Historia
Magiczne i praktyczne runy wikingów
6
W epoce wikingów korzystano w Skandynawii z runicznego alfabetu o nazwie futhark młodszy. Była to pisana forma języka staronordyckiego. Składał się on z 16 symboli pisanych i dźwiękowych, znanych jako runy. Wywodził się z alfabetu o nazwie futhark starszy. Futhark młodszy dzieli się obecnie na runy duńskie i runy szwedzko-norweskie. Wersji pełniejszej (duńskiej) używano w sytuacjach formalnych, oficjalnych i dokumentach, a wersji o krótszych rozgałęzieniach - w prywatnej, nieformalnej komunikacji. Według dawnych wierzeń runy podarował ludziom bóg Odyn.
Każdy ze znaków runicznych ma swój kształt, nazwę, dźwięk i znaczenie:
|
Symbol |
Dźwięk/litera | Nazwa | Znaczenie |
|
F | fe | dobrobyt |
|
U | ur | deszcz, powódź, natrysk |
|
TH/Þ | thurs | olbrzym, gigant |
|
O | as/oss | bóg |
|
R | reid | jazda konna |
|
K | kaun | rana, wrzód |
|
H | hagal | grad |
|
N | naud | przemoc, przymus |
|
I | iss | lód |
|
A | ar | mnóstwo, mnogość, duża ilość |
|
S | sol | słońce |
|
T | tyr | Tyr - bóg walki |
|
B | bjarkan | brzoza, witka |
|
M | madr | człowiek |
|
L | logr | woda |
|
Z/R | yr | łuk |
Wszystkie te nazwy i dźwięki zostały sklasyfikowane w 1500 roku w Islandzkim Poemacie Runicznym. Poemat przetłumaczono i opublikowano dopiero w 1915 roku. Każdy wers w tym utworze prezentuje dźwięk i nazwę symbolu oraz jego znaczenie.
Mimo chrystianizacji terenów Skandynawii (i przerażeniu władz kościelnych), runy funkcjonowały w powszechnym obiegu do XV wieku, w niektórych rejonach Norwegii nawet do XVIII wieku. Dzisiaj są istotnym dziedzictwem kulturowym Skandynawii i stały się również ważnym elementem popkultury - XX-wiecznej literatury fantasy i innych dziedzin sztuki.
fot. wikipedia.org
Magia runicznych symboli
Zanik run jest efektem wprowadzenia łaciny oraz chrystianizacji, która łączyła się z usunięciem wszelkich elementów pogańskich, a do takich zaliczano runy. Z pewnością początkowo używano ich tylko jako kodu komunikacyjnego, jednak z czasem wikingowie zaczęli wierzyć w powiązanie tych symboli z mitologią. Przyjęli, że kryje się za nimi sekretne, magiczne znaczenie, więc w celu ustanowienia lub odczynienia klątwy czy uroku, pisali runy w różnych miejscach. Najczęstszym słowem było alu, które pisano na amuletach.
Najbardziej popularnym miejscem zapisywania runów stały się kamienie. Miało to na celu odpędzenie sił zła lub ustanowienie proroctwa.
fot. flickr.com/mararie
Transkrypcja
Pisanie słów za pomocą run jest z naszego punktu widzenia trochę jak zabawa w „kodowanie". Współczesny język z rodziny słowiańskiej lub germańskiej najlepiej przekładać na znaki runiczne w sposób fonetyczny. Pomijamy podwójne litery i spacje - zamiast nich stawiamy „dwukropek". Ponieżej jest prosty klucz, który pomoże w transkrypcji:
mylittlenorway.com
O runach można byłoby pisać całe naukowe dysertacje, jest to temat bardzo szeroki kulturowo, historycznie i językoznawczo. Warto jednak chociaż trochę zgłębić ten temat, a nawet pobawić się w pisanie!
Koniecznie pochwalcie się swoimi imionami zapisanymi w runach!
Źródła: mylittlenorway.com, wikipedia.org, eisenrouth.cba.pl, wsp.krakow.pl
Zdjęcie frontowe: pixabay.com - CC0
Reklama
Reklama
To może Cię zainteresować
12-03-2018 15:01
2
0
Zgłoś
12-03-2018 14:57
0
0
Zgłoś
23-02-2018 16:45
5
0
Zgłoś
22-02-2018 22:04
2
0
Zgłoś
22-02-2018 20:44
0
-1
Zgłoś
22-02-2018 18:32
6
0
Zgłoś