Tablica przedstawiająca Alfreda Nobla podczas ceremonii wręczenia Pokojowej Nagrody Nobla, która odbywa się co roku, 10 grudnia w Ratuszu Oslo Foto: Chris Jakson/Getty Images

W poniedziałek poznaliśmy pierwszego tegorocznego laureata Nagrody Nobla - z medycyny i fizjologii. We wtorek ogłoszeni zostali zdobywcy w dziedzinie fizyki, a w środę - chemii. Dziś przyznany został Nobel w dziedzinie literatury, a w piątek dowiemy się, kto otrzyma  Pokojową Nagrodę Nobla.

Tydzień noblowski

Przez ostanie dni tygodnia dowiadujemy się o decyzjach komitetu noblowskiego.

Nobel z Medycyny

Pierwszą dziedziną, w której przyznaje się Nagrodę Nobla, jest Fizjologia lub Medycyna. W tym roku otrzymał ją Robert G. Edwards, Brytyjczyk, lekarz i fizjolog, który od lat prowadził badania nad płodnością i zapłodnieniem in vitro. Edward jest wynalazcą tej metody leczenia niepłodności.

Nobel  z Fizyki

Naukowcy Andriej Geim (Andre Geim, 52 l.) oraz Konstantin Nowosiełow (Novoselov, 36 l.) z uniwersytetu w brytyjskim Manchesterze są laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2010 roku - ogłosiła szwedzka Królewska Akademia Nauk. Fizycy otrzymali za "przełomowe badania nad dwuwymiarowym kryształem, grafenem", jak podano w uzasadnieniu.

Nobel z Chemii

Tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymali trzej naukowcy, zajmujący się chemią organiczną - Richard F. Heck i Ei-ichi Negishi z USA oraz Akira Suzuki z Japonii. Wyróżniono ich za "katalizowane przez pallad reakcje krzyżowego sprzęgania w syntezie organicznej".

Nobel z Literatury

Peruwiański pisarz Mario Vargas Llosa został tegorocznym laureatem literackiej Nagrody Nobla. Urodzony urodzony 28 marca 1936 roku w Peru laureat, to jeden z najwybitniejszych współczesnych pisarzy, autor wielu powieści, opowiadań, sztuk teatralnych, publicysta i polityk. Jest autorem m.in. takich powieści jak "Rozmowa w »Katedrze«" i "Ciotka Julia i skryba"

Pokojowa Nagroda Nobla

Lokalne media już rozpoczęły spekulacje nad tym, kto będzie kolejną osobą, która otrzyma Pokojową Nagrodę Nobla. W artykułach, można przeczytać opinię szefów ośrodków badawczych, instytutów pokoju i Norweskiego Komitetu Noblowskiego.

Tegoroczny zwycięzca ma ciężką drogę do przebycia, po zeszłorocznej nagrodzie wręczonej  prezydentowi USA Barackowi Obamie. Przyznanie jej spowodowało zarówno ostrą krytykę i powszechne uznanie o międzynarodowym zasięgu.

Zwycięzca ma być mniej efektowny, ale jak zwykle musi zwrócic uwagę na szczególny powód lub nagradzanie wysiłków tych, którzy próbują coś zmienić w świecie.

Krytycy Pokojowej Nagrody często twierdzą, że nagradzanym daleko do prawdziwego  pokoju. Urzędnicy Komitetu Noblowskiego bronią swoich wyborów poprzez rozszerzenie definicji tego, co może doprowadzić do pokoju.

Nominowani ustanowili nowy rekord, ponownie

W tym roku komitet, powołany z norweskiego parlamentu, ustanowił 237 nominacji. Obejmują one 199 osób i 38 organizacji - co jest rekordem.

Wśród tych, często wymienianych kandydatów do Pokojowej Nagrody Nobla jest były dyrektor w Instytucie Badań nad Pokojem PRIO w Oslo, obecnie ekspert ds. Afganistanu, Kristian Berg Harpviken. Według doniesień norweskiej agencji informacyjnej NTB, mocnym kandydatem jest Simy Samar, obrońca praw człowieka w Afganistanie i "wybitna rzeczniczka" dla afgańskich kobiet, pokoju i bezpieczeństwa ".Według Harpvikena, Samar jest dobrym kandydatem, bo jest muzułmanką ", a nie było za wiele w historii Nagrody Nobla".

Dr Sima Samar, jest przewodniczącą w Afgańskiej Niezależnej Komisji Praw Człowieka (AIHRC), a od 2005 r., Specjalnym Sprawozdawcą ONZ w sprawie sytuacji praw człowieka w Sudanie.

Kilku wieloletnich kandydatów

Szef Instytutu Badań nad Pokojem w Sztokholmie uważa, że tegoroczna nagroda, może przypaść organizacją humanitarnym np. Armi Zbawienia.

