Darmowy kurs języka norweskiego
Norweski z przymrużeniem języka. Kilka historii z… historii
Oto wybrane wydarzenia z listy „25 najważniejszych dat z historii Norwegii” Katarzyna Sadowska
17 maja widzieliśmy marsze, pochody i świętujące tłumy Norwegów, ale czy tak naprawdę wiemy, co świętowali? Niektórzy z Was pewnie wiedzą, o co chodzi, ale na wszelki wypadek dzisiaj poznamy kilka faktów z historii Norwegii. My mamy swój Grunwald, Odsiecz Wiedeńską, Cud nad Wisłą, a Oni?
Jest taki dowcip:
Blondynka pyta profesora: „Co pan wykłada?”.
– Historię – odpowiada profesor.
– Fantastycznie – cieszy się blondynka. – Opowie mi pan jakąś?
Blondynka pyta profesora: „Co pan wykłada?”.
– Historię – odpowiada profesor.
– Fantastycznie – cieszy się blondynka. – Opowie mi pan jakąś?
Reklama
Oto wybrane wydarzenia z listy „25 najważniejszych dat z historii Norwegii”, czyli „25 viktigste årstall i norsk historie”. Ponieważ uważam Was za dość zaawansowanych w języku norweskim, moje polskie tłumaczenie będzie dość dowolne, ale postanowiłem się nieco pobawić słowami na wzór „T-Raperów znad Wisły” (niezapomniany duet Szczęśniak-Wasowski z programu KOC – Komiczny Odcinek Cykliczny – pamiętacie?).
A zatem „teraz skupcie się, psubraty, bo ważniejsze padną daty...”
872 - Harald Hårfagre samlet Norge til ett rike, regnes som er den første konge...
To król Harald Pięknowłosy,
Co zjednoczył plemion losy...
995 – Kristendommen kom til Norge med Olav Tryggvason, som var blitt døpt i England. Han skal ifølge sagaen ha bygd sin første kirke på Moster. Etter at Olav falt i slaget ved. Svolder år 1000, kom Norge under styre av danskekongen og Ladejarlene...
Przyniósł Olav T. bez wizy,
Chrześcijaństwo znad Tamizy,
Kościół w Moster fundnął, brachu,
Lecz pod Svolder zszedł do piachu
I Norwegia na dość długo
Stała się Duńczyków sługą.
1030 - Slaget på Stiklestad (29. juli). Her ble Olav Haraldsson felt av en norsk bondehær. Olav ble erklært som helgen året etter.
W Stiklestad zmarł lub był ścięty
Olav H, rok później święty.
1263 – Ved Håkon Håkonssons død når «Norgesveldet» sin største utstrekning. I øst hadde Norge kontroll bl.a. Med Ranrike (Bohuslän), Jämtland og Herjedalen, i vest bl.a. Island, Shetland, Orknøyene, Sudrøyene (Hebridene) og Man. Under Håkon ble tronfølgeloven endret slik at eldste ektefødte sønn skulle bli konge.
Håkon, król spod znaku piątki
Dziedziczności dał początki,
A kontrola wielu lądów
Kwintesencją jego rządów.
1319 - Den norske kongeslekten dør ut på mannssiden ved Håkon Magnussonsdød. Den lange unionstiden begynner. (1319-1363 Unia ze Szwecją, 1380 - Unia personalna z Danią).
Håkonowi braknie syna
I tak kończy się rodzina,
Mają jeden sposób na nią
Unia ze Szwecją, potem z Danią.
1349/50 - Svartedauden. Befolkningen reduseres med mellom halvparten og 2/3 og når ikke sitt gamle nivå før etter 150 år...
Z „czarną śmiercią” są kłopoty,
Dla grabarzy full roboty.
1397 - Kalmarunionen. Norge, Sverige og Danmark forenes under felles kongemakt ledet av dronning Margrete.
Trzy narody z sobą brata
Mężna księżna Małgorzata.
