Strona korzysta z plików cookies

w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Prywatności. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.

Przejdź do serwisu

Rozlicz podatek za 2023

Darmowy kurs języka norweskiego

Być jak… „smark z nosa własnej matki”: tych norweskich wyrażeń nie słyszy się na co dzień

Mateusz Krzesiński

06 stycznia 2017 08:00

Udostępnij
na Facebooku
Być jak… „smark z nosa własnej matki”: tych norweskich wyrażeń nie słyszy się na co dzień

Niektóre norweskie idiomy mogą brzmieć nieco dziwinie. Fot. fotolia - royalty free

W języku polskim mamy naprawdę wiele wyrażeń, które brzmią co najmniej zabawnie, np. „Co ma piernik do wiatraka?”, „rzucać grochem o ścianę” czy „chodzić na rzęsach”. Nikt nie musi tłumaczyć znaczenia tych językowych kodów. Dziś postanowiliśmy przyjrzeć się wyrażeniom idiomatycznym w języku norweskim. Sprawdźmy, czy Norwegowie też mogą się pochwalić równie absurdalnymi powiedzeniami.

Wyrażenie idiomatyczne – z czym to się je?

Idiomy to wyrażenia obecne w każdym języku, które charakteryzują się niedosłownym znaczeniem.  
Przygotowaliśmy pięć historyjek (w języku norweskim z tłumaczeniem na polski), które pozwolą zrozumieć norweskie wyrażenia z kontekstu. W opracowaniu fragmentów pomogła nam Helga Brekke Mathisen, bohaterka jednego z naszych artykułów.
Miłej i owocnej nauki!

1. å løfte seg selv etter håret – podnosić samego siebie za włosy

Tego wyrażenia Norwegowie używają, gdy coś jest niemożliwe do zrealizowania:

Da Gunnar kom på jobb, viste det seg at sjefen hans hadde blitt syk og lagt inn på sykehus. Alle de ansatte var veldig stresset denne dagen på grunn av dette. Hele redaksjonen var i oppløsning. Helga, medarbeideren til Gunnar, kunngjorde at han måtte erstatte sjefen neste dag. Hun ville at Gunnar skulle representere redaksjonen under den økonomiske debatten som lederen hadde forberedt seg til i flere måneder.

For Guds skyld, vær så snill! Jeg kjenner ikke til saken i det hele tatt! Det er som å løfte meg etter håret! – svarte Gunnar. Han strittet imot denne ideen.

Tłumaczenie:
Kiedy Gunnar dotarł do pracy, okazało się, że jego szef zachorował i wylądował w szpitalu. Wszyscy pracownicy byli tego dnia bardzo zestresowani z tego powodu. Cała redakcja była w rozsypce. Helga, współpracowniczka Gunnara, oznajmiła, że musi on zastąpić jutro szefa. Miałby reprezentować redakcję w trakcie ekonomicznej debaty, do której szef przygotowywał się przez wiele miesięcy.

– Na litość boską, błagam cię! Nie znam się w ogóle na tej sprawie! To tak jakbym miał podnieść siebie za włosy! (w znaczeniu: to jest dla mnie niemożliwe do zrealizowania) – odpowiedział Gunnar. Zaprotestował przeciwko temu pomysłowi.

Vanskelige ord & uttrykk:
- å vise seg – okazać się
- å legge inn – w tym kontekście: być umieszczonym (w szpitalu)
- å være i oppløsning – być w rozsypce
- å kunngjøre – ogłosić, oznajmićå erstatte – zastąpić
- å forberede seg til – przygotować się do
- for Guds skyld! – dobry Boże! Na litość boską!
- i det hele tatt – w ogóle
- å stritte imot – zaprotestować przeciwko

2. å ha bein i nesa – mieć nogę/kość w nosie

W ten sposób można określić osobę, która wie, czego chce i zawsze stawia na swoim:

Har du hørt at Ola fikk jobb som administrativ leder rett etter studiene?
Seriøst? Men han har jo ingen erfaring!
Jeg vet det, men alt er tydeligvis mulig om man har bein i nesa. Ola er veldig engasjert i alt han gjør og står alltid på sitt. Jeg beundrer hans iherdighet!
Ja, det er imponerende. Jeg kunne ønske jeg kunne utvikle meg som han!

