Norweski z przymrużeniem języka. A wszystko zaczęło się od wycinki

Mam dobrą pamięć wzrokową. Kiedyś na egzaminie nie mogłem sobie przypomnieć, jak się nazywają 4 słowa definiujące zależności między gatunkami roślin wodnych. Ale zdałem, bo powiedziałem że ich nazwy są w książce na lewej stronie poniżej obrazka przedstawiajacego staw porośniety trzcinami. Że pierwsze dwa słowa są na literę N, oba mają 6 liter i dwie sylaby. Trzecie słowo ma 3 sylaby i zawiera literę „ż“, natomiast czwarte jest najdłuższe i kojarzy się z jakimś terminem religijnym (chodziło o amensalizm). Wszystko się zgadzało, a zaskoczona i nieco rozbawiona pani profesor wpisała mi zaliczenie. Nic zatem dziwnego, że gdy za oknem zabrakło jakiegoś elementu krajobrazu, moja pamięć od razu to odnotowała. To było puste miejsce po kępce drzew, a na następnym zakręcie nowa wycięta polana po zagajniku. I takich miejsc zauważyłem kilkanaście na przestrzeni 50 kilometrów. Czyżby wirus wycinania wszystkiego, co jest drewniane i rośnie, dotarł również do Norwegii?

Najpierw zrzuciłem wszystko na karb przygotowania drogi do rozbudowy, jakiś czas temu czytałem o tym w gazecie i nawet się ucieszyłem, że odcinek Hamar-Elverum doczeka się wreszcie dwóch pasów... Ale gdy nawet na leśnych bocznych drogach z dala od ludzkich osad zauważyłem kolejne wycinki, pomyślałem że coś tu jednak nie gra. W Polsce, gdy w roku 1980 pierwszym sekretarzem PZPR został Stanisław Kania, krążył dowcip, że w lasach będą budowane toalety, żeby nikt przypadkowo nie załatwił swojej potrzeby na kanię.

Dlatego oczekując jakiegoś wyjaśnienia,co stało się z drzewami na odcinku Hamar-Elverum, zaproponuję Wam w międzyczasie małe przeszkolenie dotyczące tematyki ścinania. Bedziemy więc bezkarnie ciąć, wycinać, przycinać i strzyc, co tylko się da.

Zaczniemy od tego, co widziałem za oknem:

– wycinać las – hogge ned en skog
– ściąć drzewo – hogge ned et tre
– sekator – hagesaks

Ściąć można też... głowę:
– ściąć głowę – halshugge

...albo wyciąć w pień wrogów...
– wyciąć w pień wrogów – slå ned fiender

Ścinać można też delikatniej, używając niewinnego słowa klippe:

– wyciąć kółko z papieru – klippe ut en sirkel av papir
– ścinac trawę – klippe gress
– obciąć paznokcie – klippe negler

Ze ścinaniem kojarzyć się może nie tylko głowa, ale również to, co na niej jest. Oto kilka słów z branży fryzjerskiej:

– fryzjer – frisør
– nożyczki – saks
– stryżenie włosów – hårklipp
– ścinać włosy – klippe hår
– podciąć grzywkę – klippe pannelugg
– ostrzyc się na łyso – klippe vekk håret – albo – å skalle seg
– ostrzyc się na jeża – Norwegowie używają angielskiego crewcut albo jevnt kort, bo dosłownie należałoby to powiedzieć pinnsvin frisyre

W Polsce czasami żartujemy, że kogoś kudłatego można albo ostrzyc albo ostrzec (przed zbliżającym się do domu fryzjerem):

– ostrzec kogoś – advare noen
– strzec mienia – passe på eiendeler

I jeszcze często widziana tabliczka na terenach PKP, będąca chyba nieświadomą antyreklamą:
– strzeż się pociągu – vær obs på tog

Popularne porzekadło:
– strzeżonego Pan Bóg strzeże – bedre føre var (dosłownie: Gud passer på den som passer på tingene)

Teraz popatrzmy, co jeszcze nadaje się do ścięcia lub ucięcia:

– uciąć pogawędkę – slå en prat (dosłownie – uderzyć w rozmowę)
– uciąć spór – kutte ut krangel
– uciąć rozmowę, dyskusję – kutte en samtale

Można też dyscyplinarnie obciąć komuś pensję. Taka obniżona wypłata to lønnskutt. Co jeszcze?

– cięty język – skarp tunge
– cięta odpowiedź – kvast svar
– cesarskie cięcie – keisersnitt
– wycinanka – utklipp

– ściąć (piłkę w siatkówce) – z angielskiego – smashe
– wcinać się (przeszkadzać, wejść w słowo) – avbrytte
– podcinka (w tenisie) – kolejny zwrot używany w wesji angielskiej – slice
– wcinać (jeść z apetytem) – sluke mat
– zatoka wcinająca się w ląd – skjær
– wyciąć komuś jakiś numer – gjøre en guttestrek

Dużo tego... Trudno się będzie tego wszystkiego nauczyć, więc muszę to po prostu uciąć.

A za tydzień, z okazji Prima Aprilis, przygotuję coś pół żartem, pół serio.
Do zobaczenia!

Tekst: Jacek Janowicz
Ilustracje: Katarzyna Sadowska