28 lat temu, w nocy z 12 na 13 grudnia 1981 roku, Rada Państwa wprowadziła na terenie Polski stan wojenny. Władzę w kraju przejęła Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego z generałem Wojciechem Jaruzelskim na czele.

Radio i telewizja zaczęły transmitować przemówienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego 13 grudnia o godz. 6 rano. Ropzoczęło się od słynnych słów mówiących o tym, że „ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią”. Przemówienie nagrano tego samego dnia nad ranem w zapasowym studio w jednostce wojskowej przy ul. Żwirki i Wigury w Warszawie.

Stan wojenny został wprowadzony 13 grudnia 1981 r. na terenie całej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej na mocy uchwały Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 r., podjętej niejednogłośnie na polecenie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego pozakonstytucyjnego tymczasowego organu władzy, faktycznie nadrzędnego wobec konstytucyjnych władz państwowych, poparty przez Sejm uchwałą z dnia 25 stycznia 1982 r.. Został zawieszony 31 grudnia 1982 r., a zniesiono go 22 lipca 1983 r.

Wprowadzenie stanu wojennego miało na celu likwidację protestów społecznych, które rozpoczęły się w sierpniu 1980 roku. Protesty zagrażały trwałości systemu komunistycznego oraz utrzymaniu władzy przez PZPR. Władzę w kraju przejęła w tym okresie Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego pod dowództwem generała Wojciecha Jaruzelskiego.

W czasie stanu wojennego śmierć poniosło ponad 100 osób. Internowano ponad trzy tysiące osób, a ponad 10 tysięcy czasowo pozbawiono wolności. Wraz z ogłoszeniem stanu wojennego zawieszono wydawanie prawie całej prasy, a radio, telewizję i duże zakłady przemysłowe zmilitaryzowano. Strajki i masowe protesty zostały zakazane.

Władze uzasadniały wprowadzenie stanu wojennego zagrożeniem struktur państwowych. Po latach generał Jaruzelski tłumaczył swoją decyzję groźbą zbrojnej interwencji wojsk Układu Warszawskiego.

Kalendarium

• 13 grudnia 1981 (niedziela)

• wprowadzenie stanu wojennego uchwałą Rady Państwa pomimo tego, że uchwała nie była jeszcze opublikowana

• powołanie do życia (niezgodnie z Konstytucją PRL) Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), władzę w PRL przejęło wojsko

• internowano większość członków Komisji Krajowej Solidarności, władze utworzyły sieć obozów dla internowanych, wydano 10 132 decyzji o internowaniu w stosunku do 9736 osób.

• zawieszono naukę w szkołach i na uczelniach

• przerwano łączność telefoniczną

• wprowadzono godzinę milicyjną

  prymas Józef Glemp w kazaniu potępił stan wojenny i zaapelował o spokój, władze komunistyczne bez jego zgody wielokrotnie powtarzały tą wypowiedź w radiu

• 14 grudnia 1981 (poniedziałek) – pierwszy dzień roboczy stanu wojennego. Solidarność w odpowiedzi na wprowadzenie stanu wojennego zaczęła organizować strajki. Jako pierwszy akcję protestacyjną rozpoczął Zakład Zespołów elektronicznych "UNITRA-UNITECH" w Białogardzie. Wojsko otoczyło Stocznię Gdańską

• 15 grudnia 1981 – pacyfikacja kopalni "Manifest Lipcowy"

• 16 grudnia 1981 – pacyfikacja kopalni Wujek przez ZOMO i wojsko, 9 zastrzelonych i 21 rannych górników

• 17 grudnia 1981 – ZOMO rozbiło manifestacje w Gdańsku i w Krakowie. W Gdańsku zginęła jedna osoba, dwie zostały ranne.

• 20 grudnia 1981 – koniec strajku w Porcie Gdańskim

• 21 grudnia 1981 – ambasador PRL w Stanach Zjednoczonych Romuald Spasowski poprosił o azyl polityczny. Sąd wojskowy w PRL zaocznie skazał go potem na karę śmierci.

• 23 grudnia 1981 – pacyfikacja Huty Katowice. Stany Zjednoczone wprowadziły sankcje gospodarcze przeciwko PRL.

