Aurlandsdalen (część I)

Wędrówkę Doliną Aurland (Aurlandsdalen) zalicza się do najpopularniejszych wycieczek górskich w Norwegii. Na przejście najbardziej atrakcyjnej części doliny wystarczy jeden dzień, ale większość turystów decyduje się na dwu- lub trzydniową wyprawę, zaczynając ze schroniska Geiteryggen (Geiterygghytta) lub nawet z Finse na trasie kolejowej Oslo-Bergen. W pierwszej części artykułu omówimy wycieczkę górnymi partiami doliny Aurland, z Geiteryggen, przez Steinbergdalen, do Østerbø.

Z Koziego Grzbietu do Głazistej Doliny

Tłumaczenie nazw własnych bywa ryzykowne i nie zawsze wskazane, ale czasami warto się o to pokusić, chociażby dla własnej rozrywki.

Geiteryggen, skąd zaczniemy naszą wędrówkę Doliną Aurland, to dosłownie Kozi Grzbiet. Trzeba przyznać, że brzmi to bardzo swojsko - por. Kozi Wierch, czy Kozia Dolinka w Tatrach, jednak nie spotkamy w okolicy kozic (te nie występują w Górach Skandynawskich), już prędzej renifery, chociaż by móc obserwować je z bliska, należy raczej oddalić się od głównego szlaku (jak na Norwegię stosunkowo uczęszczanego), z którego renifery widać zazwyczaj jako drobne punkciki na odległych zboczach.

Schronisko na Geiteryggen - Geiterygghytta. Fot. Barbara Liwo

Położone na wysokości 1229 metrów n.p.m., należące do Norweskiego Towarzystwa Turystycznego (DNT) schronisko Geiterygghytta od wielu lat prowadzi Jan Eira, w połowie Sam, w połowie mieszkaniec Hallingdal. Przed nim robili to jego ojciec i dziadek. Dla Jana prowadzenie schroniska to całe życie. Lokalna plotka głosi, że odkąd nim kieruje, nigdy nie miał urlopu. On sam mówi, że nie liczy czasu, żyje w swoim własnym tempie. I zawsze chętnie wita w Geiteryggen turystów: w każdym wieku, i z każdego zakątka świata. Żeby nie być gołosłownym: w schronisku gościł np. były sekretarz generalny ONZ, Kofi Annan.

Tutaj szlak do Steinbergdalen i Østerbø odchodzi od drogi w prawo i w górę.
Fot. Barbara Liwo

Napatrzywszy się na intensywnie niebieskie jeziorka przy szlaku przychodzącym do Geiteryggen z Finse, ruszamy w przeciwnym kierunku, najpierw drogą szutrową, a później, od rozejścia się szlaków przy wiszącym mostku, oznakowaną czerwonymi literami "T" ścieżką w kierunku Steinbergdalen.

Norweskie szlaki znakowane są czerwonymi literami "T" i kopczykami kamieni.
Szlak pomiędzy Geiteryggen, a Steinbergdalen. W dole jezioro Vestredalsvatnet. Fot. B.Liwo

Ścieżka wyprowadza nas na płaskowyż, z którego roztaczają się piękne widoki na góry Skarvheimen oraz położone w dole jezioro zaporowe Vestredalsvatnet. Warto w tym momencie nadmienić, że cała Dolina Aurland i okolice są wręcz usiane jeziorami zaporowymi, a tutejszy system elektrowni wodnych jest największym w Norwegii i zasila w prąd między innymi dużą część Oslo.

Słupy wysokiego napięcia niestety szpecą krajobraz. Fot. Barbara Liwo

Ma to, niestety, również negatywną stronę. Tym, co nieco psuje wrażenia estetyczne z tego etapu trasy, to widok niczym nieosłoniętych (na tej wysokości zupełnie brak drzew czy krzewów) słupów wysokiego napięcia. No trudno.

Widoczna na zdjeciu niewielka rzeczka Råsdøla to granica pomiędzy Buskerudem, a Sogn og Fjordane.
Wtle szczyt Bolhovd (1507 m n.p.m.) Fot. Barbara Liwo

Tuż przed tym kiedy szlak, trawersując zbocze szczytu Bolhovd (1507 m n.p.m), osiągnie swój najwyższy punkt, przekraczamy strumyk Råsdøla, stanowiący granicę pomiędzy województwami Buskerud i Sogn og Fjordane. Dalej ścieżka wije się malowniczo wśród głazów i małych oczek polodowcowych (których zaletą jest to, że są płytkie i mają ciemne dno, więc latem bardzo szybko się nagrzewają i można się w nich kąpać :) ) aż do sporego, a wczesnym latem, po roztopach, bardzo dzikiego i nieokiełznanego, strumienia Breibakkao. Po jego pokonaniu (latem wykładany jest sezonowy mostek, poza sezonem trzeba radzić sobie inaczej, np. idąc w górę strumienia i przekraczając go wpław), bez przeszkód docieramy do punktu widokowego Driftaskar, skąd roztacza się malownicza panorama doliny Steinbergdalen.

Szlak wije się malowniczo wśród głazów i niewielkich jeziorek... Fot. Barbara Liwo

Steinbergdalen lub inaczej Stemmerdalen to część doliny Aurland. Nazwa pochodzi prawdopodobnie od wygładów polodowcowych (steinberg), które można w niej zaobserwować. Na własny użytek tłumaczę więc nazwę jako Głazista Dolina.