Tłumaczenie:
– Słyszałaś, że Ola dostał pracę jako kierownik administracyjny tuż po skończeniu studiów?– Serio? Przecież on nie ma w ogóle doświadczenia!– Wiem, ale widocznie wszystko jest możliwe, gdy ktoś ma nogę w nosie (w znaczeniu: gdy ktoś wie, czego chce). Ola jest zaangażowany we wszystko, co robi i zawsze stawia na swoim. Podziwiam jego wytrwałość!– Tak, to imponujące. Chciałabym móc rozwijać się jak on!

Vanskelige ord & uttrykk:
- rett etter – tuż po
- seriøst? – serio?
- en erfaring – doświadczenie
- tydeligvis – w tym kontekście: widocznie
- engasjert – zaangażowany
- å stå på sitt – stawiać na swoim
- å beundre noen – podziwiać kogoś
- en iherdighet – wytrwałość
- imponerende – imponujące
- å være villig til – być chętnym do

3. å ha hjertet i halsen – mieć serce w gardle

Ten idiom jest bardzo podobny do polskiego „serce podeszło komuś do gardła”. Wyraża on przerażenie wywołane nagłą sytuacją:

Det var en skremmende opplevelse. Tobias, som da jobbet på sykehus som nattevakt, ville helst glemme alt sammen. Det var klokken tre om natten, og Tobias var helt alene i den enorme bygningen. Plutselig hørte han urovekkende lyder fra en av operasjonsstuene. Da han gikk inn dit, viste det seg at det gikk noen skyggefulle skikkelser rundt der. De fikk straks øye på ham og begynte å følge etter ham. Tobias hadde hjertet i halsen. Han skrek om hjelp. Spøkelser!, ropte han, men det var ikke noen i nærheten. Bare han og gjenferdene. Tobias tok til å flykte så fort som mulig og han kom aldri tilbake til dette sykehuset.

Tłumaczenie:
To było przerażające przeżycie. Tobias, który pracował wtedy w szpitalu jako stróż nocny, chciałby o tym wszystkim zapomnieć. Była trzecia w nocy, a Tobias był zupełnie sam w ogromnym budynku. Nagle usłyszał on niepokojące dźwięki z jednej z sal operacyjnych. Gdy wszedł do sali, okazało się, że krążą tam cieniste postaci. Błyskawicznie go dostrzegły i ruszyły za mężczyzną. Tobiasowi serce podeszło do gardła. Krzyczał o pomoc. „Duchy!”: wołał, lecz nikogo nie było w pobliżu. Tylko on i zjawy. Tobias zaczął uciekać tak szybko, jak to było możliwe i nigdy już nie wrócił do tego szpitala.

Vanskelige ord & uttrykk:
- skremmende – przerażający
- en opplevelse – przeżycie
- en nattevakt – stróż nocny
- enorm – ogromny
- plutselig – nagle
- urovekkende – niepokojący
- en operasjonsstue – sala operacyjna
- skyggefull – cienisty, zacieniony
- en skikkelse – postać, kształt
- å få øye på – dostrzec coś, dostrzec kątem oka
- å følge etter – gonić, śledzić
- et gjenferd – duch, zjawa

4. å være et hår i suppa – być włosem w zupie

Natknęliście się kiedyś na włosa w zupie? Nie jest to szczególnie przyjemne odkrycie. W języku norweskim utarło się, że włosem w zupie jest ktoś, kto nie jest mile widziany w towarzystwie. Ktoś odstający od grupy, kogo się nie lubi:

I midten av skoleåret begynte det en ny jente i klassen, som het Anne. Helt fra begynnelsen av hadde hun ikke lyst til å være en del av gruppen. Hun var arrogant, uforskammet og trodde at hun var bedre enn de andre elevene. Hun lo av de som tok feil i timene. Situasjonen ble verre da Anne slo en annen jente uten åpenbar grunn. Læreren måtte reagere og noen dager senere ble Anne utvist fra skolen. Når foreldrene spurte hvorfor det skjedde, svarte alle elevene: Hun var et hår i suppa, vi ville ikke ha henne hos oss lenger!

