Dziedzictwo kulturowe Norwegii i Danii można podziwiać w warszawskich Łazienkach

Wystawa muzealna Flora Danica powstała w wyniku współpracy Muzeum Łazienek Królewskich z Zamkiem Frederiksborg w Danii w ramach międzynarodowego projektu ,,Gardens of Light'' – Ogrody Światła. Tworzą go rezydencje, takie jak Muzeum Carskie Sioło w Sankt Petersburgu, Rezydencja Księcia w Pekinie czy Zamek w Luneville we Francji. Niewielka część serwisu obiadowego Flora Danica, z którego przetrwało do dziś 1530 elementów, prezentowana jest w Pałacu na Wyspie Muzeum Łazienek Królewskich. Można je podziwiać w Jadalni Królewskiej, w której odbywały się słynne obiady czwartkowe Stanisława Augusta. Cennych porcelanowych naczyń i figurek norweskich chłopów strzeże fotokomórka. Załącza ona głośny alarm, gdy tylko gość, który chce z nieco bliższej odległości przyjrzeć się tym porcelanowym dziełom sztuki, wychylając się, przekroczy dozwoloną odległość. Zwiedzający mogą też zobaczyć w sali muzealnej popiersia królowej Juliany Marii i króla Chrystiana VII, jeden z tomów albumu botanicznego Flora Danica oraz kopie munduru króla i sukni królowej.

Serwis powstał w Królewskiej Fabryce Porcelany w Kopenhadze, która założona została w 1775 roku pod patronatem Juliany Marii, królowej Danii i Norwegii. Produkcja rodzimej porcelany miała zastąpić import niezwykle drogich precjozów z manufaktur działających za granicą królestwa. Posiadanie własnej wytwórni ,,białego złota'' było też kwestią ambicjonalną. Podobne zakłady powstawały w Europie pod patronatem innych dworów królewskich. Pomysłodawcą stworzenia zdobionego motywami roślinnymi serwisu oraz towarzyszących mu porcelanowych figurek był Chrystian VII król Danii i Norwegii. Władca, zgodnie z duchem Oświecenia, popierał rozwój nauki, czasopiśmiennictwa, dużo podróżował po świecie. Być może cenny prezent dla Katarzyny II miał zjednać mu przychylność potężnej carycy. Ostatecznie serwis nie trafił jednak do Rosji, ponieważ caryca zmarła przed zakończeniem, trwających aż dwanaście lat, prac nad niedoszłym podarunkiem.

Na życzenie króla serwis miał być ozdobiony, modnymi wówczas w Europie, motywami roślinnymi. Wykonujący misterne zdobienia malarz porcelany Johann Christoph Bayer miał wykorzystać rysunki zawarte w atlasie botanicznym Flora Danica, którego pierwszy tom ukazał się w 1761 roku, a ostatni w 1883 roku. Mistrz malował na porcelanowych naczyniach rośliny często w naturalnej wielkości wraz z kwiatami, łodygami, korzeniami. Małe motywy, takie jak mchy czy grzyby zdobiły drobne elementy serwisu. Brzegi naczyń Johann Christoph Bayer pokrywał 24-karatowym złotem. Po śmierci Katarzyny II, król Chrystian VII zdecydował, by zatrzymać serwis obiadowego na własny użytek. Komplet składał się z części obiadowej i deserowej. Zawierał 1802 elementy. Po raz pierwszy użyty został 29 stycznia 1803 roku na przyjęciu urodzinowym króla. Później używano go podczas ważnych uroczystości rodzinnych i państwowych oraz w czasie świąt na przełomie XVIII i XIX wieku.

Porcelanowe figurki chłopów w strojach z różnych regionów Królestwa Norwegii również powstały w kopenhaskiej Królewskiej Fabryce Porcelany, zapewne w tym samym czasie, co serwis obiadowy Flora Danica. Najprawdopodobniej również miały być darem dla rosyjskiej carycy.

Do wznowienia produkcji serwisu Flora Danica doszło w 1863 roku z okazji ślubu córki króla duńskiego Chrystiana IX, Aleksandry z następcą tronu angielskiego Edwardem VII. Serwis ten jest do dziś przechowywany na zamku Windsor. Wchodzi w skład bogatej kolekcji królowej Elżbiety II. Porcelana Flora Danica nadal wytwarzana jest w fabryce Royal Copenhagen w ten sam sposób, co oryginalny serwis sprzed ponad dwustu lat. Ręcznie malowane dekoracje wzorowane są na dawnych rycinach, których jest ponad trzy tysiące. Zamawiający może wybrać rośliny, jakie najbardziej podobają mu się z tego licznego zbioru, a malarze precyzyjnie naniosą je na porcelanowych elementach serwisu. Nie trzeba dodawać, że zamawiający taki serwis musi mieć bardzo ,,gruby portfel''. Ceny mogą szokować.