"Głazista Dolina" (Steinbergdalen) z punktu widokowego Driftaskar. Fot. Barbara Liwo

Na hali Steinbergdalen znajduje się schronisko Steinbergdalen Turisthytte, bardzo ładnie wtapiające się w otaczający krajobraz (drewniane poszycie, trwa na dachu itp.). Na pierwszy rzut oka niełatwo wypatrzyć je z Driftaskar! Pewną wskazówką jest droga szutrowa, wspinająca się od szosy pod zabudowania schroniska.

Steinbergdalen Turisthytte. Fot. Barbara Liwo

Od punktu widokowego schodzimy do niego ukwieconą (latem) lub pełną borówek i grzybów (jesienią) halą. Niestety, schronisko jest od paru lat nieczynne. A wielka szkoda, bo to najładniejsze ze schronisk w Dolinie Aurland. Zostało wybudowane pod koniec XIX wieku przez Norweskie Towarzystwo Turystyczne, ale w roku 1961 odsprzedane ówczesnemu kierownikowi, Jonowi Fimreite, i jego żonie, Signe, którzy prowadzili je przez kolejne czterdzieści lat i przekazali swojemu synowi, który jednak po kilku latach był zmuszony zrezygnować z tej działalności.

aurlandsdalen1_steinbergdalen_turisthytte_sala_kominkowa.jpg

Sala kominkowa w schronisku Steinbergdalen. Fot. Barbara Liwo

Wnętrze Steinbergdalen Turisthytte wygląda jak skrzyżowanie skansenu z izbą myśliwską. Są tu stare wiejskie sprzęty norweskie, stroje regionalne, archiwalne zdjęcia oraz wypchane okazy lokalnej fauny, z których bodaj najciekawszym jest rosomak. Spośród europejskich drapieżników rosomak ma najmocniejszy uścisk szczęki. Tutaj można podziwiać rzeczone szczęki bez ryzyka utraty np. ręki...

Rosomak ma bardzo ładne ząbki... :) Fot. Barbara Liwo

Percią ze Steinbergdalen do Østerbø

Od schroniska Steinbergdalen Turisthytte szlak znów się wznosi i na większości odcinka do Østerbø idzie wąską ścieżynką zboczem doliny, wysoko ponad szosą i kolejnymi jeziorami zaporowymi. Zbocza te to wprawdzie jeszcze nie przepaście, ale są na tyle strome, że osoby z lękiem wysokości nie zawsze są w stanie tędy przejść.

Szlak pomiędzy Steinbergdalen a Østerbø biegnie wysoko ponad szosą i rzeką. Fot. Barbara Liwo

Z ciekawszych miejsc na trasie mamy mostek nad wodospadem (niestety, wodospad jest ze szlaku słabo widoczny, najlepiej podziwiać go z dołu, z szosy) oraz kolejny wodospad, tym razem powyżej nas: bardzo malowniczy, kończący się w paprociach (przy wysokim stanie wody trzeba uważać przy przechodzeniu przez strumień. Kamienie są śliskie i do tego się ruszają.) Potem ścieżka obniża się do bocznej dolinki Sauvvadalen, gdzie można zobaczyć kolejne elementy systemu elektrowni wodnych Aurlandsdalen, a potem wspina się, choć już nie tak mocno, na jej drugą stronę, na zbocze Grønestølskleivane.

Strugi wody nikną wśród paproci i zarośli wierzby srebrzystej. Fot. Barbara Liwo

Najpierw możemy podziwiać stamtąd dolinę z samym tylko strumieniem (szosa na paręset metrów chowa się w tunelu), a potem odsłania się nam widok na dolinę Aurdalen, z jeziorem (tym razem naturalnym) Aurdalsvatnet i zespołem schronisk i domków Østerbø. Z punktu widokowego w ciągu około pół godziny docieramy do schronisk.

Jezioro Aurdalsvatnet i Østerbø widziane z Grønestølskleivane. Fot. Barbara Liwo

Informacje praktyczne

Czas przejścia:

Pokonanie trasy z Geiteryggen do Steinbergdalen zajmuje około 3 - 4 godzin.

Przejście ze Steinbergdalen do Østerbø około 3 godzin.

Dojazd:

Wzdłuż całej doliny Aurland przebiega droga krajowa nr 50 (Rv. 50), łącząca Aurland nad fiordem Aurlandsfjorden (jedna z odnóg Sognefjorden) z Hol w Hallingdalen. Droga ta na swoim górskim odcinku jest zamykana na zimę.

W sezonie letnim (od 1. czerwca do 30. września) jeżdżą tamtędy autobusy z Gudvangen, Flåm i Aurland do Ål i Geilo. Część autobusów kończy bieg przy jednym ze schronisk: Østerbø, Steinbergdalen lub Geiteryggen.

Rozkład jazdy można znaleźć tutaj.

Uwaga! Autobusy zajeżdżają pod same schroniska w Østerbø i czasami Steinbergdalen (które i tak leży blisko szosy), natomiast jeśli chodzi o schronisko Geiterygghytta, trzeba wysiąść z jednej lub drugiej strony tunelu Geieteryggtunnelen i dojść do schroniska i szlaku około 1,5-2 km drogą szutrową.

Dojście do schroniska Geiteryggen górami ze stacji kolejowej w Finse zajmuje około 5 godzin (znakowany szlak DNT).