1536 - Tronstridighetene (Grevefeiden) ender med at Christian 3 blir konge. Han fengsler de katolske biskopene og tvinger igjennom reformasjonen, noe som bl.a. innebærer at mesteparten av kirkens eiendommer blir overtatt av kongen. Samtidig undertegner han håndfestningen som bestemte at Norge skulle opphøre å være et eget kongerike.
Christian Trzeci ostro brykał
W ciupie księży pozamykał
Przejął dobra w myśl tyranii
Władzę w kraju oddał Danii.
1814 – Ved Kiel-freden blir Norge avstått fra Danmark til Sverige. Norske politikere innkaller til Riksforsamlingen. Norge får en egen grunnlov (undertegnet 17. mai) og blir i praksis selvstendig. Stortinget blir opprettet.
Już norweski naród świecki
Jest mniej duński, bardziej szwedzki.
Z konstytucją jest ciekawie
Kraj jest niezależny. Prawie...
1905 - Etter lang forfatningsstrid blir unionen med Sverige oppløst; først etter
stortingsvedtak 7. juni, deretter gjennom forhandlinger med svenskene og en folkeavstemning. Etter nok en folkeavstemning blir Norge et konstitusjonelt monarki med en egen konge (Haakon 7).
W referendum wyszło, że
Pora Szwedom rzec – Ha det!
Duch w narodzie nieźle hula
Będziem mieć własnego króla.
1913 - Som et av de første landene i verden innfører Norge alminnelig stemmerett for kvinner.
Na powszechne głosowanie
Zaproszono również panie.
1940 - Norge blir angrepet og okkupert av Tyskland. Felttoget i Norge varte i ca. to måneder, før Kongen og regjeringen flyktet til London.
Stoją na granicznym moście
Z Niemiec nieproszeni goście
Rząd wziął żarcie z magazynu
I odleciał do Londynu.
1945 - Frigjøringen. Etterkrigstiden begynner; en periode preget av stabilt styre og jevn økonomisk vekst.
Niemcy szybko dają rurę,
Ekonomia idzie w górę.
1949 - Norge blir medlem av NATO. Landets utenrikspolitiske stilling ble deretter nært knyttet til USA og Storbritannia.
Już Norwegię w NATO mamy,
A Jej kumple – Anglia, Stany...
1972 - Norge sier "nei" til EF i folkeavstemningen.
Czy poważnie czy dla jaj
- Unii Norge mówi „NEI!”
O czasach współczesnych pisać już nie będę, bo jaka jest Norwegia dziś, każdy widzi. Teraz każdy z nas pisze własną historię, ja na dziś swoją właśnie skończyłem, idę spać, jutro nowy dzień, a za tydzień – nowy odcinek. Zapraszam!
A zatem „teraz skupcie się, psubraty, bo ważniejsze padną daty...”
872 - Harald Hårfagre samlet Norge til ett rike, regnes som er den første konge...
To król Harald Pięknowłosy,
Co zjednoczył plemion losy...
995 – Kristendommen kom til Norge med Olav Tryggvason, som var blitt døpt i England. Han skal ifølge sagaen ha bygd sin første kirke på Moster. Etter at Olav falt i slaget ved. Svolder år 1000, kom Norge under styre av danskekongen og Ladejarlene...
Przyniósł Olav T. bez wizy,
Chrześcijaństwo znad Tamizy,
Kościół w Moster fundnął, brachu,
Lecz pod Svolder zszedł do piachu
I Norwegia na dość długo
Stała się Duńczyków sługą.
1030 - Slaget på Stiklestad (29. juli). Her ble Olav Haraldsson felt av en norsk bondehær. Olav ble erklært som helgen året etter.
W Stiklestad zmarł lub był ścięty
Olav H, rok później święty.
1263 – Ved Håkon Håkonssons død når «Norgesveldet» sin største utstrekning. I øst hadde Norge kontroll bl.a. Med Ranrike (Bohuslän), Jämtland og Herjedalen, i vest bl.a. Island, Shetland, Orknøyene, Sudrøyene (Hebridene) og Man. Under Håkon ble tronfølgeloven endret slik at eldste ektefødte sønn skulle bli konge.
