STAVANGER W CZASIE WOLNYM Część I

Oljemuseum, Foto: Magda Ułas

Nie od dziś wiadomo, że Stavanger ropą naftową stoi. Niektórzy twierdzą, że żyje się tu bardziej bogato niż w Oslo. Okazuje się jednak, że czarne złoto z Morza Norweskiego to nie jedyna rzecz, którą Stavanger może się pochwalić. Zapraszam na wycieczkę po muzeach, norweska stolica ropy naftowej czeka!

No dobrze, niech już będzie…

Cóż, nie będziemy odwracać kota ogonem i udawać, że ropy w mieście wcale nie ma. A więc, proszę państwa – Muzeum Ropy Naftowej, czyli Oljemuseum. Monumentalny budynek na Kjeringholmen, nawiązujący formą do dna Morza Norweskiego i platform wiertniczych, otwarto w 1999 roku. W interaktywnym muzeum można nie tylko zobaczyć, jak powstaje ropa naftowa, jak się ją wydobywa i do czego można ją zastosować, ale także wypowiedzieć się na temat jej roli – nasza podobizna zostanie uwieczniona, ostrzegam – oraz odbyć trójwymiarową podróż na głębokość 72 m p.p.m., do podstaw platformy wiertniczej. W muzeum działa sklepik i niewielka restauracja. Mały bonus: przewodniki po muzeum są również w wersji polskiej.

Wystawa plenerowa Oljemuseum, Foto: Magda Ułas

Zapuszkowani

O ile o ropie wiedzą wszyscy, o tyle niewielu zdaje sobie sprawę, że zanim nastał wielki boom petrochemiczny, Stavanger było stolicą… puszkowanych sardynek. O tym fragmencie historii miasta przypomina ukryte między białymi domkami Gamle Stavanger na zachodnim brzegu Vågen Norsk Hermetikkmuseum – jeden z oddziałów Muzeum Stavanger. Można tam prześledzić cały proces produkcji ryby – od jej wjazdu do fabryki w stanie świeżym po wyjazd w postaci zapuszkowanej. Dodatkowo w pierwszą niedzielę miesiąca (latem również we wtorki i czwartki) uruchamiane są fabryczne piece i goście mają możliwość posmakowania świeżo uwędzonej ryby – prosto z komina.

Hermetikkmuseum, Foto: Magda Ułas

Kraina dzieciństwa

Dla wszystkich małych i nieco większych dzieci otwarto w 2001 roku inny oddział Muzeum Stavanger – Barnemuseum. Najmłodsi turyści znajdą tam mnóstwo atrakcji – baśniowy zamek, wystawę zabawek, rysunków (od początków XX wieku do czasów obecnych) i wykonanych przez dzieci zdjęć, dla nieco starszych może to być pouczająca lekcja i możliwość ponownego spojrzenia na świat oczami dziecka. W muzeum można samemu urządzić teatr lalkowy czy szukać skarbów, ale także zdrowo się przestraszyć.

W tym samym budynku mieści się główna część Muzeum Stavanger. W części poświęconej kulturze możemy dowiedzieć się co nieco o historii miasta od czasów założenia do współczesności a także o jednym z najsłynniejszych norweskich pisarzy – urodzonym w Stavanger Alexandrze Kielland. W części poświęconej historii naturalnej zobaczymy n.p. lokalne ptaki i „uśmiechnięte szkielety” wymarłych zwierząt.

W spadku po Gutenbergu

Wspominałam już, że Muzeum Stavanger jest bardzo rozbudowane? Nie? Widocznie zapomniałam. Otóż Muzeum Stavanger JEST bardzo rozbudowane. Kolejnym wartym odwiedzenia oddziałem jest położone na północ od Gamle Bergen Muzeum Graficzne – Grafisk Museum. Możemy w nim podpatrzeć, jak powstają współczesne książki i jak ten proces odbywał się w dawnych czasach, począwszy od wynalezienia przez Gutenberga ruchomych czcionek. Polecam nie tylko miłośnikom zapachu świeżo wydrukowanych książek.

Bo ważne jest, żeby mieć styl

15-20 minut spacerem od Breiavatnet, w parku Eiganes, znajduje się Ledaal – dawna rezydencja rodziny Kiellandów, zbudowana na początku XIX wieku, służąca obecnie rodzinie królewskiej i turystom. W środku można zwiedzić oryginalne wnętrza, urządzone w pełnym przekroju stylów – od rokoko przez empire po biedermayer. Niestety muzeum nie jest przystosowane dla osób niepełnosprawnych i wózków dziecięcych.

Dosłownie parę kroków na południe, w pięknym parku w stylu angielskim, znajdziemy Breidablikk – przykład tego, jak żyło się bogatym rodzinom norweskim pod koniec XIX wieku. Budynek w szwajcarskim stylu kryje wnętrza nawiązujące do wszystkich chyba stylów w architekturze: znajdziemy tam m.in. neogotyk, neobarok i neorokoko (rokokoko, jeśli ktoś woli). Do popatrzenia, pospacerowania, może trochę do pozazdroszczenia…

Hej, morze, nasze morze

Wciąż nie opuszczamy Stavanger Museum. W centrum miasta, nad samym Vågen, rozsiadły się dwa świetnie zachowane domy kupieckie – siedziba Muzeum Morskiego. W białych budynkach można obejrzeć wystawy poświęcone (jakżeby inaczej) związkom Stavanger z morzem, istniejącemu tu od stuleci przemysłowi stoczniowemu i… gęsto tu poławianemu śledziowi. Muzeum posiada także dwa żaglowce – Wyvern i Anna af Sand (ten ostatni nie tak dawno temu odwiedził Gdańsk).

Dawno, dawno temu…

Opuszczamy oddziały Muzeum Stavanger i przenosimy się kilkanaście tysięcy lat wstecz. Jak? W dość prosty sposób – przekraczając drzwi Muzeum Archeologicznego Uniwersytetu w Stavanger. Znajdziemy tam starą ceramikę i inne przedmioty z wykopalisk a także wystawę poświęconą rytom skalnym, kamieniom runicznym i „świętym białym kamieniom” – symbolom płodności. Muzeum ma bardzo szeroką ofertę dla dzieci. Najmłodsi mogą poszukiwać ukrytych w muzeum skarbów czy obejrzeć film, a latem przenieść się do przeszłości przy pomocy wehikułu czasu lub spróbować swoich sił jako konserwatorzy zabytków.

Bilet do Muzeum Archeologicznego ważny jest także w Jernaldergarden – czynnym od 20. maja do końca sierpnia zrekonstruowanym domostwie z czasów Wędrówki Ludów. Na miejscu można przekonać się, jak wyglądało życie w tamtych czasach – upiec tradycyjną metodą chleb, usiąść przy kołowrotku, rozpalić ogień bez użycia zapałek… Doskonałe miejsce dla całej rodziny, i to praktycznie w środku miasta.

Cóż, to by było na tyle, przynajmniej na razie. Należałoby pewnie wspomnieć o trzech nieopisanych przeze mnie oddziałach Muzeum Stavanger – Muzeum Sztuk Pięknych, Muzeum Szkoły i klasztorze Utstein, o licznych zachowanych domach i zagrodach, o Muzeum Lotnictwa na Sola, o Vitenfabrikken w Sandnes i o wielu innych atrakcjach, ale ile można pisać? Trzeba odwiedzać te miejsca, a nie siedzieć przed ekranem! Czego sobie i czytelnikom życzę.

Przydatne strony WWW:

www.regionstavanger.com

www.visitnorway.com/stavanger

www.stavanger-web.com