| |
| Mortensnes, foto: Wikipedia |
”Daleko na północy, na samym wchodzie Norwegii, gdzie niebo spotyka się z morzem, leży Varanger, latem skąpany w północnym słońcu, zimą w świetle zorzy polarnej. Tutaj dziki krajobraz, pełen ptasich gniazd, osad rybackich i postrzępionych klifów zwraca się ku końcowi świata”. Przyznaję, że to tłumaczenie tekstu pochodzącego z oficjalnego portalu turystycznego Varanger jest bardzo, bardzo dowolne, ale nie dokładność jest tu najważniejsza,a piękno tych terenów, które ciężko wyrazić słowami.
Reklama
Półwysep Varanger rozciąga się na obszarze ok. 3300 km2 i stanowi niemal najdalej na wschód wysuniętą część Finnmark – dalej jest już tylko Sør-Varanger z Kirkenes. Wbrew pozorom, wcale nie jest tak trudno tam dotrzeć, choć drogą lądową trzeba by jechać bardzo długo. Wygodniej przylecieć samolotem na jedno z lokalnych lotnisk lub przypłynąć Hurtigruten – statki do Berlevåg, Batsfjord, Vardø i Vadsø zawijają praktycznie codziennie przez cały rok. Na miejscu czeka na nas polarna przyroda, malownicze osady rybackie, miasteczko Samów – Nesseby, miasto Kvenów – Vadsø, najdalej na północ położona twierdza w Vardø, mnóstwo ptaków oraz zimny Ocean Arktyczny.
W krainie joik i duodji
Od dawien dawna te odległe tereny zamieszkiwali Samowie. Ważnym ośrodkiem ich kultury jest gmina Nesseby. Obowiązują tu dwa języki urzędowe – norweski i saami, zaś w Varangerbotn u nasady półwyspu znajduje się warte odwiedzenia Varanger Samiske Museum (Várjjat Sámi Musea), dokumentujące historię tego ludu i jego życie obecne. Oprócz wystaw w budynku głównym muzeum opiekuje się także ścieżką poznawczą Mortensnes, na trasie której zobaczyć można liczne pozostałości obiektów mieszkalnych i miejsc kultu religijnego, w tym słynny kamień ofiarny Transteinen (w języku saami Ceavccageaðge). Muzeum pełni również rolę lokalnego ośrodka kultury.
|
| Varanger Samiske Museum, foto: Wikipedia |
Pamiątki z Finlandii
Na wschód od Nesseby leży porośnięta brzozowymi laskami gmina Vadsø. Dawna osada rybacka jest dziś stolicą Finnmark. Po tym, jak Vadsø otrzymało w 1833 roku prawa miejskie, zaczęli tu ściągać osadnicy z trapionych głodem Szwecji i Finlandii. Fiński szybko stał się językiem używanym przez większość mieszkańców. Do dziś mówi się nim w części domów. Vadsø, w przeciwieństwie do innych większych miejscowości Finnmark, jak Kirkenes czy Hammerfest, nie uległo zniszczeniu w czasie II wojny światowej i do dziś można tam oglądać budynki sprzed pojawienia się wojsk niemieckich. Historię miasta i osadników z Finlandii można poznać w Vadsø museum-Ruija kvenmuseum. Muzeum obejmuje kilka rozrzuconych po mieście obiektów: norweski dom Espensengården (Hvistendalsgate 31), fiński dom Tuomalainengården (Slettengata 21), zagrodę Bietilæanlegget (Havnegata 83), dom rybacki Kjeldsenbruket na wyspie Ekkerøy, 12 km na wschód od centrum Vadsø, drewniany pomost Prestelvkaia i kuter rybacki Kjartan. Placówka sprawuje również opiekę nad Vadsøya kulturpark, gdzie znajdziemy pozostałości po szesnastowiecznej osadzie, która dała początek obecnemu miastu, bunkry i stanowiska strzeleckie z czasów II wojny światowej oraz maszt – lądowisko sterowców, zbudowany w 1926 roku przez Umberto Nobile. Kto zmęczy się zwiedzaniem, może sobie rozpalić ognisko w specjalnie do tego przygotowanym miejscu (niestety prowiant i drewno trzeba przytachać ze sobą).
