„Piwo to dziedzictwo kulturowe”: o zakazie reklam, wysokich podatkach i… wielkiej miłości do browaru w Drammen

To historyczne miejsce na mapie Drammen. Drammeński browar działa nieprzerwanie od 182 lat. Założony w 1834 roku przez Ole Pehrsona, jest trochę młodszy od browaru Schous w Oslo, który powstał w 1821 roku (zamknięto go w 1981 roku). Protoplasta rodu browarników, Poul Lauritz Aass, kupił drammeński browar w 1864 roku i od tego czasu nieprzerwanie pozostaje on w posiadaniu rodziny Aass. Pięciu pokoleniom browarników zawsze towarzyszyło motto ,,Piwo jest dziedzictwem kulturowym''.

Głównym celem Drammeńskigo Stowarzyszenia Przyjaciół Piwa jest zgromadzenie jak największej liczby osób, które dostrzegą najstarszy norweski browar wśród wielu innych działających w tym kraju, docenią smak produkowanego w nim piwa i będą propagować motto browaru, określające piwo jako dziedzictwo kulturowe. W jubileuszowym roku 175-lecia browaru, członkowie stowarzyszenia we współpracy z kierownictwem firmy zorganizowali pierwsze w historii, mistrzostwa świata w pływaniu w basenie wypełnionym piwem.

– Basen miał dziesięć metrów szerokości i dwadzieścia trzy metry długości – dodaje Roger Elias Bjelland. – Napełniono go sześćdziesięcioma tysiącami litrów juleøl (piwa świątecznego). Było to między innymi piwo, któremu skończył się już termin ważności i nie nadawało się do sprzedaży. Do mistrzostw przystąpiło pięćdziesięciu dwóch zawodników. Podzielono ich na trzynaście grup liczących po cztery osoby. Wśród zaproszonych gości znalazł się nawet przedstawiciel konkurencyjnego browaru. Przed rozpoczęciem mistrzostw wlał do basenu butelkę piwa Ringnes, żeby było w nim też choć trochę piwa z jego browaru. Zmaganiom zawodników przyglądało się 1800 widzów.

Okrągłe rocznice powstania browaru zawsze obchodzi się z dużym rozmachem. Podczas obchodów 150-lecia, w 1984 roku, w lokalnej prasie w Drammens Tidende i w Fremtiden ukazało się najdłuższe na świecie ogłoszenie. – Nasza firma zamówiła ogłoszenie w postaci długiego wąskiego paska w obydwu wydawnictwach – mówi Roger Elias Bjelland, który już 42 lata pracuje w browarze drammeńskim. – Zajęło ono aż piętnaście stron gazetowych. Ogłoszenie prezentowało fotografie wszystkich stu czterdziestu pracowników browaru. Nie było w nim żadnych tytułów i stanowisk, jedynie nazwisko pracownika i oddział, w którym on pracuje. Długość tego ogłoszenia wynosiła pięćset czterdzieści centymetrów. To wystarczyło, by można było wpisać nasze ogłoszenie do Księgi Rekordów Guinnessa, jako nowy rekord świata.

Podczas jubileuszu 150-lecia zostało założone Drammeńskie Stowarzyszenie Przyjaciół Piwa (Drammens Ølets Venner) . Obecnie stowarzyszenie liczy aż 44.000 członków. Mieszkają oni na terenie całej Norwegii, a także poza jej granicami.

W kolejnej, okrągłej i hucznie obchodzonej rocznicy 175-lecia browaru uczestniczył nawet król Norwegii Harald wraz z królową Sonją. Uroczyste przyjęcie zorganizowano w wielkim namiocie, który pomieścił aż 450 gości. W programie obchodów był jubileuszowy kabaret ,,Aass for oss'' (Aass dla nas). Na scenie wystąpił też dyrektor administracyjny browaru Terje Aass, tańcząc brawurowo tango z trzema tancerkami.

Podział piwa na cztery klasy (skatteklasser) wprowadzono w Norwegii już w 1912 roku. Rozporządzeniem z 1917 roku ustalono, że typowe piwo może mieć maksymalnie 4,75 procent alkoholu. Prawo to obowiązuje do dziś. Znawcy i producenci ,,złotego trunku'' uważają, że najlepsze i najsmaczniejsze piwo powinno mieć około 5,5 proc. zawartości alkoholu. W 2001 roku zmieniono w Norwegii granicę dopuszczalnej zawartości alkoholu we krwi kierowców z 0,5 do 0,2 promila. Nowym przepisem zmarginalizowano rynek piwa o zmniejszonej zawartości alkoholu (lettøl), a jednocześnie zwiększono zapotrzebowanie na piwo bezalkoholowe.

Norwescy politycy ustanowili światowy rekord w wysokości podatku piwnego. Browary płacą w Norwegii rocznie prawie dwa miliardy koron podatków. Ponad połowę ceny puszki piwa stanowią opłaty na rzecz państwa. Norweski podatek piwny jest 3,5 razy wyższy niż w Szwecji, ponad 8 razy wyższy niż w Danii i około 8 razy wyższy od średniego podatku jaki płacą inne państwa wchodzące w skład Unii Europejskiej. Dlatego też rynek ,,zalewa'' piwo przemycane w dużych ilościach między innymi z Niemiec, Polski, Litwy.

Sytuację norweskich browarników dodatkowo pogarsza całkowity zakaz reklamy piwa. Wprowadzono go w Norwegii latach 1974-1975. Za złamanie tego prawa grozi wysoka kara finansowa, a nawet kara więzienia do sześciu miesięcy. Dochodzi do paradoksów, które później stają się anegdotami. Oto jedna z nich: podczas olimpiady w Lillehammer w 1994 roku w norweskiej telewizji zaprezentowano aż 2 godziny i 35 minut reklam piwa (zawierającego alkohol) produkowanego przez zagraniczne browary z widocznym logo firm, gdy tymczasem reklama Aass Uten, piwa bezalkoholowego z logo browaru Aass została zabroniona.

Inna paradoksalna i zabawna zarazem sytuacja miała miejsce podczas prohibicji w latach 1916-1928. Sprzedaż alkoholu wysokoprocentowego była wówczas w Norwegii całkowicie zabroniona. Prawo dopuszczało jednak możliwość przepisania w celach medycznych koniaku czy wódki przez lekarza, stomatologa lub… weterynarza. Jeden z lekarzy przepisał aż 48 tysięcy recept na półlitrowe butelki koniaku do medycznego użytku. Średnie spożycie mocnych alkoholi w ... celach leczniczych sięgnęło w 1923 roku w Norwegii aż 0,8 litra na jednego obywatela.

Terje Aass, zarządzający drammeńskim browarem w latach 1979 – 2013, przez 40 lat walczył o zmianę norweskiej polityki alkoholowej, włącznie z odwoływaniem się do sądów. Walczył między innymi o redukcję podatku od piwa, o możliwość reklamowania piwa bezalkoholowego z logo browaru. Starał się też uświadomić władzom, że piwo ze swoją długoletnią tradycją jest dobrem kulturowym. Niestety, te zabiegi nie przyniosły efektów i norweskie piwo nadal należy do najdroższych na świecie.


Źródła. Autor korzystał z publikacji Reidara Heierena ,,Norges eldste bryggeri 180 år ''.