Jak odzyskać pieniądze w Norwegii? Praktyczny przewodnik dla przedsiębiorców

• Stosowanie krótkich terminów płatności i dzielenie płatności na etapy.
• Regularne fakturowanie dla lepszej kontroli przepływów finansowych.
• Prawo do wstrzymania prac w przypadku braku płatności.
• Skierowanie sprawy do forliksråd jako skuteczna metoda dochodzenia należności.
• Weryfikacja kontrahenta przed podpisaniem umowy.
• Możliwość zastosowania aresztu na majątku dłużnika.
• Wsparcie prawne jako klucz do skutecznego odzyskiwania należności.

Wyobraź sobie, że kończysz duży projekt – budowę domu, remont biura albo dostawę specjalistycznych usług. Wystawiasz fakturę na kilkaset tysięcy koron i… cisza. Klient nie płaci, przeciąga rozmowy, a Ty zostajesz z kosztami i pracownikami, którym musisz wypłacić pensje. Brzmi znajomo? To scenariusz, który dotknął wielu przedsiębiorców w Norwegii, również Polaków. Warto wiedzieć, że aż 90% firm w Norwegii nie przetrwa pierwszych pięciu lat działalności – a jedną z najczęstszych przyczyn jest brak płynności spowodowany opóźnionymi płatnościami.

Jak więc chronić swoje roszczenia? Oto najważniejsze zasady i narzędzia, które mogą uratować Twoją firmę.

Najlepszą ochroną jest prewencja. Jednym z najprostszych, a zarazem najskuteczniejszych sposobów ograniczenia ryzyka jest stosowanie krótkich terminów płatności, czyli dzielenia płatności na kilka etapów, tak aby klient został pracę z jak najkrótszym kredytem. Zamiast jednej faktury na zakończenie projektu, znacznie bezpieczniej jest, jeśli przedsiębiorca wystawia kilka mniejszych z krótkim terminem płatności – np. po każdym etapie prac. Dzięki temu łatwiej utrzymać płynność finansową, a ryzyko utraty większej kwoty w przypadku problemów z płatnością jest znacznie mniejsze.

Regularne fakturowanie – na przykład dwa-trzy razy w miesiącu – pozwoli ci kontrolować przepływy finansowe i szybciej reagować, gdy klient spóźnia się z zapłatą. Trzymanie się ustalonych zasad współpracy sprawia też, że relacja z klientem staje się bardziej przejrzysta i profesjonalna. To jasny sygnał dla klienta, że traktujesz rozliczenia poważnie, dbasz o swoją firmę i pilnujesz ustaleń.

Prawo w Norwegii pozwala Ci wstrzymać prace, jeśli klient nie ureguluje należności. To skuteczny sposób, by wymusić reakcję – pod warunkiem, że masz to odpowiednio zapisane w umowie.

Nie możesz jednak wstrzymać pracy bez uprzedzenia klienta i wyznaczenia mu terminu do zapłaty. Ważne dlatego, abyś uprzedził klienta pisemnie (przynajmniej drogą mailową lub przez sms) o tym, że wstrzymasz pracę, jeśli nie zapłaci Tobie np. w ciągu 24 godzin lub do konkretnej daty.

Wielu przedsiębiorców korzysta z firm windykacyjnych (inkasso). To szybkie rozwiązanie, ale trzeba wiedzieć, że dłużnik może łatwo obronić się przed działaniami firm windykacyjnych. Z reguły wystarczy, że dłużnik napisze do biura inkasso, że nie zgadza się z daną fakturą, a firma windykacyjna nie będzie mogła dalej już “nękać” dłużnika wezwaniami do zapłaty.

Dlatego warto od razu rozważyć skierowanie sprawy do forliksråd – sądu pojednawczego. To najtańszy i najszybszy sposób na dochodzenie należności w Norwegii. To często skuteczniejsza metoda niż korzystanie z usług firm windykacyjnych, które w praktyce ograniczają się zwykle do wysyłania wezwań do zapłaty, bez wchodzenia w merytorykę sprawy i rzadko podejmują realne działania sądowe. Często już samo wniesienie sprawy wywołuje presję i motywuje dłużnika do ugody.