|
| Vadsø z Vadsøya, foto: Wikipedia |
Twierdza północy i stos czarownic
Na wschód od brzegów półwyspu Varanger leży wyspa Vardöhuus. Na wyspie, połączonej z lądem podmorskim tunelem, leży najbardziej na wschód wysunięte miasto Norwegii i w ogóle Skandynawii – Vardø (gwoli ścisłości – położone dalej na wschód niż Stambuł czy Kijów). Miasto słynie z twierdzy Vardøhus festning. Choć historia warowni w kształcie ośmioramiennej gwiazdy sięga XIV wieku, jej mury nie zaznały wojny aż do wieku XX. Podczas kampanii w roku 1940 twierdza Vardøhus była ostatnim punktem, nad którym powiewała norweska flaga – Niemcy ściągnęli ją dopiero 20 maja. 5 dni później Norwegowie wciągnęli na maszt „cywilną” wersję flagi, która pięć razy była przez Niemców zmieniana na proporzec ze swastyką i pięć razy wracała na maszt. „Wojna o flagę” trwała do czasu aresztowania komendanta twierdzy kapitana Ronalda Rye Rynninga 7 października i do dziś pozostaje jednym z symboli norweskiego oporu w czasie II wojny światowej. Obecnie w twierdzy można zwiedzać wystawę poświęconą historii tego miejsca, da się też spotkać pracowników w strojach obrońców sprzed lat. Co roku, gdy po miesiącach zimowej ciemności, z murów twierdzy da się dostrzec światło słońca, świętuje się ten dzień podwójnym salutem. Wystrzały są znakiem dla miejscowych uczniów, że lekcje właśnie się skończyły i nadszedł czas na uczczenie powrotu słońca do miasta. Wojny są, jak wiadomo, okrutne, ale nie jest to jedyny rodzaj okrucieństwa, z jakim kojarzone jest Vardø. W XVII wieku Finnmark było terenem polowań na czarownice. Na stosach spłonęło ok. 90 osób, w większości kobiet. Najczęściej wykorzystywanym miejscem egzekucji było Steilneset, gdzie dziś prowadzi szlak poznawczy. Znajduje się tam instalacja-pomnik autorstwa malarki Louise Bourgeois i architekta Petera Zumthora.
|
| Dom komendanta twierdzy Vardøhus, foto: Wikipedia |
Raz na aktywnie
Duża część półwyspu Varanger objęta jest ochroną w ramach parku narodowego Varangerhalvøya Nasjonalpark. Tereny parku to doskonałe miejsce na wycieczki piesze, rowerowe, konne czy na nartach. Można tam też polować, a rzeki są pełne ryb. Siedziba władz parku znajduje się w Kiberg na wschód od Vadsø, można się tam zaopatrzyć w mapy i dobre rady dotyczące poruszania się po tym dość w kocu wymagającym terenie. Ci, którzy lubią aktywnie spędzać czas, z pewnością nie będą się nudzić. A jeśli powyższe rozrywki nie okażą się wystarczająco rozrywkowe, zawsze można podglądać liczne tu ptaki, wybrać się na polowanie na kraby lub wykąpać się w Oceanie Arktycznym. Bo właściwie dlaczego nie? Będzie się czym wnukom pochwalić. A po ciężkim dniu można się jeszcze załapać na jeden z festiwali. W październiku na przykład odbywa się w Vadsø Kongekrabbeestivalen, na którym miłość do morskich żyjątek (a ściślej biorąc ich mięska) idzie w parze z zamiłowaniem do kultury, w listopadzie w Vardø, pod roztańczoną zorzą polarną, gra się bluesa w ramach imprezy Blues i Vintermørket, zaś w marcu, również w Vardø, odbywają się mistrzostwa w Yukigassen – czyli bitwie na śnieżki.
Daleki półwysep Varanger tylko z pozoru jest daleki. Można tam łatwo dotrzeć z wody lub powietrza, a gdy już się dotrze… Regionalne muzea, pamiątki z 10000 lat osadnictwa, brzozowe lasy, malownicze wioski, festiwale… Ludzie z północy potrafią się bawić i to właśnie doskonałej zabawy oraz niezapomnianych wrażeń życzę wszystkim, którzy zdecydują się tam wybrać.
Przydatne strony www:
www.varanger.com
www.lapland-travel-info.com
| |
Dodatkowe informacje |
Varanger Samiske Museum
9840 Varangerbotn
www.varjjat.org
Mortensnes kulturminneområde |
Godziny otwarcia:
17.06-19.08 pn-nd 10.00-18.00
Reszta roku pn-pt 10.00-15.00
Ceny biletów:
Dorośli – 50 NOK
Emeryci/młodzież szkolna –30 NOK
Dzieci poniżej 7 lat – wstęp wolny
Grupy > 10 os. – 40 NOK/os.
Godziny otwarcia:
17.06-19.08 pn-nd 10.00-16.00 |
Vadsø museum - Ruija kvenmuseum
Hvistendalsgate 31
9800 Vadsø
www.varangermuseum.no |
Godziny otwarcia:
Esbensengården i Tuomainengården pn-pt 10.00-15.00
Inne budynki i wystawy po wcześniejszym umówieniu
Ceny biletów:
Dorośli – 50 NOK
Emeryci/studenci – 30 NOK
Dzieci do 16 lat – wstęp wolny
Zwiedzanie z przewodnikiem:
Esbensengården i Tuomalainengården – 30 NOK
Kjeldsenbruket – 30 NOK
Vadsøya kultur park – 50 NOK |
Vardøhus festning
9950 Vardø
www.forsvarsbygg.no/festningene/Festningene/Vardohus-festning/ |
Godziny otwarcia:
16.04-15.09 pn-nd 11.00-21.00
16.09-15.04 pn-nd 11.00-18.00
Cena biletu: 30 NOK |
Varangerhalvøya Nasjonalparksenter
Komagvær
9960 Kiberg
www.varangerhalvoya-nasjonalparksenter.com |
Aktualnie na stronie internetowej nie ma informacji o godzinach otwarcia. |