Strona korzysta z plików cookies

w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Przejdź do serwisu

Rozlicz podatek za 2023

Darmowy kurs języka norweskiego

Norweski z przymrużeniem języka – „Kiedy byłem małym chłopcem, hej…” Wydarzenia z przeszłości

Jacek Janowicz

21 kwietnia 2016 08:00

Udostępnij
na Facebooku
Norweski z przymrużeniem języka –  „Kiedy byłem małym chłopcem, hej…” Wydarzenia z przeszłości

I dziś właśnie porozmawiamy o wydarzeniach z przeszłości. Ilustracja: Katarzyna Sadowska

Gdy ktoś mówi: „Patrz, jakie fajne chmury”, czasem odpowiadamy: „Chmury? Przed wojną to były chmury.” Wspomnienia zawsze wydają nam się lepsze niż rzeczywistość, a słowo „kiedyś” ma jakiś magiczny dar upiększania przeszłości. I dziś właśnie porozmawiamy o tym, co już się zdarzyło.
Gdy ktoś mówi: „Patrz, jakie fajne chmury”, czasem odpowiadamy: „Chmury? Przed wojną to były chmury.” Znacie takie powiedzenie? To już znacie. Wspomnienia zawsze wydają nam się lepsze niż rzeczywistość, a słowo „kiedyś” ma jakiś magiczny dar upiększania przeszłości. I dziś właśnie porozmawiamy o wydarzeniach z przeszłości.

Kiedyś to po norwesku en gang – tak właśnie zaczynają się norweskie bajki, u nas mówi się dawno, dawno temu, a tu en gang, czyli, tak jakby – pewnego razu.

Ale życie to nie bajka, więc en gang używamy rzadko, znacznie częściej stosujemy da oraz når oznaczające wtedy albo gdy, ale musimy uważać na pewne reguły, które, jak zwykle, nie współgrają z polskimi.
Po polsku gdybać możemy wstecz lub do przodu. Gdy byłem młody i gdy będę stary to jedno i to samo gdy. A po norwesku gdybamy na dwa sposoby.

1. Da stosujemy tylko, gdy chodzi o czas przeszły i dotyczy czynności wykonywanych tylko raz.
2. Nå – w pozostałych przypadkach, czyli w czynnościach wykonywanych wielokrotnie w czasie przeszłym oraz w każdym przypadku w czasie teraźniejszym i przyszłym.

Reguła dotycząca czynności wielokrotnych lub jednorazowych brzmi po norwesku jak rymowanka: Hver gang når, den gang da!

Norweski dziadek mówi: Da jeg var ung... – Gdy byłem młody... Ile razy był młody? Tylko raz i dlatego jest da. Inaczej się nie da. Når nie jest dla dziadka i już. I gdyby się nawet rozzuchwalił i zaczął nam wmawiać, że gdy poznał babcię, przeżywał drugą młodość – nie wierzcie. Dziadek był młody tylko raz i koniec, jeżeli czasem czuł się młodo, to zaraz potem stękał podwójnie i gorzko tego żałował.

Wielokrotnie za to możemy dziadka odwiedzać i wtedy bezczelnie i głośno używamy når.
(Hver gang) når jeg besøkte bestefar, hadde jeg alltid øl med meg Zawsze, gdy odwiedzałem dziadka, miałem ze sobą piwo. (Oczywiście nie dla dziadka, to babcia lubiła wypić).

Teraz weźmy czas teraźniejszy, więc zawsze będzie når, nigdy da.  
Når været er fint, har vi gymnastikk ute – Gdy aura jest „spoko”, w-f  mamy na powietrzu. (To lepsze od oryginału, chyba zacznę tłumaczyć książki).

I czas przyszły, gdzie również når ma wyłączność, a da nie ma wstępu (zakaz stadionowy). Når jeg blir gammel, skal jeg reise tilbake til Polen – Gdy dożyję do emerytury, wrócę do kraju. (Tu zwróćcie uwagę, że choć stary będę tylko raz, to jednak w czasie przyszłym nie ma to znaczenia – zawsze będzie når).  

Teraz jeszcze połączmy da i når w jednym zdaniu:
Da jeg var i Polen sist kjøpte jeg meg en sykkel, men når jeg skal til Polen neste gang skal jeg kjøpe meg et telt Kiedy byłem ostatnio w Polsce, kupiłem sobie rower, ale następnym razem kupię namiot.

Omówię jeszcze trzy słowa-klucze określające przeszłość, które nam się często mylą. Są to tidligere, førsiden. Z takim pękiem kluczy możemy już snuć gramatyczne wspomnienia.

Tidligere znaczy, że wcześniej coś już zrobiliśmy albo kimś byliśmy. Tak, tak, kiedyś w Polsce byliśmy kimś, a teraz... zarabiamy pieniądze.

Tidligere var jeg lærer men nå er jeg snekkerWcześniej byłem nauczycielem, teraz stolarzem. (Specjalizacja – ławki dla szkół).

Før znaczy prawie to samo.
Jeg var i Norge før det skjedde – Byłem w Norwegii, zanim to się stało. (Chodzi o Breivika?)

Czyli tidligere odpowiada polskiemu wcześniej a før przed/przedtemSiden może oznaczać różne rzeczy ...
J
eg har vært i Norge siden 2010Jestem w Norwegii od 2010 roku.
Jeg skal gjøre det siden – Zrobię to później. (Po tym, co robię w tej chwili, chyba że zasnę).
Siden det er du som skal kjøre kan jeg lage mat for ossSkoro ty będziesz prowadzić, to ja zrobię dla nas jedzenie. (A później zmiana, ja zrobię jedzenie, a Ty będziesz prowadzić).

I na koniec jeszcze jeden przykład wraz z pewną ciekawostką:

Når jeg får førerkort… – Gdy zdobędę prawko...
Når jest tu oczywiste, ale zgadnijcie, gdzie łatwiej zdać egzamin na prawo jazdy? Tłumaczenie mówi samo za siebie. W Polsce prawko się zdobywa, w Norwegii otrzymuje. Nic dodać, nic ująć.

Widzimy się za tydzień!
Tekst: Jacek Janowicz
Ilustracje: Katarzyna Sadowska
Reklama
Gość
Wyślij


Reklama
Facebook Messenger YouTube Instagram TikTok