Praca i prawo pracy
Prawa kobiet w Norwegii – co warto wiedzieć?
Norweskie prawo pracy sprzyja kobietom – młoda mama może łączyć karierę z macierzyństwem dzięki długiemu urlopowi rodzicielskiemu i elastycznym godzinom pracy. Pracodawca ma obowiązek umożliwić powrót na to samo stanowisko po urlopie macierzyńskim oraz zapewnić m.in. płatne przerwy na karmienie dziecka Dzień kobiet w Norwegii
Polki mieszkające w Norwegii często zastanawiają się, jakie prawa im przysługują. Norweskie prawo pracy i system socjalny są przyjazne rodzinie i zapewniają wysoki poziom ochrony dla kobiet – zarówno w pracy, jak i w życiu prywatnym. Poniżej przedstawiamy kluczowe zagadnienia: od praw pracowniczych i opieki zdrowotnej po ochronę przed dyskryminacją, rozwody oraz dostępne świadczenia. Artykuł zawiera praktyczne informacje, przykłady z życia i ciekawostki, które pomogą odnaleźć się w norweskiej rzeczywistości.
Prawa pracownicze kobiet w Norwegii
- Urlopy macierzyńskie i rodzicielskie
Norwegia oferuje jedne z najdłuższych urlopów rodzicielskich na świecie: 49 tygodni ze 100% wynagrodzenia lub 59 tygodni z 80% wynagrodzenia. Urlop można podzielić między rodziców, przy czym matka musi wykorzystać minimum 6 tygodni po porodzie, a ojcu przysługuje osobna pula (około 15 tygodni).
Przykład: Karolina urodziła dziecko w Oslo i wybrała roczny urlop (80% pensji). Pierwsze miesiące spędziła z dzieckiem, resztę wykorzystał tata, co pozwoliło jej płynnie wrócić do pracy. - Ochrona przed zwolnieniem w ciąży
Kobiety w ciąży oraz na urlopie macierzyńskim są w Norwegii chronione przed zwolnieniem i dyskryminacją. Pracodawca nie może zwolnić pracownicy z powodu ciąży lub planowanego urlopu macierzyńskiego. Kobieta ma też zagwarantowany powrót na to samo lub równorzędne stanowisko pracy.
Przykład: Pani Anna po rocznym urlopie macierzyńskim wróciła dokładnie na to samo stanowisko w firmie logistycznej. - Elastyczne godziny pracy
Norweskie przepisy umożliwiają dostosowanie godzin pracy do potrzeb rodziny. Rodzice dzieci do 10 roku życia mają prawo do zmniejszenia wymiaru etatu lub skrócenia dnia pracy, jeśli nie utrudnia to znacząco działalności firmy.
Przykład: Marta, mama 4-latka, zaczyna i kończy pracę pół godziny wcześniej, by zdążyć odebrać dziecko z przedszkola. - Urlopy ojcowskie i tacierzyńskie
W Norwegii ojcowie mają prawo do odrębnego urlopu tacierzyńskiego, który wynosi obecnie kilkanaście tygodni z puli urlopu rodzicielskiego. W praktyce pozwala to kobietom na szybszy powrót do aktywności zawodowej. - Inne udogodnienia dla mam pracujących
Kobiety karmiące piersią mają prawo do płatnych przerw na karmienie (do 1 godziny dziennie przez pierwszy rok). Dodatkowo rodzicom przysługuje 10 dni płatnego zwolnienia rocznie na opiekę nad chorym dzieckiem (omsorgsdager) do ukończenia przez nie 12 lat. Samotni rodzice lub rodzice kilkorga dzieci mają tych dni jeszcze więcej.
Opieka zdrowotna: ciąża i poród
- Dostęp do lekarzy i położnych
W Norwegii opieka medyczna dla kobiet w ciąży jest łatwo dostępna i bezpłatna. Przyszła mama powinna zgłosić się do lokalnej przychodni (helsestasjon) lub lekarza rodzinnego (fastlege) zaraz po potwierdzeniu ciąży. Standardowe wizyty kontrolne (svangerskapskontroll) są darmowe (ok. 8-10 wizyt w trakcie ciąży). Pierwsza wizyta przypada zwykle między 8. a 12. tygodniem, a kolejne co kilka tygodni. Podczas wizyt odbywają się badania krwi, moczu, kontrola ciśnienia oraz monitorowanie zdrowia mamy i dziecka. W razie potrzeby ciężarna jest kierowana do specjalisty – również bezpłatnie. - Bezpłatne badania i świadczenia dla ciężarnych
Wszystkie badania oraz poród w Norwegii są w pełni bezpłatne. Każdej przyszłej mamie przysługuje co najmniej jedno bezpłatne badanie USG między 18. a 20. tygodniem ciąży, choć nie jest ono obowiązkowe. Każda ciężarna otrzymuje też kartę ciąży (helsekort for gravide), dokument ułatwiający komunikację między lekarzem, położną a szpitalem. Nie trzeba mieć jej zawsze przy sobie, ale warto zabierać ją na każde badanie. - Poród i opieka okołoporodowa
Poród w norweskim szpitalu jest bezpłatny i odbywa się pod opieką wykwalifikowanych położnych i lekarzy. Po porodzie mama i dziecko pozostają w szpitalu zwykle od 1 do 3 dni. Po powrocie do domu rodzinę odwiedza pielęgniarka środowiskowa (helsesøster), która pomaga w karmieniu i pielęgnacji dziecka oraz sprawdza stan zdrowia matki. W norweskich przychodniach często organizowane są grupy wsparcia dla świeżo upieczonych mam, gdzie można porozmawiać, wymienić doświadczenia i zyskać dodatkowe wsparcie. - Świadczenia dla kobiet w ciąży
Kobiety w ciąży, które muszą przerwać pracę ze względów zdrowotnych, mogą skorzystać z zasiłku ciążowego (svangerskapspenger), jeśli pracodawca nie może zapewnić lżejszych obowiązków. Jeżeli kobieta nie ma wypracowanego prawa do zasiłku macierzyńskiego, przysługuje jej jednorazowe becikowe (engangsstønad). Aktualnie wynosi ono około 90 300 NOK (ok. 40 tys. zł), jest nieopodatkowane i wypłaca je urząd NAV. - Opieka zdrowotna po porodzie
Norweski system zapewnia opiekę również po porodzie. Około 6–8 tygodni po porodzie każdej mamie przysługuje bezpłatna wizyta kontrolna (etterkontroll) u lekarza lub położnej. W trakcie wizyty omawia się stan zdrowia fizycznego i psychicznego mamy, powrót do formy, kwestie antykoncepcji czy ewentualną depresję poporodową. Tematy zdrowia psychicznego są traktowane poważnie i każda kobieta może liczyć na profesjonalną pomoc psychologiczną.