Håkon, król spod znaku piątki
Dziedziczności dał początki,
A kontrola wielu lądów
Kwintesencją jego rządów.
1319 - Den norske kongeslekten dør ut på mannssiden ved Håkon Magnussonsdød. Den lange unionstiden begynner. (1319-1363 Unia ze Szwecją, 1380 - Unia personalna z Danią).
Håkonowi braknie syna
I tak kończy się rodzina,
Mają jeden sposób na nią
Unia ze Szwecją, potem z Danią.
1349/50 - Svartedauden. Befolkningen reduseres med mellom halvparten og 2/3 og når ikke sitt gamle nivå før etter 150 år...
Z „czarną śmiercią” są kłopoty,
Dla grabarzy full roboty.
1397 - Kalmarunionen. Norge, Sverige og Danmark forenes under felles kongemakt ledet av dronning Margrete.
Trzy narody z sobą brata
Mężna księżna Małgorzata.
1536 - Tronstridighetene (Grevefeiden) ender med at Christian 3 blir konge. Han fengsler de katolske biskopene og tvinger igjennom reformasjonen, noe som bl.a. innebærer at mesteparten av kirkens eiendommer blir overtatt av kongen. Samtidig undertegner han håndfestningen som bestemte at Norge skulle opphøre å være et eget kongerike.
Christian Trzeci ostro brykał
W ciupie księży pozamykał
Przejął dobra w myśl tyranii
Władzę w kraju oddał Danii.
1814 – Ved Kiel-freden blir Norge avstått fra Danmark til Sverige. Norske politikere innkaller til Riksforsamlingen. Norge får en egen grunnlov (undertegnet 17. mai) og blir i praksis selvstendig. Stortinget blir opprettet.
Już norweski naród świecki
Jest mniej duński, bardziej szwedzki.
Z konstytucją jest ciekawie
Kraj jest niezależny. Prawie...
1905 - Etter lang forfatningsstrid blir unionen med Sverige oppløst; først etter
stortingsvedtak 7. juni, deretter gjennom forhandlinger med svenskene og en folkeavstemning. Etter nok en folkeavstemning blir Norge et konstitusjonelt monarki med en egen konge (Haakon 7).
W referendum wyszło, że
Pora Szwedom rzec – Ha det!
Duch w narodzie nieźle hula
Będziem mieć własnego króla.
1913 - Som et av de første landene i verden innfører Norge alminnelig stemmerett for kvinner.
Na powszechne głosowanie
Zaproszono również panie.
1940 - Norge blir angrepet og okkupert av Tyskland. Felttoget i Norge varte i ca. to måneder, før Kongen og regjeringen flyktet til London.
Stoją na granicznym moście
Z Niemiec nieproszeni goście
Rząd wziął żarcie z magazynu
I odleciał do Londynu.
1945 - Frigjøringen. Etterkrigstiden begynner; en periode preget av stabilt styre og jevn økonomisk vekst.
Niemcy szybko dają rurę,
Ekonomia idzie w górę.
1949 - Norge blir medlem av NATO. Landets utenrikspolitiske stilling ble deretter nært knyttet til USA og Storbritannia.
Już Norwegię w NATO mamy,
A Jej kumple – Anglia, Stany...
1972 - Norge sier "nei" til EF i folkeavstemningen.
Czy poważnie czy dla jaj
- Unii Norge mówi „NEI!”
O czasach współczesnych pisać już nie będę, bo jaka jest Norwegia dziś, każdy widzi. Teraz każdy z nas pisze własną historię, ja na dziś swoją właśnie skończyłem, idę spać, jutro nowy dzień, a za tydzień – nowy odcinek. Zapraszam!
Tekst: Jacek Janowicz
Ilustracje: Katarzyna Sadowska
Ilustracje: Katarzyna Sadowska
Reklama
To może Cię zainteresować
7