W lutym 2025 roku zaobserwowano nietypową dla Svalbardu pogodę. Na archipelagu występowała dodatnia temperatura i opady deszczu.
Fot. Ine-Therese Pedersen/MET
Nowy raport opublikowany przez Arctic Monitoring and Assessment Programme (AMAP) wskazuje, że ocieplenie klimatu w Arktyce postępuje trzykrotnie szybciej niż średnia globalna. Te zmiany nie tylko wpływają na lokalne ekosystemy, ale mogą również oddziaływać na pogodę w gęsto zaludnionych regionach, takich jak Skandynawia, Azja Wschodnia i Ameryka Północna.
Raport podkreśla, że temperatura w Arktyce wzrosła o 3°C od 1971 roku, co prowadzi do znacznego topnienia lodowców, pokrywy śnieżnej oraz wiecznej zmarzliny. W rezultacie zwiększa się ilość opadów, z których coraz większa część występuje w formie deszczu, a nie śniegu. Te zmiany wpływają na globalny poziom mórz i mogą zakłócać równowagę klimatyczną na całym świecie.
Dramat południowej Norwegii
Jednym z kluczowych mechanizmów, przez które zmiany w Arktyce wpływają na inne regiony, jest osłabienie polarnego wiru stratosferycznego. Gdy wir ten słabnie, zimne masy powietrza mogą przemieszczać się na południe, powodując ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak fale mrozów w regionach, które zazwyczaj mają łagodniejszy klimat.
Dodatkowo, topnienie wiecznej zmarzliny uwalnia metan – silny gaz cieplarniany – co może przyspieszyć globalne ocieplenie. Zwiększona absorpcja CO₂ przez oceany prowadzi do zakwaszenia wód, zagrażając morskim łańcuchom pokarmowym i bezpieczeństwu żywnościowemu społeczności przybrzeżnych.
Ekstremalne warunki pogodowe zauważalne są w Norwegii niemal co roku.Fot. Statens vegvesen/Silje Drevdal/materiały prasowe
Raport AMAP stanowi ostrzeżenie o dalekosiężnych skutkach zmian klimatycznych w Arktyce. Podkreśla potrzebę pilnych działań na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i adaptacji do zmieniających się warunków klimatycznych, aby zminimalizować ryzyko dla środowiska i społeczności na całym świecie. Opisywane zmiany są już od lat widoczne w południowych regionach Norwegii.