Czytelnia
Ikony norweskiej kultury
Kilka słów o norweskiej kulturze z pewnością przyda się na okres wakacyjny, kiedy to nie tylko leniuchujemy, spacerujemy i podziwiamy widoki, ale też zwiedzamy i rozwijamy się kulturowo.
Przedstawiamy Wam pierwszy artykuł z cyklu o norweskiej kulturze. Poczytajcie o najsłynniejszych, najbardziej zasłużonych Norwegach – pisarzach, podróżnikach i artystach.
Skoro już o wakacjach mowa, warto poznać prawdziwych miłośników przygód, a w Norwegii takich nie brakowało. Oto nasłynniejsi z nich.
Nie bez powodu na całym świecie wszyscy słyszeli o Amundsenie. Roald Amundsen, podróżnik, pionierski w swoich wyprawach, najbardziej wsławił się ekspedycją na biegun południowy. Był pierwszym człowiekiem, który stanął w tym miejscu (1911 rok). Dotarł tam na statku "Fram" Fridtjofa Nansena. Kolejnym jego wyczynem był udział w locie sterowcem "N-1" nad biegunem północnym. Dwa lata po tej wyprawie, Amundsen wyruszył na poszukiwanie pilota "N-1", który zaginął w podróży sterowcem nad Arktyką. W późniejszym czasie ciało pilota odnaleziono, niestety Amundsen już nie powrócił i nikt nie znalazł jego ciała.
foto: wikimedia.org
Kolejnym podróżnikiem, którego warto znać jest Fridtjof Nansen, który na statku "Fram", chciał zdobyć biegun północny. Tego celu nie udało się zrealizować, lecz Nansen barwnie opisał swoje doświadczenia w książkach i dzięki temu możemy dzisiaj poznać jego ogromne zaangażowanie, wiedzę i pionierstwo. Nansen miał również znaczący wkład w nauki oceanograficzne, a nawet polityczne. Po I Wojnie Światowej zaangażował się w działalność na rzecz uchodźców, dzięki czemu otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla.
foto: wikimedia.org
Z kolei Thor Heyerdahl był podróżnikiem szukającym przygód w innym klimacie. Zasłynął dzięki niezwykłej ekspedycji Kon-Tiki, rozpoczętej w Peru, a zakończonej w Polinezji. Ten odcinek przepłynął razem z pięcioma kompanami na prymitywnej, drewnianej tratwie! Dzięki tej wyprawie Heyerdahl chciał udowodnić, że Polinezja może być zamieszkana przez ludy z Ameryki Południowej. Środowisko naukowe nie przyjęło tej teorii, jednak sama wyprawa okryła Heyerdahla sławą. Nie zakończył na tym swych eksperymentów – na łodzi "Ra" (wzorowanej na starożytnych łodziach egipskich) przepłynął odcinek z Maroka na Barbados. Pokazał tym samym, że dla ludów starożytnych nie istniały żadne techniczne przeszkody, by pokonywać tak ogromne odległości.
Jeśli ktoś ma ochotę poczuć się bliżej tych niezwykłych wypraw, może wybrać się na Półwysep Bygdøy w Oslo i zobaczyć w tamtejszych muzeach statek "Fram", łódź "Ra" oraz tratwę "Kon-Tiki".
foto: wikimedia.org
Kiedy już poczujemy się zmęczeni intensywnym podróżowaniem i zechcemy spędzić trochę wolnego czasu przy dobrej książce, to norwescy pisarze powinni przypaść do gustu wszystkim molom książkowym. W końcu wśród nich jest aż trzech noblistów!
Krytycy byli pewni, że w 1903 roku Literacką Nagrodę Nobla otrzyma Henrik Ibsen, jednak Komitet Noblowski przyznał ją Bjørnstjerne Bjørnsonowi. Bjørnson był autorem wierszy, dramatów, powieści i opowiadań. Angażował się w tworzenie norweskiego teatru narodowego. Pozycją wartą zainteresowania jest z pewnością "Dziewczę ze Słonecznego Wzgórza", opowiadanie urzekające opisami przyrody i wsi, a także romantycznym wątkiem. Czy wiedzieliście, że Bjørnson napisał także wiersz "Ja, vi elsker dette landet" (Tak, kochamy ten kraj), który stał się tekstem hymnu norweskiego?
