Macierzyński czy becikowe – o jaki zasiłek możesz wnioskować?

Norweski system socjalny oferuje dwa rodzaje świadczeń dla świeżo upieczonych rodziców – zasiłek rodzicielski (w tym macierzyński i ojcowski) i becikowe. Oba są wypłacane przez NAV, czyli norweski Urząd Pracy i Polityki Socjalnej. Norweskie prawo nie przewiduje możliwości wyboru pomiędzy tymi świadczeniami ani otrzymywania ich jednocześnie. W dalszej części wyjaśnimy, co dokładnie trzeba zrobić, aby otrzymać zasiłek macierzyński lub becikowe.

Zasiłek macierzyński (norw. mødrekvoten) to świadczenie będące częścią zasiłku rodzicielskiego (norw. foreldrepenger). Wypłacane jest matce przez 6 tygodni po narodzinach lub adopcji dziecka w przypadku gdy ojciec także wykorzystuje prawo do zasiłku rodzicielskiego – oznacza to, że też będzie musiał na jakiś czas zrezygnować z pracy na rzecz wychowywania dziecka. 

Przed osobami, które starają się o przyznanie foreldrepenger, stawia się dwa wymagania: ubiegający musi przepracować co najmniej 6 z ostatnich 10 miesięcy poprzedzających narodziny lub adopcję dziecka, a jego zarobki w czasie ostatniego roku muszą osiągnąć minimum połowę kwoty G (czyli 46 288 NOK). Wypłacana suma będzie zależała od aktualnych dochodów oraz naszego wyboru w sprawie długości otrzymywania świadczenia, ale nie przekroczy w sumie sześciokrotnej wartości kwoty G. 

Łącznie do wykorzystania przewidziano 49 tygodni otrzymywania zasiłku rodzicielskiego o 100-procentowej wartości stawki lub 59 tygodni o 80-procentowej wartości. Jeśli korzysta z niego oboje rodziców, na ten okres będą się składać 3 tygodnie przysługujące matce przed porodem, po 10 tygodni zasiłku macierzyńskiego i tacierzyńskiego (fedrekvote) oraz 26 lub 36 tygodni pozostałych do podziału między rodziców (fellesperiode). Inaczej wygląda podział, jeżeli jedno z rodziców nie ma prawa do norweskiego rodzicielskiego. W skład 10 tygodni zasiłku macierzyńskiego wchodzi 6 tygodni zaraz po narodzinach lub adopcji, kiedy nie jest możliwa zamiana z drugim rodzicem. Z pozostałych 4 tygodni nie trzeba korzystać od razu, warto jednak pamiętać, że cały okres przeznaczony na pobieranie zasiłku rodzicielskiego kończy się po 3 latach od narodzin dziecka. Warunkiem  jest złożenie wniosku o odroczenie wypłaty.

Becikowe (engangsstønad) to jednorazowa zapomoga przyznawana po urodzeniu lub adopcji dziecka. Jej wysokość obecnie wynosi 46 000 NOK i przysługuje w wypadku, gdy matka nie spełniła wymagań do otrzymywania zasiłku rodzicielskiego, ale jest członkiem norweskiego systemu ubezpieczeń. To znaczy, że przysługuje też w sytuacji, gdy tylko ojciec pracuje w Norwegii, a matka jest objęta jego ubezpieczeniem.  

O świadczenie można się ubiegać przy każdym dziecku w okresie od 27 tygodnia ciąży do szóstego miesiąca po narodzinach. W wyjątkowych wypadkach becikowe może otrzymać także samotny ojciec.

Uzyskanie becikowego jest zdecydowanie łatwiejsze – wystarczy rejestracja w systemie ubezpieczeń, więc otrzymają je nawet ci, którzy mieszkają w Norwegii od niedawna. Jednorazowa zapomoga ma tę samą wysokość dla wszystkich, nie trzeba też dokumentować powrotów do pracy i wymiaru etatu, ani informować o ponownym rozpoczynaniu pobierania zasiłku. Nie da się jednak ukryć, że otrzymana w ten sposób kwota będzie prawdopodobnie niższa od tego, co w sumie dostaniemy z tytułu zasiłku macierzyńskiego i rodzicielskiego. Dodatkowo, pobierając mødrekvoten, będziemy mogli otrzymywać wypłaty w dogodnych dla nas okresach przez całe 3 lata po pojawieniu się dziecka. Dla niektórych przeszkodą w staraniu się o taki zasiłek będzie to, że rodzice muszą się w tym wypadku dzielić opieką nad dzieckiem.