Gaz, łososie, kalosze Mette-Marit. Co polski prezydent przywiózł z wizyty w norweskim królestwie?

Cztery dni Andrzeja Dudy w Norwegii były intensywne. Prezydent spotkał się z norweską premier, z biznesmenami, z wojskowymi. Odwiedził centrum dowodzenia w Bodø, podpisał list intencyjny na zakup systemu obrony powietrza, lobbował za większą obecnością NATO na wschodniej flance i otworzył forum gospodarcze, na którym obecne były czołowe firmy sektora morskiego i energetycznego obu krajów. Ale czy będą z nas „dwa bratanki”?

W poniedziałkowe przedpołudnie na placu królewskim w Oslo, w strugach deszczu, eskortowany pod parasolką, Andrzej Duda dotarł pod pomnik ofiar drugiej wojny światowej w twierdzy Akershus. Polskiego prezydenta przywitała królewska rodzina. Był król, królowa, pojawiła się też księżna Mette-Marit w gumiakach, które nie umknęły mediom. „Rozsądnie: księżna wie jak się ubierać w zależności od pogody", pochwaliło Mette-Marit norweskie Nationen.  

Potem była inauguracja Polsko-Norweskiego Forum Gospodarczego, na którym firmy z sektora morskiego i energetycznego miały okazję poznać się bliżej i poszukać odpowiedniej rangi partnerów. Pełnomocnik polskiego rządu ds. infrastruktury energetycznej, Piotr Naimski, zdradził zaś, że po rozmowach ze swoim norweskim odpowiednikiem wyczuwa „polityczną wolę” dla połączenia Polski z szelfem norweskim, by sprowadzać stąd norweski gaz.

Polska chce importować norweski gaz, żeby uniezależnić się od rosyjskiego, a do tego potrzebna jest infrastruktura, która ma powstać przy udziale duńskim i norweskim. – To wymaga współpracy trzech partnerów. Spółki są w tej chwili w kontakcie: nasz Gaz System z Energinetem duńskim, PGNiG też w tym przedsięwzięciu będzie brał udział, norweskie Gassco także – informował Naimski.

Kolejne godziny pobytu prezydenta Dudy przyniosły wystąpienie w Instytucie Noblowskim i udział w ceremonii podpisania listu intencyjnego między Polską Grupą Zbrojeniową a norweskim koncernem zbrojeniowym Kongsberg. Polska rozważa kupno elementów systemu przeciwlotniczego NASAMS, który używany jest m.in. do obrony Białego Domu i budynków rządowych w Waszyngtonie. Jeśli ten kontrakt, szacowany przez Norwegów na minimum 10 mld koron, dojdzie do skutku, Polska stanie się jednym z najważniejszych partnerów norweskiego producenta broni.

W środę prezydent był już za kołem polarnym w Bodø. Tu razem z królem Haraldem V odwiedził kwaterę dowództwa operacyjnego norweskich sił zbrojnych w Reitan, a na koniec złożył wieniec Polakom poległym w bitwie o Narwik.

Polska i Norwegia z pewnością mają wspólne interesy gospodarcze i polityczne. Strona norweska widzi współpracę przy dostawach gazu szerzej, także, tak jak Polska, w kontekście politycznym i bezpieczeństwa energetycznego, padły deklaracje. Jest też zaniepokojona "rosyjską akrobatyką powietrzną" na północy. Jest więc wiele wspólnych mianowników. 

Ale premier Erna Solberg przyznała, że na spotkaniu z polskim prezydentem poruszyła kwestię zaognionego sporu wokół Trybunału Konstytucyjnego. I chociaż Norwegowie są zainteresowani współpracą z Polską w ramach NATO i wzmacaniem "wschodniej flanki" sojuszu, to chcą także utrzymywać poprawne stosunki z Rosją, z którą dzielą granicę, łowiska, Arktykę i gorącą linię na Skypie w sprawach bezpieczeństwa operacyjnego.

I mimo, że gospodarcze relacje Polski i Norwegii na przestrzeni ostatnich lat są coraz bliższe, to w przeddzień wizyty polskiego prezydenta norweskie media zajęte były raczej stanem polskiej demokracji niż interesami.

„Dlaczego Polska jest teraz nami zainteresowana?”, zastanawiała się dziennikarka Aftenposten w przeddzień wizyty polskiego prezydenta. Przez przypadek, brzmi odpowiedź. „To bardzo rzadkie, żeby dwie zagraniczne wizyty następowały tak szybko po sobie. Ale przyczyną nie jest gwałtowny wzrost zainteresowania Polski Norwegią, a raczej przypadek. Takie wizyty państwowe planowane są na rok wcześniej, czyli na długo zanim ktokolwiek wiedział, że prezydent będzie się nazywał Andrzej Duda i że będzie wywodził się z tej samej partii, co Szydło.” 

Także Nina Witoszek, profesor na Uniwersytecie w Oslo i publicystka Aftenposten, daje do zrozumienia, że Norwegia powinna bardziej naciskać na Polskę. – Polska musi nauczyć się demokracji od Norwegii i takie było przesłanie naszych demonstracji – mówi o protestach KOD, które zorganizowano w Oslo dniu wizyty prezydenta.

Czy ten wizerunek Polski w norweskich mediach przeszkodzi obu państwom w zacieśnianiu współpracy gospodarczej? Mimo złej prasy, po wizycie polskiego prezydenta pojawiło się wiele sygnałów, że pragmatyzm weźmie górę.

W związku z kryzysem w branży naftowej Norwegowie przesterowują gospodarkę na nowe tory i cieszą ich nowe rynki zbytu. Polska już teraz jest największym rynkiem dla norweskich produktów przetwórstwa morskiego i głównym odbiorcą norweskich funduszy w ramach EOG. Norwegia jest domem dla 100 tys. plus Polaków, oba kraje są sojusznikami w ramach NATO, współpracują w rejonie Morza Bałtyckiego, a teraz Polska może także stać się ważnym odbiorcą norweskiego gazu.

Nawet jeśli Norwegia nie w pełni podziela polskie lęki przed Rosją, to chętnie będzie współpracować tam, gdzie to się komercyjnie opłaca. Czy będzie to partnerstwo strategiczne?