Drewno gra pierwsze skrzypce: współczesne perełki architektoniczne Norwegii

Projekty współczesnych norweskich architektów łączące modernistyczne trendy ze skandynawskim zamiłowaniem do prostoty udowadniają, że drewno jest jednak nie do podrobienia. Oto niektóre drewniane perełki Norwegii (w nawiasach podano daty ukończenia budowy obiektów).

Za projekt zlokalizowanej wśród norweskiej głuszy świątyni odpowiada pracownia architektoniczna Reiulf Ramstad. Kościół wzniesiono z nakrapianych rdzeni sosnowych pni, których wnętrza znane są ze swojej trwałości, ponieważ cechuje je mniejsza wilgotność niż otaczających je warstw „żywego” drewna.

Konstrukcja górująca nad liczącą 5 tysięcy mieszkańców wioską, położoną przy skalistym wybrzeżu, służy lokalnej społeczności nie tylko jako przestrzeń do zgromadzeń o religijnym charakterze, lecz także wydarzeń kulturalnych.

Na pomysł stworzenia w przestrzeni publicznej Trondheim altanki, w której można usiąść wspólnie przy ognisku i opowiadać sobie historie, wpadli architekci z biura Haugen/Zohar Arkitekter z siedzibą w Oslo. Drewniana konstrukcja składa się z 80 nieregularnych kręgów, a do jej budowy – z uwagi na niewysoki budżet – wykorzystano materiały pozostawione na placu budowy nieopodal miasta.

Przypominające nieco tradycyjną chatkę porośniętą darnią palenisko powstało w odpowiedzi na zapotrzebowanie lokalnych dzieci, które marzyły o miejscu do zabaw, ponieważ, mimo surowego klimatu panującego w okolicach Trondheim, spędzają czas aktywnie na zewnątrz przez cały rok.

Norweska architektura drewniana wiedzie prym nawet w miejscach rzadko uczęszczanych przez człowieka. Tak jest w przypadku obiektu turystycznego Rabot, znajdującego się nieopodal lodowca Okstindan w północnej Norwegii (gmina Hemnes). Nazwa budynku wzięła się od nazwiska francuskiego geografa, glacjologa i podróżnika Charlesa Rabota, który jako pierwszy wspiął się na najwyższy szczyt Szwecji, górę Kebnekaise.

Schronisko projektu architektów z biura JVA kształtem zostało dostosowane do trudnych warunków panujących w okolicy lodowca, a ponadto jego bryła wpisuje się w naturalny krajobraz. Zarówno jeśli chodzi o elewację, jak i wnętrze Rabota, do budowy zostało wykorzystane lokalne drewno.

W 2015 roku studenci z Wyższej Szkoły Architektury i Designu w Oslo (Arkitektur- og designhøgskolen i Oslo) zaprojektowali i zbudowali The Bands (Wstęgi) – przybrzeżną saunę “pełzającą po skalistym podłożu” dawnej wioski rybackiej Vestvågøya na Lofotach. Konstrukcja składa się z trzech głównych elementów: pomieszczenia sauny, tarasu i zanurzonej w nim wanny – wszystkie z widokiem na górski norweski krajobraz.

Projekt z założenia miał współgrać z otoczeniem i bezpośrednio łączyć się z wodą. Przypominający wstęgi taras imituje ruch, kładki wznoszą się asymetrycznie względem siebie, tworząc pomiędzy przestrzenie i robiąc w ten sposób miejsce światłu. Architekci użyli modrzewiu do budowy zarówno szkieletu, powierzchni budynku, jak i tarasu.

Reiulf Ramstad Architects, odpowiedzialni za budowę kościoła w Knarvik, zaangażowali się także w projekt nowoczesnego przedszkola dla członków parafii Fagerborg, które wzniesiono w centrum Oslo. Budynek mieści się wewnątrz parku, a otaczają go budowle mieszkalne datowane na lata 1900-1950. Samo przedszkole na życzenie lokalnych władz reprezentuje architekturę nowoczesną.

Projektanci podkreślali, że dzieci to ludzie przyszłości, a więc budynek, w którym spędzą pierwsze lata swojego rozwoju, powinien być jednocześnie stymulujący, stanowić dla nich wyzwanie i zapewniać rozrywkę. Zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne powierzchnie przedszkola są wyłożone oczywiście drewnem. Architektom zależało na wykorzystaniu niskoemisyjnych materiałów i dobrej wentylacji pomieszczeń. Cały teren przedszkola liczy w sumie 1200 m kw.

Jak może sugerować sama nazwa, Treet (Drzewo) to 14-piętrowy obiekt niemal w całości zbudowany z laminowanego drewna. Wysoka na 49 metrów konstrukcja swoimi rozmiarami pobiła rekord do niedawna należący jeszcze do 32-metrowego Forté wzniesionego w Melbourne, zdobywając tytuł najwyższego budynku mieszkalnego na świecie. Drzewo można podziwiać stojąc na nabrzeżu w Bergen, w okolicy mostu Puddefjordsbroen. Deweloper odpowiedzialny za powstanie Treet, Bergen og Omegn boligbyggelag (BOB), twierdzi, że wykorzystanie drewna do jego budowy pomogło uniknąć emisji 21 tysięcy ton dwutlenku węgla.

Latarnia w Sandnes zasługuje na uwagę przede wszystkim ze względu na nowoczesny sposób wykorzystania materiałów. W rzeczywistości przypomina drewniano-szklany, rozświetlony dom. Architekci bez wahania opisują ją jako prawdziwą ikonę Sandnes, drugiego w kolejności najszybciej rozwijającego się miasta.

W 2008 r. Sandnes i Stavanger zostały kulturalnymi stolicami Norwegii. To właśnie z tej okazji burmistrz miasta rozpoczął The Norwegian Wood Project, program zakładający zwiększenie poziomu atrakcyjności miasta poprzez rewitalizację starszych dzielnic. W efekcie miasto otrzymało nową latarnię, która wkrótce miała stać się jedną z ciekawszych atrakcji regionu.

Ustytuowana na popularnej, pełnej sklepów ulicy Langgata, latarnia szybko stała się głównym punktem kulturalnym na mapie miasta.Wnętrze latarni bez problemu pomieści zebranych w razie niepogody. Na codzień w okolicy latarni odbywają się nieoficjalne, kameralne koncerty oraz niewielkie targi. Sami mieszkańcy miasta najczęściej umawiają się właśnie przy drewnianej architektonicznej perełką.