje też prawo do dziedziczenia w przypadku śmierci drugiej osoby.

Istnieje jednak dwie sytuacja, kiedy osoba może przejąć spadek po zmarłym partnerze bez przeprowadzenia postępowania spadkowego:  

– jeśli w związku urodziły się dzieci bądź partnerka była w ciąży,
– jeżeli partnerzy mieszkali ze sobą przez 5 lat.

Niektóre pary decydują się na spisanie samboerkontrakt, czyli dokumentu, który ustala m.in. podział majątku w przypadku rozstania (wzór takiego kontraktu można znaleźć tutaj).

Źródło: nyinorge.no, magma.no