Tłumaczenie:
W połowie roku w klasie pojawiła się nowa dziewczynka, która miała na imię Anne. Od samego początku nie miała ochoty być częścią grupy. Była arogancka, wywyższała się i myślała, że jest lepsza niż inni uczniowie. Śmiała się, gdy inni popełniali błędy podczas zajęć. Sytuacja pogorszyła się w dniu, gdy uderzyła koleżankę bez konkretnego powodu. Nauczycielka musiała zareagować i kilka dni później dziewczynkę wydalono ze szkoły. Kiedy rodzice pytali, dlaczego tak się stało, wszyscy uczniowie odpowiadali: „ Ona była włosem w zupie  (w znaczeniu: nie pasowała tutaj, nie lubiliśmy jej, nie chcieliśmy jej wśród nas!)

Vanskelige ord & uttrykk:
- I midten av – w połowie, w środku
- Helt fra begynnelsen – od samego początku
- uforskammet – bezczelny
- å ta feil – popełnić błąd
- åpenbar – widoczny, konkretny
- å utvise – wydalić, wyrzucić, usunąć

5. å være som snytt ut av nesa på noen – być smarkiem z nosa kogoś

Być smarkiem z nosa kogoś określa... łudzące podobieństwo do danej osoby. Synonimem tego wyrażenia jest „ być jak dwie krople wody” (være like som to dråper vann):

Så lenge siden sist, kjære Ida! Vi har ikke sett hverandre på nesten fem år! Husker du meg?
Nei, ikke egentlig, unnskyld. Hvem er du?
Jeg er din fars venn, Geir!
Å ja, nå gjenkjenner jeg deg. Hyggelig å møte deg igjen, Geir. Hvordan har du det?
Skikkelig bra! Og med deg? Du har vokst så mye! Det er helt utrolig – du er som snytt ut av nesa på moren din!
Sier du det? Vi er litt like, men ikke prikk like.
Jo, det er dere!

Tłumaczenie:
– Kopę lat, droga Ido! Nie widzieliśmy się prawie pięć lat! Pamiętasz mnie?
– Nie, niezupełnie, wybacz. Kim jesteś?
– Jestem przyjacielem twojego ojca, Geir!
– Ach, tak, teraz cię rozpoznaję. Miło cię znowu widzieć, Geir. Jak się masz?
– Naprawdę dobrze! A Ty? Bardzo urosłaś. To jest nieprawdopodobne, jesteś jak smark z nosa własnej matki (w znaczeniu: jesteście jak dwie krople wody, identyczne)!
– Tak sądzisz? Jesteśmy trochę podobne, ale nie kropka w kropkę.
– Właśnie, że jesteście identyczne!

Vanskelige ord & uttrykk:
- Så lenge siden sist – kopę lat
- å gjenkjenne – rozpoznać, rozpoznawać
- å vokse – rosnąć
- Sier du det? – Naprawdę?
- fullstendig – zupełnie
- prikk likke – identyczne, kropka w kropkę
å løfte seg selv etter håret – podnosić samego siebie za włosy
å løfte seg selv etter håret – podnosić samego siebie za włosy
MN
å ha bein i nesa – mieć nogę/kość w nosie
å ha bein i nesa – mieć nogę/kość w nosie
MN
å ha hjertet i halsen – mieć serce w gardle
å ha hjertet i halsen – mieć serce w gardle
MN
å være et hår i suppa – być włosem w zupie
å være et hår i suppa – być włosem w zupie
MN
å være som snytt ut av nesa på noen – być smarkiem z nosa kogoś
å være som snytt ut av nesa på noen – być smarkiem z nosa kogoś
MN
Reklama
Gość
Wyślij


Reklama
Facebook Messenger YouTube Instagram TikTok