Norwegowie lubią mówić o sobie? O tym, co „typisk norsk”

Norwegowie są nad wyraz przejęci swoją norweskością, a rozważania na temat tego, co uznać można za „typisk norsk” , typowo norweskie, zdają się spędzać im sen z powiek. Do jakich wniosków dochodzą?

„Det er typisk norsk å være god” czyli „to typowo norweskie być dobrym” – te legendarne słowa wypowiedziała 1 stycznia 1992 roku w swojej noworocznej przemowie ówczesna premier Norwegii, Gro Harlem Brundtland. Chciała uświadomić Norwegom, że skoro odnoszą sukcesy na arenie międzynarodowej w rozmaitych/wielu dziedzinach (narciarstwo, piłka ręczna kobiet, piłka nożna kobiet), to poradzą sobie także z panującym kryzysem ekonomicznym. „Det er typisk norsk å være god” powinno być nowym mottem, które na stałe wpisze się język i mentalność norweskiego społeczeństwa, sugerował wtedy pani premier. Czy tak się faktycznie stało?

Trzynaście lat później Norwegowie wciąż pamiętali hasło Brundtland. Norweski artysta muzyczny o pseudonimie Katastrofe we współpracy z Alexandrem Rybakiem nagrał pod koniec 2015 roku utwór, w którego refrenie wykorzystał słowa byłej premier: „Nie ma nic lepszego od dziewcząt w bunadach na wiosnę. (…) Niech cała Norwegia śpiewa, że to typowo norweskie dobrym być”

–  W tej piosence oddajemy hołd całemu naszemu narodowi. Gro miała rację – po prostu jesteśmy dobrzy. I nie dotyczy to tylko sportów zimowych. Wyróżniamy się w wielu dziedzinach – komentuje swój utwór Katastrofe.

Program „Typisk norsk”, transmitowany w Norwegii W latach 2004-2006 okazał się kolejnym rozdziałem w definiowaniu norweskiej specyfiki. W programie  poruszane były tematy „typowo norweskie”, przede wszystkim te związane z językiem i komunikacją. Mówiono o ortografii, slangu, wymowie, dialektach, powiązaniach z innymi językami i dziwnych przekładach filmów.

W jednym z odcinków prowadzący program Peter Schjerven orzekł, że czymś najbardziej typowym dla Norwegii jest głoska „kj”, która stopniowo zastępowana jest głoską „sj”. W obawie, że w końcu całkowicie zniknie z języka norweskiego, zaprezentował nową literę. Miała nazywać się „Kjell” i stanowić zapis alternatywny dla „kj”.

Norwegowie zapytani na forach internetowych o to, co uważają za typowo norweskie, mówią przede wszystkim o jedzeniu. Propozycje, które padają najczęściej to brunost, mrożona pizza Grandiosa i tacos. Niektórzy piszą też o lutefisk, czyli rybie w ługu i gofrach.

Kolejną popularną odpowiedzią jest friluftsliv, czyli spędzanie czasu na świeżym powietrzu i wszystko co z nim związane – wycieczki w góry, do lasu i do hytte, spacery, sporty zimowe, przyroda, fiordy i piękne krajobrazy.

Typowo norweskie jest według wielu forumowiczów również Prawo Jante mówiące o tym, że wszyscy są równi, nie należy więc wyróżniać ani siebie, ani żadnej innej osoby. Norwegowie określają też swoich rodaków jako uprzejmych i zdystansowanych do obcych.

Co jest więc prawdziwie norweskie? Sami Norwegowie dochodzą do wniosku, ze najbardziej norweskie jest zastanawianie się nad tym, co jest norweskie.

– Bardzo często nauczyciele pytają o to w szkole, czy to w ramach ćwiczeń, czy podając temat wypracowania. A my odpowiadamy przeważnie tak samo. Wymieniamy góry, krajobrazy, brunost i narty. I chyba właśnie takie pytania i odpowiedzi są najbardziej typowe dla naszego narodu – pisze 15-letnia Sofie w gazecie Aftenposten.

A co dla was jest „typisk norsk”?


Zdjęcie frontowe: flickr.com