foto: wikimedia.org
Parę zdań wcześniej padło nazwisko Ibsen... To niezwykle ważna postać wśród norweskich literatów. Przede wszystkim Henrik Ibsen był autorem przełomowych utworów, w szczególności dramatów, w których nie bał się poruszać takich tematów, jak złe traktowanie kobiet, kazirodztwo, eutanazja, zdrada, wstydliwe przywary ludzkie. Interesowały go kwestie moralności, religii, stosunku wobec prawdy. Najbardziej znane dzieła Ibsena to "Peer Gynt", "Dom lalki" i "Dzika kaczka".
foto: wikimedia.org
Drugim norweskim noblistą w dziedzinie literatury był Knut Hamsun, autor słynnej powieści autobiograficznej "Głód". Jednak prestiżową nagrodę otrzymał za "Błogosławieństwo ziemi", powieść przenikniętą swoistym prymitywizmem, głoszącym, że ziemia daje człowiekowi spełnienie, a zdobycze cywilizacji zagrażają spokojnemu życiu. Styl Hamsuna jest melancholijny, a językowo nawiązuje niejednokrotnie do gwar i dialektów. Książka nastraja jednak optymistycznie, mówi o wartościach tkwiących w naturze i prostocie. Dobra lektura na wakacje!
foto: wikimedia.org
Literacką Nagrodę Nobla otrzymała w 1928 roku Sigrid Undset, której dzieło "Krystyna, córka Lavransa" jest dzisiaj zaliczane do klasyki światowej literatury. Książka "wciąga" dzięki fabule (całe życie Krystyny), rozbudowanej psychologii postaci i przekazywanym wartościom. Zaliczana jest raczej do nurtu literatury kobiecej. Współcześnie utwory Undset są obecnie nawet popularniejsze niż za jej życia.
foto: wikimedia.org
Od długiego czytania mogą rozboleć oczy, więc jak tylko poczujecie przeciążenie wzroku, zamknijcie powieki i zaangażujcie swoje uszy. Norwegia może się bowiem poszczycić światowej klasy kompozytorem!
Twórczość Griega może wielu zaskoczyć swoją oryginalnością – jest to muzyka kreowana na kanwie literatury: sag, ballad, poezji, legend. Usłyszeć w niej można wiele elementów ludowych. Najsłynniejszym dziełem Griega jest "I suita Peer Gynt", skomponowana do ibsenowskiego dramatu. Każdy powinien przesłuchać "W grocie Króla Gór", "Poranek", "Śmierć Azy" czy "Taniec Anitry".
foto: wikimedia.org
Dobrym pomysłem na kulturalne wakacje jest wyjście do muzeum. Na szczególną uwagę zasługuje Muzeum Muncha w Oslo – zobaczyć tam można wszystkie dzieła norweskiego ekspresjonisty, łącznie z najbardziej znanym "Krzykiem". Edvard Munch był nowatorem w swoich malarskich rozwiązaniach, zdarzało się nawet, że jego wystawy wywoływały skandal. Może dlatego też wpasował się dobrze w środowisko dekadenckie początku XX wieku – przyjaźnił się z Przybyszewskim, Dagny Juel i Strindbergiem.
foto: wikimedia.org
Wart zainteresowania jest również Park Vigelanda. Gustaw Adolf Vigeland był rzeźbiarzem, który połowę swego życia poświęcił projektowi w Parku Fronger. Jego kompozycja składa się z 212 kamiennych i brązowych figur! Ukoronowaniem Parku jest kolumna zbudowana z 121 kamiennych postaci. Vigeland był właściwie jedynie projektantem figur – prace wykonywli jego asystenci.
To są właśnie najwybitniejsi ludzie Norwegii. Dzięki ich twórczości mamy już kilka dobrych pomysłów na zapełnienie wolnego czasu. Mamy jednak nadzieję, że to dla Was wciąż za mało, bo już w przyszłym tygodniu spodziewajcie się kolejnego artykułu z cyklu!
Źródła: norwegofil.pl, zdobywcy.com.pl, indywidualista.pl, przeczytalamksiazke.blogspot.com, iik.pl, artemi.blox.pl, norweski.net
Źródło zdjęcia frontowego: pixabay.com - CC0
Reklama
To może Cię zainteresować
19