Norweski z przymrużeniem języka. Homonimy, czyli z górki i pod górkę
W pracy miałem dziś niby z górki, ale jednak pod górkę. Ilustracja: Katarzyna Sadowska
– Do przerwy miałem podwójnie pod górkę, bo nawet gdy jechałem z górki, miałem pod górkę, za to po przerwie, nawet gdy jadąc z górki, miałem pod górkę, to i tak cały czas było z górki.
1. „Jechać pod górkę/z górki" jako wyrażenie dosłowne,
2. „Jechać po oblodzonej drodze z górki/pod górkę" w znaczeniu „mieć trudniej/łatwiej",
3. W zależności od czasu pracy mieć „z górki", czyli bliżej końca niż dalej.
Jednak, żeby brzmiało to zabawnie, wszystkie te wyrażenia muszą być do siebie podobne, w przeciwnym wypadku narazimy się tylko na śmieszność. A one w norweskim niestety podobne nie są:
pod górkę – oppover
z górki – nedover zaś o metaforach „mieć pod górkę" w ogóle nie słyszałem.
Podobnie jest z wieloma innymi polskimi metaforami lub homonimami, czyli wyrazami, które brzmią tak samo, ale znaczą zupełnie co innego. Uważajcie zatem, by nie używać ich w niewłaściwym znaczeniu, bo w niektórych przypadkach oprócz niezrozumienia czy śmieszności, można nawet stracić pieniądze.
Chyba już o tym pisałem, ale powtórzę:
Po polsku być „gotowym do zrobienia czegoś" i „gotowym z czymś" to ciągle to samo słowo „gotowy". Po norwesku mamy odpowiednio klar i ferdig. Gdy więc szef zaproponował mi nadgodziny, odpowiedziałem, że jestem gotowy, mówiąc jeg er ferdig zamiast jeg er klar, czyli „na dziś już skończyłem", zamiast „jestem gotowy". Błąd.
A oto znalezione przeze mnie dość popularne homonimy, które po norwesku homonimami absolutnie nie są:
rożne (rozmaite) rzeczy – forskjellige ting
rożne (różniące się) – ulike
ważny bilet – gyldig bilett
ważny temat – viktig temaet
ważny facet (VIP) – VIP lub hedersgjest (gość honorowy)
nie żywię do Ciebie urazy – jeg holder ikke noe mot deg
nie żywię/ nie odżywiam się zdrowo -– jeg spiser ikke sun mat
złamać obietnicę – å bryte et løfte
złamać nogę – å knekke et bein
środek (środki na koncie) – midler
środek (w środku, czyli wewnątrz) – i midten
w samym środku dżungli – i selveste midtpunktet i jungelen
prowadzić firmę – å drive firma
prowadzić dochodzenie – etterforske
prowadzić się dobrze –holde seg plettfritt
prowadzić kogoś do szefa – føre noen til sjefen
liczyć na kogoś – stole på noen
liczyć pieniądze – telle penger
wpaść (na chwilę) – komme innom
wpaść na przemycie – bli oppdaget (być złapanym)
wpaść na pomysł – komme på noe
płynąć kraulem – svømme krål
płynie kawałek drewna (dryfuje) – trebitt flyter på vannet
płynie statek – skip seiler
upaść (przewrócić się) – velte
upaść z wysokości, spaść – falle ned
zwolnić (kogoś z pracy) – sparke noen
zwolnić prędkość – senke fart
jasny dzień – lys dag
jasny (zrozumiały) – klar
siedzieć na krześle, w więzieniu – sitte på stolen, i fengsel
siedzieć w czymś (znać się na czymś) – ha greie på
złożyć kartkę na pół – brette ark i to
złożyć się na coś (składka) – spleise
złożyć wniosek – søke
składać (się z części) – inneholde
składać życzenia – gratulere
składać (coś do kupy) – sette noe sammen
rozwiązać krzyżówkę, problem – løse et kryssord, et problem
rozwiązać sznurówki – knytte opp skolisser
rozwiązać firmę – lege ned bedrift
zwrócić się o pomoc – henvende se om hjelp, be om hjelp
zwrócić pieniądze – betale tilbake pengene
wyrobić się z naprawą na czas – klare å gjøre det i tiden
wyrobić się na zakręcie – klare svingen
wyrobić się w swym zawodzie (zostać fachowcem) – klare seg bra i sitt yrke
Trochę tego jest, ale każdy język ma swoje nieprzetłumaczalne idiomy, więc jeżeli chcemy brylować w towarzystwie, musimy się ich nauczyć i nie przenosić z rozpędu polskich powiedzonek, bo nie zawsze kończy się to dobrze. A jeżeli brakuje Wam idiomów, wrócimy do nich przy okazji Świąt, bo wtedy nie będę Was zamęczać trudnymi zagadnieniami.
Do zobaczenia za tydzień!
Ilustracje: Katarzyna Sadowska
To może Cię zainteresować