Tworzenie

Czas przeszły prosty jest w tworzeniu bardzo... prosty. Po podmiocie dajemy czasownik w drugiej formie.

Kiedy w słownikach mamy jakiś czasownik zawsze ma on albo oznaczenie, do której grupy należy, czyli według jakiego wzorca należy go odmieniać, lub też podane są wszystkie formy odmiany (ten ostatni sposób występuje w zasadzie zawsze w przypadku czasowników nieregularnych, w przypadku regularnych dość rzadko).

W naszych dalszych lekcjach, prezentując kolejne czasowniki, będziemy podawać też ich wzorzec odmiany.

Grupy czasowników

Na ogół spotkamy się z podziałem czasowników na cztery grupy (nie licząc nieregularnych): v1, v2, v3 i v4

(czasami czasowniki z wyróżnionych poniżej grup v2 i v3 wrzucane są do jednej grupy: v2, a grupa v4 nazywa się wtedy v3 - na wszelki wypadek należy sprawdzić, jak dany słownik grupuje czasowniki)

 

Czasowniki 1. grupy (v1)

Czasowniki te w drugiej i trzeciej formie kończą się na -et lub -a (obie formy dozwolone, z tym, że forma z -et jest częściej stosowana w języku pisanym, a z -a w mówionym. Wybór końcówki może też wskazywać na status społeczny słuchacza. Wysublimowany intelektualista z zachodniej części Oslo raczej nie będzie stosować końcówek z -a, które traktuje jak plebejskie :))

Wzór odmiany (podajemy też formę czasu teraźniejszego):

Bezokolicznik	presens (czas teraźniejszy)	2. forma - preteritum (czas przeszły prosty)	3. forma - perfektum
snakke (mówić)	snakker	snakket snakka	snakket snakka
kaste (rzucać)	kaster	kastet kasta	kastet kasta

Według tego wzoru będą się nam najczęściej odmieniać czasowniki, których rdzeń kończy się na spółgłoskę podwójną (jak w snakke: rdzeń "snakk") lub dwie spółgłoski (jak w kaste: rdzeń "kast"), choć nie wszystkie

Czasowniki 2. grupy (v2)

Czasowniki te w drugie formie zyskują końcówkę -te, a w trzeciej -t

Wzór odmiany

Bezokolicznik	presens (czas teraźniejszy)	2. forma - preteritum (czas przeszły prosty)	3. forma - perfektum
lese (czytać)	leser	leste	lest
kjøre (jechać, prowadzić samochód)	kjører	kjørte	kjørt

Czasowniki 3. grupy (v3)

Czasowniki te w drugiej formie zyskują końcówę -de, a w trzeciej -d

Wzór odmiany

Bezokolicznik	presens (czas teraźniejszy)	2. forma - preteritum (czas przeszły prosty)	3. forma - perfektum
leve (żyć)	lever	levde	levd
kreve (żądać)	krever	krevde	krevd

Czasowniki 4. grupy (v4)

Bardzo charakterystyczna grupa. Należące do niej czasowniki dostają w drugiej formie końcówkę -dde, a w trzeciej -dd.

Wzór odmiany

Bezokolicznik	presens (czas teraźniejszy)	2. forma - preteritum (czas przeszły prosty)	3. forma - perfektum
bo (mieszkać)	bor	bodde	bodd
nå (osiągnąć)	når	nådde	nådd

W tej grupie znajdzie się zdecydowana większość czasowników, które nie kończą się w bezokoliczniku na -e (wyjąwszy czasowniki nieregularne)

Czasowniki nieregularne

Na czasowniki nieregularne nie ma innego sposobu poza wykuciem ich na pamięć. Na dobry początek przedstawimy wzór odmiany dwóch najważniejszych czasowników nieregularnych, czyli być i mieć:

Bezokolicznik	presens (czas teraźniejszy)	2. forma - preteritum (czas przeszły prosty)	3. forma - perfektum
være (być)	er	var	vært
ha (mieć)	har	hadde	hatt

W następnej lekcji omówimy stosowanie czasu preteritum i poćwiczymy na przykładzie czasowników zaprezentowanych powyżeji.

>>PROFESJONALNY KURS JĘZYKA NORWESKIEGO<<