Verdens Ende – Koniec Świata na norweskiej wyspie

Verdens Ende, czyli koniec świata, znajduje się na południowym krańcu wyspy Tjøme położonej w okręgu Vestfold około 26 kilometrów na południe od Tønsbergu, najstarszego miasta w Norwegii. Wchodzi w skład Parku Narodowego Færder. Początkowo obszar ten nazywano Helgerødtangen. Nazwa Verdens Ende przyjęła się dopiero na początku XX wieku i jej autorami są turyści, którzy odwiedzali ten zakątek Norwegii. Człowiekiem, który pragnął uczynić z Verdens Ende turystyczną atrakcję był Petter Appelsvold.  To on wybudował w 1933 roku restaurację, a rok później replikę starodawnej latarni morskiej. Natomiast w 1935 ufundował akwarium z siedmioma zbiornikami wodnymi, w których trzymano m.in. ryby, rozgwiazdy, homary, kraby i foki. Niestety akwarium zostało zlikwidowane w 1974 roku. Port z kamiennym molo zbudowano w 1946 roku.

Koniec Świata, to miejsce, które zachwyca swym pięknem. Malownicze wysepki skalne, błękit nieba i bezkresne morze robią wrażenie. Jednak to, co piękne dla odwiedzających, stanowiło i nadal stanowi spore zagrożenie dla wpływających do portu kutrów rybackich i jachtów. Wyspa Tjøme, na której południowym krańcu znajduje się Verdens Ende, była kiedyś wyspą rybaków i marynarzy. Dziewiętnaste stulecie to „złoty marynarski wiek” dla wyspy. Prawie w każdym domu mieszkał rybak lub wielorybnik. W 1875 roku na 3118 mieszkańców, aż 861 było marynarzami. Prawie każdy z nich (szacuje się, że około 70 procent) miał żonę i dzieci, którzy z trwogą wyczekiwali na powrót męża i ojca do domu. Kutry rybackie były wprowadzane do portu przez pilotów pływających małymi łódkami. Piloci doskonale znali  przybrzeżne wody, ale mimo tego, był to bardzo niebezpieczny zawód. Wielu z nich utonęło. Taki tragiczny los spotkał m.in. czteroosobową załogę łodzi „GAA  PAA”, która zatonęła w styczniu 1913 roku. Zginęło wtedy dwóch pilotów i dwóch pomocników pilotów. Wszyscy byli żonaci. Osierocili 22 dzieci.

Rejon Verdens Ende  był świadkiem wielu  dramatów i rodzinnych tragedii, a w pobliskich wodach na dnie morza spoczywają zatopione kutry i łodzie. Co ciekawe, obecnie, mimo nowoczesnego sprzętu nawigacyjnego, radarów i  bardzo dokładnych map, nadal wpłynięcie do poru na Końcu Świata jest trudne i niebezpieczne. Kutry i jachty wciąż są pilotowane.

W 2004 roku w pobliżu portu rybackiego na Verdens Ende ustawiono rzeźbę nazwaną „Żona marynarza”. Ma ona upamiętniać kobiety, które w trwodze czekały na powrót mężów. Statua ma przypominać o rodzinnych tragediach, jakie rozgrywały się gdy marynarze nie wrócili do domu z dalekiego rejsu.

Park Narodowy Færder, w rejonie którego położony jest Koniec Świata to obszar najbogatszy  pod względem bioróżnorodności w Norwegii. Obejmuje powierzchnię 340 km kwadratowych, z czego 15 km kwadratowych, to stały ląd. Największa głębia sięga 340 metrów, a najwyższy punkt, Store Færder, ma wysokość 59 metrów nad poziom morza. Krajobraz kształtował się przez miliony lat m.in. gdy występowały wybuchy wulkanów.

Wyspy i szkiery, skaliste wysepki powstałe w wyniku niszczenia podłoża przez lodowiec, stanowią ważne tereny lęgowe dla ptaków. W tamtejszych wodach występują bogate lasy wodorostów oraz traw morskich. Na obszarze należącym do Parku Narodowego jest aż 300  gatunków rzadkich i zagrożonych  w tym między innymi: 98 gatunków motyli oraz 66 gatunków ptaków, włącznie z sokołem wędrownym i bielikiem.

Przy odrobinie szczęścia na skalnych wysepkach można zauważyć foki. Wody są obfite w różnorodne ryby. Na Końcu Świata można wędrować po skalistych wysepkach, żeglować, nurkować, pływać, wędkować, czy wypić kawę w restauracji z fantastycznym widokiem na starą latarnię i morze. Na pewno warto tam pojechać.