Wielu przedsiębiorców nie zdaje sobie sprawy, że w pewnych sytuacjach zarząd spółki w Norwegii może ponosić odpowiedzialność osobistą – na przykład, gdy podpisuje ugodę, w której zobowiązuje się w imieniu spółki do zapłaty Twojej faktury. Oznacza to, że w przypadku, gdy np. firma Twojego klienta okazuje się być niewypłacalna, to jest wówczas przestrzeń na to, aby dochodzić zapłaty z prywatnego majątku jej właścicieli lub członków zarządu. Wówczas jednak warto już sytuację skonsultować z prawnikiem.

To dodatkowe zabezpieczenie, które może być kluczowe, jeśli spółka nie ma środków.

Często najlepszym sposobem na uniknięcie kłopotów jest weryfikacja klienta zanim podpiszesz umowę. W Norwegii dostępne są rejestry finansowe takie jak Experian czy Bisnode, które pozwalają ocenić sytuację kontrahenta. Jeśli widzisz ostrzeżenia – lepiej zażądać zaliczki albo ograniczyć ryzyko.

W skrajnych sytuacjach brak zapłaty może prowadzić do odpowiedzialności karnej – np. gdy dłużnik działa w sposób świadomy, by pokrzywdzić wierzyciela. Prawo przewiduje wtedy surowe konsekwencje.

Jeśli dłużnik celowo próbuje pozbyć się majątku, aby uniemożliwić egzekucję, norweskie prawo przewiduje możliwość zastosowania tzw. omstøtelse, czyli unieważnienia transakcji, które miały na celu pokrzywdzenie wierzycieli.

Najmocniejszym narzędziem jest jednak areszt na majątku (arrest). Nazwa może być myląca - areszt na majątku nie jest instytucją prawa karnego, lecz cywilnego. To środek określony w § 33-2 norweskiej ustawy o postępowaniu cywilnym (tvisteloven). Areszt na majątku sąd może wykonać na przykład na nieruchomości dłużnika, jego koncie bankowym czy też innych aktywach. Wystarczy uprawdopodobnić, że istnieje ryzyko udaremnienia egzekucji – na przykład gdy dłużnik zamierza sprzedać dom, wyjechać z Norwegii albo przenieść środki w kryptowaluty.

To szybki, stosunkowo tani i bardzo skuteczny sposób na ochronę interesów wierzyciela. Często wystarczy sama decyzja o areszcie, by skłonić dłużnika do płacenia.

Choć wiele czynności można wykonać samodzielnie, w praktyce największą skuteczność daje profesjonalne wsparcie. Kancelaria Nierzwicki & Bluszko, obsługująca polskojęzycznych klientów w Norwegii, specjalizuje się m.in. w sprawach windykacyjnych, negocjacjach oraz zabezpieczeniu roszczeń. Kancelaria może doradzić, czy lepiej wystąpić do forliksråd, skorzystać z omstøtelse, czy natychmiast wnioskować o areszt. To często decyduje o tym, czy przedsiębiorca odzyska pieniądze, czy straci je bezpowrotnie.

Dzięki pomocy doświadczonych prawników przedsiębiorcy mogą szybciej odzyskać swoje należności i skupić się na prowadzeniu firmy, zamiast na walce z dłużnikami.

Prowadząc firmę w Norwegii, warto pamiętać, że ryzyko nieopłaconych faktur dotyczy każdego. Kluczem jest regularne fakturowanie, podział dużych płatności, weryfikacja kontrahentów i szybka reakcja, gdy pojawiają się problemy. Prawo norweskie daje przedsiębiorcom wiele narzędzi – od zabezpieczenia roszczenia w formie weksla (gjeldsbrev), przez forliksråd, aż po areszt na majątku. Umiejętne korzystanie z tych instrumentów może zdecydować o być albo nie być Twojej firmy.