Per Spook – norweski król mody, który podbił Paryż

Per Spook jest jedynym norweskim projektantem mody, który zrobił wielką, międzynarodową karierę. Tworzył kolekcje dla największych francuskich domów mody, miał również własny – w sercu Paryża. Jego projekty wpłynęły na światową modę i przyczyniły się m.in. do wprowadzenia tradycyjnego wzornictwa norweskiego do haute couture, czyli tzw. wysokiego krawiectwa – ekskluzywnych ubrań w pojedynczych egzemplarzach szytych z wysokiej jakości materiałów i tkanin.

Per Spook urodził się w 1939 roku. Jego zainteresowanie modą zaczęło się w Oslo, a dokładnie w dzielnicy Bislett, gdzie jako dziecko eksperymentował z igłą i materiałami w pokoju krawieckim swojej matki. Gdy skończył szesnaście lat, rozpoczął naukę w Państwowej Szkole Rzemiosł i Sztuki  (Statens Håndverks-og Kunstindustriskole – SHKS) znanej obecnie jako Narodowa Akademia Sztuk w Oslo (Kunsthøgskolen – KHiO).

W programie nauki oprócz praktycznej umiejętności szycia był również kurs rysowania, na którym Per wyróżniał się od początku. W 1959 roku spełnił swoje największe marzenie – wyjechał do Paryża.

Mimo braku pieniędzy, a także tego, że nie znał języka francuskiego, rozpoczął naukę w École de la Chambre Syndicale de la Couture Parisienne. Szkołę tę, ze względu na wcześniejsze wykształcenie i niewątpliwy talent, udało mu się skończyć w ekspresowym tempie, bo w rok. Był jednym z najlepszych studentów.  Już w 1959 roku zaczął pracować dla Diora, aby w 1961 przejść do Yves Saint-Laurent, ówczesnego guru mody. W 1962 roku związał się z domem mody Louise Féraud. Per, który miał niespełna 23 lata, mógł tam projektować własne kolekcje.

Pierwsza kolekcja wzbudziła ogromne zainteresowanie, a młodego projektanta uznano za jednego z najciekawszych talentów haute couture. Współpraca z Féraud’em trwała 16 lat i co roku owocowała nową kolekcją. To także lata największej popularności norweskiego projektanta i jego wpływu na światową modę.

W 1977 roku Spook otworzył własny dom mody. Pierwsza kolekcja okazała się wielkim sukcesem, a kolejne przyniosły mu prestiżowe nagrody w dziedzinie mody. Co ciekawe, ubrania Spooka na paryskich wybiegach prezentowały blondwłose norweskie modelki – w ten sposób projektant promował swój własny kraj, ale także zdradzał swoje upodobania co do kobiecej urody.

W 1994 roku, z powodu kryzysu, wiele domów mody zaczęło podupadać, a Spook również zamknął swój w Paryżu.  Nie zrezygnował jednak z projektowania. Nadal zajmuje się modą przygotowując kolekcje prêt-à-porter na rynek azjatycki, projektuje również szkło, porcelanę i okulary. Jest znanym artystą, jego rysunki i grafiki można zobaczyć na wystawach w Norwegii.

Obecnie Per Spook dzieli swój czas między Paryż, Oslo i Sigdal (w Buskerud).

Per Spook inspirował się w swoich projektach norweską tradycją i rzemiosłem. Z sukcesem „przemycił” do światowej mody skandynawskie wzory. Widać to zarówno w projektach swetrów, jak i innych ubrań z wełny i dzianiny. Jednym z jego oryginalnych pomysłów, który przyjął się w światowej modzie, było połączenie wzorzystych getrów ze spódnicami mini.

Pytany w jednym z wywiadów, którą część garderoby lubi najbardziej, bez wahania odpowiedział, że swetry, szczególnie te robione na drutach. Wskazał trzy powody swojego upodobania – po pierwsze swetry są tradycyjnymi i najstarszymi ubraniami w Norwegii, po drugie projektant wyrósł w rodzinie, gdzie wszystkie kobiety robiły na drutach, a po trzecie „Są one wygodne i przyjemne w noszeniu. Swetry ukazują naturalne formy ciała, podczas gdy, jak się uważa, ubrania szyte przykrywają i ściskają ciało”.

Norweski projektant wprowadził także płaskie obuwie na wybieg. Coś, co dziś wydaje się oczywiste, było prawdziwą rewolucją w latach 60-tych, w których buty na wysokim obcasie były nieodłącznym elementem eleganckiego i wyjściowego stroju.Znakiem rozpoznawczym norweskiego projektanta były również kontrastowe zestawienia – szczególnie połączenie czerni z bielą i wzory graficzne.Od początku w swoich projektach łączył elegancję z wygodą i swobodą.

W Norwegii najbardziej znanym projektem Pera Spooka jest model swetra z 1981 roku zaprojektowany na dziewięćdziesięciolecie Den Norske Husflidsforenings (Norweskiego stowarzyszenia sztuk). W samym kraju sprzedano ponad 46 tys. sztuk tego swetra, który po można kupić po dziś dzień. Podobnie, jak biżuterię sygnowaną nazwiskiem Pera Spooka (np. w sklepie w Muzeum Narodowym w Oslo). Z kolej w zbiorach Muzeum Sztuki Użytkowej (Kunstindustrimuseet) można obejrzeć oryginalne projekty Spooka, np. słynną suknię Kvinne w czarno-biało graficzne wzory z czerwonymi akcentami lub inspirowany skandynawskimi wzorami wielowarstwowy strój Nuit polaire.

Popularność projektantów mody zwiększają też gwiazdy, które noszą projektowane przez nich stroje. W przypadku norweskiego projektanta były to takie sławy jak: Jane Birkin, Barbara Streisand, Sophia Loren, Brooke Shields, Jeanne Moreau i księżna Sonja.