Z ogona Norwegiana. Wenche Foss – gwiazda norweskiego teatru, działaczka społeczna, matka prezydenta

Wenche Foss nazywano największą divą norweskiego teatru. Żyła w latach 1917-2011, a na swoim koncie miała ponad sto ról zarówno teatralnych, jak i filmowych. Oprócz wielkiego talentu aktorskiego, Foss po prostu kochała ludzi — jako pierwsza w Norwegii działała na rzecz osób z syndromem Downa oraz chorych na raka.

Foss zadebiutowała na deskach teatru w wieku 18 lat i od razu zwróciła uwagę publiczności. Norweska gazeta „Aftenposten” napisała wówczas, że aktorkę cechują „duże predyspozycje sceniczne, piękny i czysty głos, naturalny wygląd oraz perfekcyjna dykcja”.

Jej pierwszym wielkim sukcesem była rola w operetce „Wesoła wdówka” – gra Wenche sprawiła, że spektakl stał się najlepszym punktem repertuaru Centralnego Teatru w Oslo. W Norweskim Teatrze Narodowym zagrała po raz pierwszy w 1952 roku i występowała tam przez kolejnych 15 lat. Później współpracowała z Oslo Nye Teater, a w 1978 roku powróciła do Teatru Narodowego.

Wenche Foss od najmłodszych lat grała w filmach. Jej debiut filmowy miał miejsce w 1940 roku. Wcieliła się wówczas w jedną z głównych bohaterek norweskiej komedii będącej ekranizacją powieści Alexandra Kiellanda, „Tørres Snørtevold”. Jej filmografia liczy w sumie 50 produkcji, a w ostatniej zagrała dwa lata przed śmiercią.

Aktorka użyczała swojego głosu bohaterom filmów animowanych. Jedna z bardziej rozpoznawalnych postaci, którym użyczyła głosu to czajnik w norweskiej wersji Disney’owskiej produkcji  „Piękna i Bestia”.

Po narodzinach syna, który cierpiał na zespół Downa, Wenche Foss zajęła się działalnością społeczną –  walczyła o prawa osób, które znalazły się w takiej samej sytuacji jak jej dziecko.

Stała się jedną z pierwszych znanych osób, które odważyły się mówić o tej chorobie publicznie – w połowie dwudziestego wieku chorzy na zespół  Downa byli stygmatyzowani, a nawet wysyłani do szpitali psychiatrycznych. Wszyscy woleli więc unikać tego tematu.

Jako pierwsza Wenche Foss mówiła też publicznie o nowotworze piersi. Chorowała na raka dwukrotnie i za każdym razem wygrywała z chorobą. Mówiąc o swojej walce z nowotworem chciała dać innym kobietom nadzieję na to, że im także się uda.

Drugi syn Wenche Foss, Fabian Stang, pełnił w latach 2007-2015 funkcję prezydenta Oslo. Artystka, choć nie była politykiem, miała w zwyczaju wypowiadać się w mediach na tematy polityczne. Sprzeciwiała się łączeniu polityki i kościoła, a także otwarcie krytykowała Kristelig Folkeparti, czyli Chrześcijańską Partię Ludową. Uważała, że władze powiny zlikwidować partię.

Aktorka zmarła w 2011 roku, a jej portret umieszczono na ogonach niektórych samolotów linii lotniczej Norwegian.