Niestandardowy czas pracy? - To standard...

Pracodawcy na ogół nie mają problemów z zawarciem z załogą umowy o czasie pracy odbiegającym od ustawowych norm.
Pracownicy skłonni do współpracy
Opublikowany wczoraj raport instytutu Fafo pokazuje, że pracodawcy rzadko kiedy miewają problemy z ustaleniem z pracownikami czasu pracy wykraczającego poza podstawowe ramy ustalone w ustawie o środowisku pracy (arbeidsmiljøloven).
Zaledwie kilka badanych firm nie zdołało zawrzeć z pracownikami porozumienia o wydłużeniu czasu pracy.
Jak pisze dziennik Dagens Næringsliv, wśród firm, w których godziny pracy wykraczają poza podstawowy dzień pracy (czyli od godziny 6. do 18.), ponad połowa przyznaje, że stosują systemy i godziny pracy odbiegające od podstawowych ustawowych wytycznych.
![]() |
Pracownicy stosunkowo rzadko sprzeciwiają się niestandardowym systemom czasu pracy. Fot. Statsministerens kontor/Flickr |
Sektor publiczny na czele
Co może lekko zdumiewać, to fakt, że najczęściej niestandardowy czas pracy stosują podmioty w sektorze publicznym.
- Jak dotąd udawało nam się zawierać lokalne umowy dotyczące niestandardowych systemów czasu pracy, ale to kosztuje - wyjaśnia Bjørn Røtnes z Zarządu Infrastruktury Kolejowej (Jernbaneverket) w rozmowie z dziennikarzami. - Pracownicy są skłonni wyrazić zgodę na zaproponowane przez nas godziny pracy, ale w zamian musimy zaoferować im lepsze warunki finansowe. Nie bardzo mamy inne wyjście, gdyż w naszej pracy istnieje bardzo duża potrzeba pracy "w martwych godzinach", tj. nocami i w weekendy, kiedy pociągi nie jeżdżą lub jeździ ich mało.
![]() |
Prace na kolei najlepiej prowadzić wtedy, kiedy pociągi rzadko jeżdżą, czyli nocami lub w weekendy. Istnieje wtedy za to większa szansa na spotkanie spacerującego po torach łosia :) Fot. Jernbaneverket |
Pracownicy z zagranicy
Niestandardowe systemy czasu pracy są również bardzo popularne wśród pracowników zagranicznych, mieszkających na stałe w innym kraju i dojeżdżających do Norwegii do pracy (pendlerów), zwłaszcza tych zatrudnionych przy dużych projektach budowlanych lub na stoczniach. W ich przypadku odejście od podstawowego czasu pracy określonego w ustawie przejawia się zazwyczaj w postaci pracy w rotacjach i średniego przeliczania czasu pracy.
W zależności od tego, jak wiele godzin pracownik ma pracować w ciągu doby i w ciągu tygodnia, pracodawca ustala system czasu pracy albo bezpośrednio w indywidualnej umowie o pracę z pracownikiem, albo też musi zawrzeć umowę w tej kwestii z całą załogą, w osobie wyznaczonych przez nią przedstawicieli. W skrajnych przypadkach, kiedy dobowy i tygodniowy wymiar czasu pracy ma być bardzo duży, na zastosowanie niestandardowego systemu czasu pracy zgodę musi wyrazić Inspekcja Pracy (Arbeidstilsynet).
![]() |
Podstawowy wymiar czasu pracy w przypadku pracy pod ziemią jest krótszy. Fot. Jack Corn/Wikipedia |
Podstawowy wymiar czasu pracy (alminnelig arbedistid)Podstawowy wymiar czasu prac określa § 10-4 Ustawy o środowisku pracy. Oto kilka ustępów z tego paragrafu: (1) Podstawowy wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 9 godzin w ciągu 24 godzin, ani 40 godzin w ciągu siedmiu dni. (...) (4) Podstawowy wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 9 godzin w ciągu 24 godzin, ani 38 godzin w ciągu siedmiu dni w przypadku: a) całodobowej pracy zmianowej lub podobnych rozwiązań, b) pracy na dwie zmiany, która regularnie odbywa się w niedziele i święta lub podobnych rozwiązań regularnie stosowanych w niedziele i święta, c) systemów pracy wymagających od pracownika pracy w co najmniej co trzecią niedzielę, d) pracy, która z reguły odbywa się nocą. (5) Podstawowy wymiar czasu pracy nie może przekroczyć 9 godzin w ciągu 24 godzin, ani 36 godzin w ciągu siedmiu dni w przypadku: a) zmianowej pracy ciągłej lub podobnych rozwiązań, b) pracy pod ziemią: w kopalniach, tunelach oraz przy wysadzaniu korytarzy i komór podziemnych.
W przypadku branż objętych upowszechnionymi umowami zbiorowymi (np. branży budowlanej czy stoczniowej), podstawowy wymiar czasu pracy określony jest w umowie zbiorowej i jest on krótszy, niż podstawowy wymiar ustawowy: Nie więcej 7,5 godziny w ciągu 24 godzin i nie więcej niż 37,5 godziny w ciągu 7 dni. (A jeszcze mniej w przypadku pracy zmianowej i/lub nocnej.)
Zasady średniego przeliczania czasu pracy określa natomiast § 10-5 Ustawy o środowisku pracy. |
Źródło: Dagens Næringsliv, Lovdata.no
Zdjęcie nagłówkowe: Kris Duda/Flickr

To może Cię zainteresować