Często wymienionymi  kandydatami z lat poprzednich są: Rebiya Kadeer ze Światowego Kongresu Ujgurów, chiński działacz praw człowieka, Liu Xiaobo, mnich buddyjski Thich Quang z Wietnamu i Morgan Tsvangarai, który walczył o demokrację w Zimbabwe.

Pokojowa Nagroda Nobla zostanie ogłoszona jak zawsze w drugi piątek października (8 w tym roku), o godzinie 11:00.

Nobel z Ekonomii

W poniedziałek 11 października, Bank Szwecji przyzna Nagrodę Nobla z ekonomii.


Nagroda Alfreda Nobla od 1901 r.

Corocznie, od 1901 r., są przyznawane Nagrody Nobla w następujących dziedzinach:


•        fizyki, przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk, za "najważniejsze odkrycie lub wynalazek w dziedzinie fizyki",

•        chemii, przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk, za "najważniejsze odkrycie lub postęp w dziedzinie chemii",

•        fizjologii lub medycyny, przez Instytut Karolinska, za "najważniejsze odkrycie w dziedzinie fizjologii lub medycyny",

•        literatury, przez Akademię Szwedzką, za "wybitną pracę na rzecz idealistycznych tendencji",

•        Pokojowa Nagroda Nobla, przez Norweski Komitet Noblowski, za "najlepszą pracę na rzecz braterstwa między narodami, likwidacji lub redukcji stałych armii oraz za udział i promocję stowarzyszeń pokojowych".

Od 1968 r. Bank Szwecji przyznaje w dziedzinie ekonomii nagrodę, imienia Alfreda Nobla:

Polscy laureaci Nagrody Nobla

Nagrodą Nobla wyróżnionych zostało dotychczas sześciu Polaków:

Maria Skłodowska-Curie (dwukrotnie w 1903 r. w dziedzinie fizyki i w 1911 r. w dziedzinie chemii)

Henryk Sienkiewicz (w 1905 r. Literacka Nagroda Nobla)

Władysław Reymont (w 1924 r. Literacka Nagroda Nobla)

Czesław Miłosz (w 1980 r. Literacka Nagroda Nobla)

Lech Wałęsa ( w 1983 r. Pokojowa Nagroda Nobla)

Wisława Szymborska (1996 r. Literacka Nagroda Nobla)

Wśród Polaków mianowanych do Nagrody Nobla, która jednak nie została im przyznana znajdują się m.in. Stefan Żeromski, Eliza Orzeszkowa, Zbigniew Herbert, papież Jan Paweł II, Tadeusz Mazowiecki i Leszek Balcerowicz.

Ceremonia wręczenia :

W Sztokholmie

Uroczystość wręczenia Nagród Nobla odbywa się zarówno w Szwecji i Norwegii i jest ceremonią najwyższego stopnia o charakterze państwowym. Honorowe dyplomy i medale wręczane są laureatom przez samego króla Szwecji. Później w wielkiej Sali Błękitnej sztokholmskiego ratusza (gdzie wręczane są nagrody) urządzane jest wielkie przyjęcie. Do tradycji należy, że pierwszy toast jest wznoszony przez burmistrza miasta Sztokholm na cześć króla, a drugi na cześć fundatora nagrody.

Zwykle w uroczystości wręczania nagród bierze udział około dwóch tysięcy osób, natomiast na przyjęciu jest ich około 1500. Rzeczą ciekawą jest fakt, że na ceremonii jest około 250 szwedzkich studentów, którzy są wybierani do udziału w tej uroczystości za pomocą losowania.

W Oslo

Tak samo uroczyście przebiega ceremonia wręczania Pokojowej Nagrody Nobla. Ma ona miejsce dokładnie o godzinie 13, 10 grudnia w ratuszu stolicy Norwegii - Oslo. Wtedy to król Norwegii w obecności członków rządu, parlamentu oraz najważniejszych przedstawicieli życia publicznego czy kulturalnego wręcza laureatowi medal, dyplom oraz nagrodę pieniężną.

Po ceremonii wręczenia, wieczorem, ma miejsce przyjęcie na cześć laureata nagrody, a następnego dnia laureat wygłasza wykład na uniwersytecie, którego słuchaczami są zarówno studenci jak i osobistości życia publicznego.

Nagroda Nobla - wyróżnienie przyznawane za wybitne osiągnięcia naukowe, literackie lub zasługi dla społeczeństw i ludzkości, ustanowione ostatnią wolą fundatora, szwedzkiego przemysłowca i wynalazcy dynamitu - Alfreda Nobla.

Ogłoszenie wyników można oglądać na żywo w portalu nobelprize.org


Aktualizowano (07.10.2010/14:00)