• 28 grudnia 1981 – koniec strajku w kopalni Piast – ostatniego strajku okupacyjnego. Ambasador PRL w Japonii Zdzisław Rurarz poprosił o azyl polityczny w Stanach Zjednoczonych. Został potem zaocznie skazany na karę śmierci przez sąd wojskowy. Wycofanie z dystrybucji na 9 lat filmu Ryszarda Bugajskiego, Przesłuchanie – opisującego realia czasów polskiego stalinizmu

• 4 stycznia 1982 – wznowienie zajęć w szkołach

• 6 stycznia 1982 – władze rozwiązały Niezależne Zrzeszenie Studentów

• 10 stycznia 1982 – przywrócenie łączności telefonicznej w miastach

• 13 stycznia 1982 – powstał Ogólnopolski Komitet Oporu – pierwsza ogólnopolska struktura związku pod przewodnictwem Eugeniusza Szumiejki

• 25 stycznia 1982- na posiedzeniu Sejmu PRL VIII kadencji uchwalono – przy jednym głosie sprzeciwu (poseł Romuald Bukowski z Gdańska) – ustawę o szczególnej regulacji prawnej w okresie stanu wojennego, tym samym dekret o stanie wojennym został zatwierdzony

• 30 stycznia 1982 – w wielu zagranicznych miastach obchodzony jest Dzień Solidarności z Polską

• 1 lutego 1982 – podwyżka cen

• 3 lutego 1982 – Sąd Marynarki Wojennej w Gdyni wydał najwyższe wyroki w stanie wojennym – Ewa Kubasiewicz z Wyższej Szkoły Morskiej została skazana na 10 lat więzienia

• 5 lutego 1982 – rozpoczęły się – najpierw w Świdniku, potem w innych miastach – manifestacje spacerowe (masowe wychodzenie na spacery w czasie trwania dziennika telewizyjnego o 19:30)

• 8 lutego 1982 – wznowienie zajęć na wyższych uczelniach

• 11 lutego 1982 – celem zwalczenia manifestacji spacerowych w Świdniku wprowadzono godzinę milicyjną od 19:30. W Warszawie ukazał się drugi (pierwszy) numer Tygodnika Mazowsze

• 13 lutego 1982 – w ośrodku dla internowanych w Wierzchowie Pomorskim pobito 45 więźniów

• 23 lutego 1982 – śmierć Zdzisława Karosa

• 27 lutego 1982 – wycofanie przez producenta (Film Polski) z rywalizacji o Oscara filmu Człowiek z żelaza Andrzeja Wajdy

• 1 marca 1982 – zniesienie ograniczeń w podróżach po całej Polsce.

• 17 marca 1982 – w Katowicach powstał Biskupi Komitet Pomocy Uwięzionym i Internowanym

• 20 marca 1982 – rozwiązanie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i powołanie w jego miejsce marionetkowego Stowarzyszenia Dziennikarzy PRL

• 1 kwietnia 1982 – Zdzisław Najder został dyrektorem rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa

• 12 kwietnia 1982 – w Warszawie rozpoczęło nadawanie Radio Solidarność, kierowane przez Zbigniewa Romaszewskiego

• 22 kwietnia 1982 – powstała Tymczasowa Komisja Koordynacyjna Solidarności

• 3 maja 1982 – demonstracje antyrządowe w Warszawie, Gdańsku oraz Krakowie i pięciu innych miastach Polski. Liczba demonstrantów w Warszawie przekroczyła 20 000 osób; w wyniku interwencji milicji obrażeń ciała doznało 71 osób

• 20 lipca 1982 – z inicjatywy PZPR powstała organizacja PRON

• 22 lipca 1982 – z okazji Święta Odrodzenia Polski na prośbę PRON zwolniono dużą ilość osób internowanych.

• 31 sierpnia 1982 – demonstracje w całym kraju w rocznicę porozumień sierpniowych. Trzech demonstrantów zabitych przez milicję w Lubinie

• 13 października 1982 – zamieszki w Nowej Hucie; funkcjonariusz SB śmiertelnie postrzelił jednego z manifestantów, dwudziestoletniego Bogdana Włosika.

• 11 listopada 1982 – władze PRL zwolniły z obozu internowania Lecha Wałęsę.

• 31 grudnia 1982 – zawieszenie stanu wojennego

• 14 maja 1983 – milicjanci zamordowali na komisariacie MO w Warszawie Grzegorza Przemyka

• 19 maja 1983 – pogrzeb Grzegorza Przemyka

• 16-23 czerwca 1983 – druga pielgrzymka do Polski papieża Jana Pawła II

• 22 lipca 1983 – zniesienie stanu wojennego, rozwiązanie WRON

Źródło:Informacja prasowa