232 rocznica uchwalenia Konstytucji 3 Maja. „Uroczyste święto po wieczne czasy”

Artykuł aktualizowany

Ustawę zasadniczą z 3 maja 1791 roku uznaje się za pierwszą konstytucję w nowożytnej Europie i drugą na świecie – zaraz po amerykańskiej. Deputowani do Sejmu Wielkiego twierdzili, że jest przejawem mądrości i roztropności narodu oraz gotowości do rezygnacji z własnych przywilejów na rzecz dobra wspólnego. Szczególną rangę nadano jej po odzyskaniu niepodległości. – Dzień trzeciego maja, jako rocznica Konstytucji 1791 r., ustanawia się w całej Rzeczypospolitej Polskiej jako uroczyste święto po wieczne czasy – postanowili w 1919 roku posłowie Sejmu Ustawodawczego.

3 maja 2023 roku obchody Święta Konstytucji 3 Maja zaplanowano niemal w każdej polskiej gminie. Część z nich odbędzie się po raz pierwszy od 2019 – uroczystości w 2020 i 2021 były odwoływane przez wzgląd na pandemię koronawirusa. Najważniejsze wydarzenia zaplanowano w Warszawie. O 9:30 w Bazylice Archikatedralnej p.w. Męczeństwa św. Jana Chrzciciela odbędzie się msza w intencji ojczyzny. O 11:00 nastąpi Uroczystość wręczenia odznaczeń państwowych na Zamku Królewskim. O godz. 12 z ul. Nowy Świat wystartuje 31. Bieg Konstytucji 3 Maja.

Konstytucja 3 Maja przyznawała prawa polityczne szlachcie i mieszczanom, czyli około 10 proc. społeczeństwa. Odpowiadało to m.in. warunkom amerykańskim, gdzie na pełnię przywilejów mogli liczyć jedynie biali mężczyźni z majątkiem ziemskim. Jednym z przełomowych zapisów dokumentu jest fragment wprowadzający tzw. monteskiuszowski trójpodział władzy. Oznaczał on, że w Polsce funkcjonować będą trzy niezależne organy – dwuizbowy parlament, Straż Praw (rząd) oraz sądy.

Współcześni politolodzy przyznają, że Konstytucja 3 Maja stanowiła postępowy jak na swoje czasy dokument. Zaznaczają, że przyczyniła się do rozwoju polskiej państwowości i prób tworzenia sprawiedliwego społeczeństwa. Rocznica jej uchwalenia od 1918 roku stanowi najważniejsze – obok Narodowego Dnia Niepodległości – święto państwowe w Polsce.

Źródła: MojaNorwegia.pl, gov.pl