2

O kim w ogóle mówimy?

Imigranci definiowani są przez Centralny UrządStatystyczny (Statistisk Sentralbyrå - SSB) jako "osoby, których oboje rodzice urodzili się poza Norwegią: imigranci w pierwszym pokoleniu, którzy przyjechali do Norwegii, oraz osoby urodzone w Norwegii z dwojga rodziców urodzonych za granicą". Aby rozróżnić pomiędzy tymi grupami SSB stosuje określenia "imigranci" oraz "osoby urodzone w Norwegii z rodziców-imigrantów". Ta druga grupa była wcześniej nazywana imigrantami w drugim pokoleniu. W niniejszym artykule będziemy posługiwać się w pierwszym rzędzie określeniami SSB.

Na dzień 1. stycznia 2013 w Norwegii mieszkało 593 321 imigrantów oraz 117 144 osoby urodzone w Norwegii z rodziców-imigrantów. Łącznie osoby te stanowiły 14,1% populacji.

Czy imigranci mogą dostać pożyczkę konsumencką ?

Osoby urodzone w Norwegii z rodziców-imigrantów są oczywiście pod względem kredytowym traktowane tak samo, jak wszyscy inni obywatele norwescy. Ale jakie możliwości mają imigranci w pierwszym pokoleniu?

Niektóre podmioty udzielające pożyczek konsumenckich wymagają, by pożyczkobiorca był obywatelem norweskim. Postępuje tak na przykład Bank Norwegian. Obywatele innych krajów skandynawskich mają możliwość ubieganie się o obywatelstwo norweskie, jeśli mieszkają w Norwegii co najmniej od siedmiu lat. Jednak wymóg posiadania obywatelstwa wyklucza imigrantów spoza Skandynawii.

Na szczęście większość pożyczkodawców nie wymaga od klientów norweskiego obywatelstwa. Wielu z nich żąda natomiast, by pożyczkobiorca był zarejestrowany pod norweskim adresem w norweskim Rejestrze ludności (Folkeregister). Oprócz tego zazwyczaj oczekuje się, by klient mieszkał już w Norwegii od jakiegoś czasu, np. od trzech lat.

Jak można się przekonać oglądając wzory podań o udzielenie pożyczki, regułą jest wymóg posiadania norweskiego numeru personalnego (stałego - fødselsnummer/personnummer). Zazwyczaj pożyczek i kredytów nie udziela się osobom posiadającym tzw. numer tymczasowy - D-nummer. Teoretycznie osoby te byłyby i tak wykluczone ze względu na krótki okres zamieszkiwania w Norwegii, gdyż numer ten nadawany jest osobom, które planują przebywać w Norwegii krócej niż 6 miesięcy, ale jako że znane są przypadki osób, które mieszkają w Norwegii od ładnych paru lat i wciąż posługują się numerem tymczasowym, wymóg ten może funkcjonować także jako wymóg samodzielny.

Pożyczkodawcy oceniają zdolność kredytową potencjalnego klienta w oparciu o własną skalę i własne kryteria i na ten podstawie decydują, czy udzielić mu pożyczki konsumenckiej, czy nie. Jakie dokładnie są te kryteria w przypadku poszczególnych banków i instytucji finnasowych, nie wiadomo, ale należy domniemywać, że w przypadku imigrantów kryteria oceny, które będą mieć największą wagę, będą związane ze stabilnym miejscem zamieszkania i ilością lat ze stabilnymi dochodami.

Kto bierze, jak bierze i na co?

Centralny Urząd Statystyczny przyjrzał się schematom brania pożyczek przez różne grupy osób urodzonych w Norwegii z rodziców-imigrantów oraz przez imigrantów w pierwszym pokoleniu. Nie koncentrował się przy tym jakoś szczególnie na rozróżnianiu pomiędzy rozmaitymi rodzajami pożyczek i kredytów, ale nietrudno zauważyć, że największą część zadłużenia stanowią, podobnie jak w przypadku ogółu mieszkańców Norwegii, kredyty mieszkaniowe. Pożyczki konsumenckie i inne rodzaje pożyczek mają dużo mniejszy udział.

Imigranci oraz osoby urodzone z rodziców-imigrantów pochodzące ze Sri Lanki, Pakistanu, Iranu i po części również z Turcji mają tendencję do posiadania wysokiego zadłużenia w stosunku do swoich dochodów. Duży odsetek imigrantów z tych krajów ma długi odpowiadające, bądź nawet przekraczające, trzykrotną wysokość ich rocznych dochodów. Mniej więcej jedna czwarta gospodarstw domowych imigrantów lankijskich, pakistańskich i irańskich jest obciążona tak dużym długiem.

Wzorce, które można zaobserwować w przypadku imigrantów w pierwszym i drugim pokoleniu z Bośni i Hercegowiny oraz z Serbii są stosunkowo bliskie tym, jakie widać w przypadku gospodarstw domowych Norwegów. Również imigranci oraz osoby urodzone z rodziców-imigrantów z Chile i, przynajmniej po części, z Wietnamu naśladują "wzorzec typowo norweski", choć liczba osób mocno zadłużonych jest nieco wyższa od średniej krajowej. Dwie grupy imigrantów wyróżniają się dużo mniejszym zadłużeniem, niż średnia, mianowicie imigranci z Iraku i Somalii.

Mikropożyczki i kredyty dla początkujących przedsiębiorców

Uchodźcy oraz zwykli imigranci mogą ubiegać się o kredyty dla przedsiębiorców zaczynających działalność i mających trudności z uzyskaniem zwykłego kredytu (tzw. nettverkskreditter) lub o mikropożyczki z banku Cultura. Bank Cultura juz od 2003 roku udziela pożyczek imigrantom oraz innym osobom, które mają kłopot z dostaniem kredytu w tradycyjnych bankach lub instytucjach finansowych. Według danych z początku roku 2011, bank ten udzielił imigrantom pożyczek na łączną kwotę około 3 milionów koron.

Źródła: Statistisk Sentralbyrå, forbrukslånkalkulator, Samfunnspeilet