2

Osadnictwo na tych ziemiach ma długą historię, sięgającą czasów prehistorycznych. W czasach Wikingów było, można by rzec, „miejscem mocy” – swoją siedzibę w Avaldsnes miał król Harald Pięknowłosy – zjednoczyciel Norwegii i władca bardzo zdolny pod wieloma względami. Różne źródła przypisują mu od 8 do ponad 100 dzieci (tak więc jeśli znajomy Norweg wywodzi swój ród od tego władcy, niekoniecznie musi zmyślać). Król został pochowany na Haraldshaugen. Później przez lata Haugesund było centrum szkutnictwa i połowu śledzia. Odkąd ryby zniknęły z okolicznych wód, miasto zaczęło, podobnie jak położone na południe od niego Stavanger, przestawiać się na przemysł związany z wydobyciem ropy naftowej, historia jednak wciąż pozostaje żywa.

Haraldshaugen, Foto: wikipedia

Mały wstęp

Dobrym wstępem do zagłębienia się w bogate dzieje tego regionu jest wizyta w Karmsund folkemuseum. Można tam zobaczyć, jak rozwijało się Haugesund i okolice, jak wyglądało życie na wsi i nad morzem. Muzeum dysponuje ponadto kolekcją lokalnych filmów, bogatą biblioteką i kącikiem dla dzieci.

Bilet wstępu do muzeum jest również ważny w Dokken Friluftsmuseum – skansenie, w którym można przejść się zachowanymi uliczkami dziewiętnastowiecznego miasteczka rybackiego, zajrzeć do sklepu kolonialnego czy solarni ryb, zobaczyć historyczne łodzie rybackie, a także zagłębić się w życie dawnych mieszkańców dzięki wystawie fotografii „Livet mellom husene”.

Kolebka Norwegii

Cofamy się dalej i jednocześnie udajemy się nieco na południe. Wyspa Karmøy uchodzi za kolebkę współczesnej Norwegii. Tu siedzibę mieli pierwsi królowie, począwszy od Haralda Pięknowłosego.

Ważną pamiątką tamtych czasów jest Olavskirken. Kościół, wzniesiony ok. roku 1250 przez króla Håkona Håkonssona, wybudowano na miejscu dawniejszej, drewnianej świątyni, która z kolei powstała w miejscu intensywnego kultu pogańskiego. Budowlę otaczały liczne kurhany i menhiry. Do dziś ostał się w pobliżu kamień zwany „Igłą Dziewicy Maryi”. Według legendy, co dziesięć lat przesuwa się on o kilka milimetrów w kierunku ściany kościoła. Gdy jej dotknie, nadejdzie dzień Sądu Ostatecznego. Cóż, wygląda na to, że na razie, mimo kalendarza Majów, nie mamy się o co martwić…

Olavskirke, Foto: wikipedia

Na niewielkiej zalesionej wyspie Bukkøy u stóp kościoła założono Vikinggarden. W czasie wakacji szkolnych można tam zobaczyć, jak budowali, żyli i mieszkali ludzie w czasach wikingów. Co roku w czerwcu odbywa się tutaj barwny Vikingfestivalen.

Jeśli ktoś chciałby dowiedzieć się jeszcze więcej o tamtych i jeszcze dawniejszych czasach (Avdalsnes było siedzibą przywódcy tych terenów przez ponad 3000 lat), powinien odwiedzić Nordvegen Historiesenter. Centrum posiada bogatą dokumentację, zarówno ze źródeł archeologicznych, jak i starych skandynawskich sag. Co ciekawe, większa część budynku znajduje się pod ziemią, z zewnątrz widać tylko jedną ścianę i wejście.

Bliższa nam historia wyspy również kryje w sobie ciekawe fakty – ręka do góry, kto wiedział, że miedź na Statuę Wolności pochodziła właśnie stąd? Kopalnie miedzi Vigsnes zatrudniały w XIX wieku ponad 3000 ludzi. Ich historię poznać można w muzeum Vigsnes Grubeområde. Oprócz zachowanych urządzeń związanych z wydobyciem i przetapianiem miedzi znajduje się tam m.in. kopia słynnej figury, górniczy plac zabaw dla dzieci oraz centrum konferencyjne.

Aakrafjorden, Foto: wikipedia

Upiory przeszłości?

I jeszcze coś dla miłośników starych cmentarzysk i miejsc mocy (choć, rzecz jasna, nie tylko). Bardzo ciekawe miejsce znajdziemy w Norheim na północ od Avaldsnes. Ujrzymy tam 5 menhirów, między którymi znajduje się grób z ok. 350 r. n.e. Uznaje się, że ta niezwykła formacja pełniła funkcje religijno-magiczne, możliwe, że była również kalendarzem. Popularnie miejsce to nazywane jest „Dei fem dårlege jomfruer” – „Pięć złych panien” – według legendy, panienki próbowały skusić króla Olava Świętego, wracającego do siedziby w Avaldsnes, ale ten nie dał się zwieść, a jego klątwa zamieniła dziewczęta w kamienie.

Woda z wodospadu i skok z mostu

Haugesund jest bardzo dobrym punktem wypadowym do zwiedzania okolic ujścia Hardangerfjorden – drugiego pod względem długości fiordu Norwegii. Niezapomnianym miejscem jest – a na pewno może się stać – jego urokliwa odnoga Åkrafjorden. Najlepszym sposobem jej zobaczenia jest wycieczka statkiem. Na MS Stein Viking wsiadamy w Teigland (bilet na autobus z Haugesund można kupić razem z biletem na rejs). W ciągu 2,5-godzinnej wycieczki zobaczymy biegnącą wzdłuż fiordu Åkrafjordvegen, powstałą w czasie II wojny światowej i uważaną za wybitne dzieło sztuki inżynierskiej. Będziemy mogli ponadto podziwiać stare zagrody, wciśnięty między dwa tunele na wysokości 60 m nad wodą most Trolljuv bru i perłę w koronie tutejszych atrakcji – wodospad Langfoss. Welon wody, spadający z wysokości 612 m, zachwycił m.in. dziennikarzy CNN, którzy w marcu 2011 roku umieścili go na liście dziesięciu najwspanialszych wodospadów na świecie. Podczas niektórych rejsów istnieje ponadto możliwość wyjścia na ląd w celu zakupu pamiątek i rękodzieła.

Langfossen, Foto: wikipedia

Kto uważa, że życie jest za krótkie na spokojne rejsy, może wybrać się na wodne safari – pontony podpływają pod sam wodospad, można właściwie nabrać sobie z niego wody (więcej szczegółów na www.visithaugesund.no) lub skoczyć ze wspomnianego już mostu. Trolljuv Adrenalinpark, którego hasłem jest: „Negotiate with Gravity”, oferuje skoki w uprzęży z mostu Trolljuv bru oraz tyrolki wysoko nad wodami fiordu. Niezapomniane wrażenia – dla tych, którzy rzeczywiście się na to odważą.

I to by było wszystko na dziś, panie i panowie. Bardzo trudno było wybrać atrakcje do polecenia, bo na polecenie zasługuje właściwie wszystko – stare kurhany, rozsiane po okolicy menhiry, wspaniałe punkty widokowe na Boknafjellet, Holekleiv i Steinsfjellet, opuszczone zagrody, piękne plaże, że o Hardangerfjorden nie wspomnę… Zresztą – nad ten potężny fiord jeszcze wrócimy. A tymczasem – miłego odkrywania okolic Haugesund!

Przydatne strony www:

www.visithaugesund.no

www.visithaugalandet.no

www.hardangerfjord.com

www.aakrafjorden.no

www.visitkarmoy.no