nb-advokat.no
Ochrona przed dyskryminacją
Norwegia to kraj znany z wysokich standardów równouprawnienia. Prawo jasno zakazuje dyskryminacji ze względu na płeć, ciążę, urlop rodzicielski, a także m.in. pochodzenie czy niepełnosprawność (Likestillings- og diskrimineringsloven).
- Równa płaca za równą pracę
Jeżeli wykonujesz tę samą pracę co mężczyzna na równorzędnym stanowisku, masz prawo otrzymywać takie samo wynagrodzenie. Różnice płacowe ze względu na płeć są w Norwegii nielegalne. - Brak dyskryminacji przy rekrutacji i awansach
Pracodawcy nie mogą odmówić zatrudnienia lub awansu kobiecie ze względu na plany macierzyńskie czy posiadanie dzieci. Pytania o plany ciążowe podczas rozmów kwalifikacyjnych są zabronione. Zamiast tego firmy powinny umożliwić godzenie pracy i obowiązków rodzinnych. - Ochrona w okresie ciąży i urlopu rodzicielskiego
Norweskie prawo stanowczo chroni kobiety ciężarne oraz korzystające z urlopów związanych z rodzicielstwem. Niedozwolone są nie tylko zwolnienia, ale także pomijanie pracownicy w kwestii podwyżek czy szkoleń. - Molestowanie i mobbing
Prawo pracy w Norwegii zobowiązuje pracodawców do zapewnienia środowiska pracy wolnego od molestowania seksualnego oraz mobbingu. Zniewagi, żarty na tle płci czy molestowanie seksualne są surowo karane. Każda firma powinna posiadać jasno określone procedury zgłaszania takich przypadków. - Jak zgłosić nierówne traktowanie?
Jeśli doświadczysz dyskryminacji, możesz zgłosić sprawę do Rzecznika ds. Równouprawnienia (LDO), który zapewnia bezpłatną poradę i pomoc prawną – również w języku polskim. Skarga składana jest pisemnie lub mailowo, a ciężar udowodnienia, że nie doszło do dyskryminacji, spoczywa na pracodawcy. Pomocy udzielają również związki zawodowe (fagforening). W większości przypadków wystarczy zwrócić uwagę pracodawcy, by rozwiązać sytuację polubownie.
Co dalej w naszej serii artykułów?
W kolejnych artykułach przyjrzymy się bliżej ważnym tematom związanym z rozwodami, prawem rodzinnym oraz świadczeniami socjalnymi przysługującymi kobietom w Norwegii. Pomożemy Ci odnaleźć się w gąszczu przepisów, byś mogła skutecznie korzystać z należnego Ci wsparcia.
Artykuł powstał przy współpracy z kancelarią Advokatfirma Nierzwicki & Bluszko AS
Advokatfirma Nierzwicki & Bluszko AS jest wiodącą polskojęzyczną kancelarią adwokacką w Oslo, świadczącą usługi prawne na terenie całej Norwegii. Specjalizuje się m.in. w prawie rodzinnym, prawie pracy, kwestiach socjalnych, a także reprezentowaniu klientów przed norweskimi urzędami i sądami. Doświadczeni specjaliści kancelarii zapewniają profesjonalne wsparcie i pomoc prawną dopasowaną do indywidualnych potrzeb klientów.
Kontakt z kancelarią:
Telefon: (+47) 940 01 000
E-mail: post@nb-advokat.no
Strona internetowa: nb-advokat.no
Adres: Holbergs gate 19, 0166 Oslo, Norwegia
Kontakt z kancelarią:
Telefon: (+47) 940 01 000
E-mail: post@nb-advokat.no
Strona internetowa: nb-advokat.no
Adres: Holbergs gate 19, 0166 Oslo, Norwegia
Reklama
To może Cię zainteresować
1